Pracodawcy w czasie upałów inaczej organizują pracę

Długotrwałe przebywanie w wysokich temperaturach – nawet podczas wykonywania lekkich prac – może prowadzić do problemów z koncentracją (co skutkuje większą liczbą popełnianych błędów) oraz pogorszenia zdolności manualnych. Temperatura powietrza sięgająca ok. 35 st. C może powodować zaburzenia gospodarki wodno-elektrolitowej, nadmierne obciążenie układu krążenia oraz szybkie występowanie zmęczenia. W związku z tym pracodawca zatrudniający osoby w takich warunkach powinien stosować odpowiednie środki, aby zminimalizować szkodliwy wpływ wysokiej temperatury na zdrowie pracowników. Działania te powinny obejmować nie tylko rozwiązania techniczne, lecz także odpowiednią organizację pracy.

Obowiązki pracodawcy

W myśl art. 207 par. 2 kodeksu pracy (dalej: k.p.) pracodawca musi chronić zdrowie i życie pracowników poprzez zapewnienie bezpiecznych i higienicznych warunków pracy, przy odpowiednim wykorzystaniu osiągnięć nauki i techniki. Z kolei zgodnie z par. 30 rozporządzenia ministra pracy i polityki socjalnej w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy w pomieszczeniach pracy należy zapewnić temperaturę odpowiednią do rodzaju wykonywanej pracy (metod pracy i wysiłku fizycznego niezbędnego do jej wykonania), nie niższą niż 14 st. C, chyba że względy technologiczne na to nie pozwalają. W pomieszczeniach, w których jest wykonywana lekka praca fizyczna oraz w pomieszczeniach biurowych temperatura nie może być niższa niż 18 st. C.

Bez górnej granicy

W obecnym stanie prawnym przepisy bhp nie określają natomiast górnej granicy temperatur, jaka może występować na stanowisku pracy. Nie oznacza to jednak, że pracodawca jest zwolniony z jakichkolwiek obowiązków w tym zakresie.

Prawo do zimnych napojów…

Zgodnie z przepisami rozporządzenia Rady Ministrów z 28 maja 1996 r. praco dawca w okresie letnim powinien zapewnić zimne napoje pracownikom zatrudnionym:

• przy pracach na otwartej przestrzeni przy temperaturze otoczenia powyżej +25 st. C,
• przy pracach związanych z wysiłkiem fizycznym, powodującym w ciągu zmiany roboczej efektywny wydatek energetyczny organizmu powyżej 1500 kcal (6280 kJ) u mężczyzn i 1000 kcal (4187 kJ) u kobiet,
• na stanowiskach pracy, na których temperatura spowodowana warunkami atmosferycznymi przekracza 28 st. C.

… i przewiewnej odzieży

Kolejnym obowiązkiem pracodawcy jest zapewnienie pracownikom, którzy zgodnie z art. 237⁶ par. 1 oraz art. 237⁷ par. 1 k.p. stosują odzież roboczą lub ochronną, by była ona dostosowana do pory roku i panujących warunków atmosferycznych.

Ważne! Choć w przypadku odzieży ochronnej z oczywistych względów na pierwszym miejscu są takie jej właściwości, to jednak nie można lekceważyć komfortu jej stosowania.

Tym samym tam, gdzie tylko to możliwe, pracodawca powinien zastępować odzież ze sztucznych tkanin (np. poliestru), wykonaną z materiałów naturalnych (np. bawełny), która będzie zdecydowanie bardziej przewiewna i zapewni lepsze odprowadzanie nadmiaru ciepła z organizmu, chroniąc przed jego przegrzaniem, a także ewentualnymi alergiami.

Zapewnienie odzieży roboczej

W okresie letnim jednym z najistotniejszych warunków zachowania komfortu cieplnego będzie zapewnienie odzieży roboczej lub ochronnej z materiału zapobiegającego przed kondensacją pary wodnej pod odzieżą, w konsekwencji do gromadzenia potu na skórze oraz wewnętrznych warstwach odzieży ochronnej. Materiał, z którego jest wykonana odzież, powinien charakteryzować się zatem zdolnością do przepuszczania pary wodnej.

Dotyczy to zarówno odzieży takiej jak: koszulki, koszule, spodnie, kombinezony, jak i nakryć głowy (np. czapek, czepków itp.). Również obuwie, jeśli to możliwe, należy wyposażyć w stosowną perforację, a także odpowiednie wkładki termiczne.

• zapewnić odpowiednie rozwiązania techniczne obniżające tę temperaturę, chyba że względy technologiczne na to nie pozwalają,
• jeżeli obniżenie temperatury nie jest możliwe – zastosować odpowiednie rozwiązania organizacyjne minimalizujące wpływ temperatury na zdrowie pracowników – uzależnione od warunków i specyfiki pracy.

Rolą pracodawcy jest taki dobór odzieży, aby w jak największym stopniu zminimalizować skutki dla stosujących ją pracowników. Niewątpliwie nie bez powodu ustawodawca w art. 237^11a par. 1 k.p. wprowadził obowiązek pracodawcy polegający na konsultowaniu z pracownikami lub ich przedstawicielami wszystkich działań związanych z bezpieczeństwem i higieną pracy, a w szczególności dotyczących przydzielania pracownikom środków ochrony indywidualnej oraz odzieży i obuwia roboczego.

U pracodawcy, u którego została powołana komisja bhp, takie konsultacje mogą być z nią prowadzone.

Powstrzymanie się od pracy

Warto również przypomnieć, że zgodnie z art. 210 k.p., w razie gdy warunki pracy nie odpowiadają przepisom bezpieczeństwa i higieny pracy i stwarzają bezpośrednie zagrożenie dla zdrowia lub życia pracownika albo gdy wykonywana przez niego praca grozi takim niebezpieczeństwem innym osobom, pracownik ma prawo powstrzymać się od wykonywania pracy, zawiadamiając o tym niezwłocznie przełożonego. Jeżeli powstrzymanie się od wykonywania pracy nie usuwa zagrożenia, o którym mowa powyżej, pracownik ma prawo oddalić się z miejsca zagrożenia, zawiadamiając o tym niezwłocznie przełożonego.

Pracownik nie może ponosić jakichkolwiek niekorzystnych dla niego konsekwencji z powodu powstrzymania się od pracy lub oddalenia się z miejsca zagrożenia w przypadkach, o których mowa powyżej. Za czas powstrzymania się od wykonywania pracy lub oddalenia się z miejsca zagrożenia pracownik zachowuje prawo do wynagrodzenia. ©℗