Zmiana czasu 2025. Jak wpłynie na twoją pensję i czas pracy? Sprawdź swoje prawa

Zmiana czasu z zimowego na letni to coroczny rytuał, który budzi wiele pytań, zwłaszcza w kontekście pracy i wynagrodzeń. W 2025 roku zegarki przestawimy w nocy z 29 na 30 marca, tracąc jedną godzinę snu. Czy ta zmiana wpłynie na długość pracy i wysokość wynagrodzenia? Czy pracownicy muszą odpracować brakującą godzinę? Odpowiadamy na najważniejsze pytania i wyjaśniamy, jak sytuacja wygląda przy zmianie czasu z letniego na zimowy.

Zmiany czasu na letni 2025 a praca - podstawa prawna

Zmiana czasu na letni i zimowy jest regulowana przez rozporządzenie prezesa Rady Ministrów, które określa dokładne terminy przesunięcia zegarków. Natomiast podstawą prawną wpływu zmiany czasu na wynagrodzenie pracowników jest kodeks pracy, a konkretnie art. 80 k.p. Mówi on, że wynagrodzenie przysługuje za pracę wykonaną. Nie ma jednak przepisów, które jednoznacznie regulują sytuację skrócenia czasu pracy w wyniku przesunięcia zegara o godzinę do przodu.

Zgodnie z obowiązującymi przepisami:

• pracownicy nie tracą wynagrodzenia za „zgubioną” godzinę pracy;
• pracodawca może wymagać odpracowania tej godziny w innym dniu, ale nie ma takiego obowiązku;
• w przypadku pracy zmianowej rozliczenie może wyglądać różnie w zależności od formy wynagradzania pracownika.

Jak zmiana czasu na letni wpływa na wynagrodzenie?

Pracownicy wykonujący pracę w nocy z 29 na 30 marca 2025 roku będą fizycznie pracować o godzinę krócej. Jak to wpłynie na ich wynagrodzenie?

• Jeśli pracownik ma ustalone wynagrodzenie w formie stałej pensji miesięcznej, jego wynagrodzenie pozostanie bez zmian, nawet jeśli rzeczywiście przepracuje godzinę mniej.
• W przypadku wynagrodzenia godzinowego pracownik powinien otrzymać wypłatę za pełny wymiar godzin pracy, czyli taką liczbę godzin, jaka normalnie przypadałaby do przepracowania w danym miesiącu.
• Możliwe jest także uznanie tej godziny jako przestój niezawiniony przez pracownika, za który należy wypłacić wynagrodzenie przestojowe.

Pracodawca nie może samodzielnie obniżyć pensji pracownika z powodu zmiany czasu na letni.

Zmiana czasu 2025. Czy trzeba odpracować brakującą godzinę?

Wielu pracowników zastanawia się, czy brakująca godzina musi zostać odpracowana. Decyzja w tej sprawie zależy od kilku czynników. A mianowicie:

• w przypadku systemu podstawowego (8-godzinny dzień pracy) pracownik nie musi odpracowywać godziny, ponieważ czas pracy jest rozliczany miesięcznie;
• w systemie równoważnym pracodawca może zaplanować harmonogram tak, by godzina została przepracowana w innym dniu, nie przekraczając normy czasu pracy;
• w niektórych przypadkach pracodawca może zadecydować, że godzina zostanie odpracowana, ale nie może tego narzucić jednostronnie.

Dodatek nocny a zmiana czasu na letni

Pracownicy pracujący w porze nocnej otrzymują dodatek za pracę w nocy w wysokości 20 proc. minimalnej stawki godzinowej. W przypadku zmiany czasu na letni pracownik przepracuje jedną godzinę mniej, więc jego dodatek nocny również będzie niższy. Wynika to z faktu, że dodatek przysługuje tylko za faktycznie przepracowane godziny.

Zmiana czasu z letniego na zimowy – odwrotna sytuacja

W przypadku przejścia na czas zimowy zegarki cofamy o godzinę, co oznacza, że pracownicy nocnej zmiany przepracują jedną godzinę dłużej.

• Za dodatkową godzinę przysługuje normalne wynagrodzenie oraz dodatek za pracę w nadgodzinach (100% wynagrodzenia podstawowego).
• W niektórych przypadkach pracownik może zdecydować, że zamiast dodatkowego wynagrodzenia chce otrzymać czas wolny od pracy.
• Jeśli dodatkowa godzina przypada w porze nocnej, pracownikowi należy się także dodatek nocny za tę godzinę.

Zmiana czasu a prawo unijne – czy czeka nas koniec zmian czasu?

Od kilku lat w Unii Europejskiej trwa dyskusja nad zniesieniem obowiązkowej zmiany czasu. W 2019 r. Parlament Europejski przyjął projekt, który zakładał, że kraje członkowskie mogą same decydować, czy chcą pozostać przy czasie letnim czy zimowym. Jednak pandemia COVID-19 i inne priorytety polityczne sprawiły, że temat został odłożony na później. Polska jak dotąd nie zdecydowała się na rezygnację ze zmian czasu. Jeśli w przyszłości zapadnie decyzja o zniesieniu zmian czasu, będzie to wymagało dostosowania przepisów dotyczących czasu pracy. Wiele krajów UE, w tym Niemcy i Francja, również nie podjęło ostatecznej decyzji w tej sprawie.

Psychologiczne i zdrowotne skutki zmiany czasu

Nie można zapominać, że zmiana czasu wpływa nie tylko na kwestie formalne, ale również na zdrowie i samopoczucie pracowników. Przesunięcie zegara o godzinę do przodu może powodować:

• zaburzenia snu i większe zmęczenie w pierwszych dniach po zmianie czasu;
• pogorszenie koncentracji, co może zwiększać ryzyko wypadków w pracy;
• zmiany w rytmie dobowym, które wpływają na poziom hormonów i metabolizm;
• wzrost poziomu stresu związany z dostosowywaniem się do nowego harmonogramu.

Część osób szybciej dostosowuje się do zmiany czasu, inni dużo wolniej. Aby zminimalizować negatywne skutki, zaleca się stopniowe dostosowanie godzin snu przed zmianą czasu oraz dbanie o higienę snu.

Zmiana czasu na letni 2025 - podsumowanie

Zmiana czasu na letni w 2025 roku oznacza, że pracownicy nocnej zmiany przepracują godzinę mniej. Nie wpływa to na wynagrodzenie w przypadku pracowników na pensji miesięcznej, ale może mieć konsekwencje dla tych wynagradzanych godzinowo. Pracodawcy nie mogą obniżyć pensji pracownikom, ale mogą zdecydować o odpracowaniu brakującej godziny w innym terminie.

W przypadku zmiany czasu z letniego na zimowy sytuacja jest odwrotna – pracownicy przepracują godzinę dłużej i otrzymają za nią dodatkowe wynagrodzenie. Chociaż temat zniesienia zmian czasu w UE wciąż pozostaje otwarty, w 2025 roku nadal będziemy przestawiać zegarki. Warto znać swoje prawa i wiedzieć, jak zmiana czasu wpływa na wynagrodzenie oraz czas pracy.