Rady pracowników powinny być tworzone u pracodawców, którzy prowadzą działalność gospodarczą i zatrudniają co najmniej 50 pracowników. Co dzieje się z radą gdy firma ulega podziałowi (art. 231 k.p.)? Czy porozumienie zawarte przez pracodawcę z załogą o nieutworzeniu rady będzie obowiązywało nowy podmiot?
Odpowiedź na te pytania zależy od konkretnej sytuacji. Co dzieje się np., gdy zakład pracy, który uległ podziałowi (przez zawiązanie nowych spółek) zawarł z przedstawicielami pracowników, przed dokonaniem takiego podziału, porozumienie gwarantujące im warunki informowania i konsultowania na co najmniej takim samym poziomie, jaki wynika z ustawy o informowaniu pracowników i przeprowadzaniu z nimi konsultacji, a tym samym zwolnił się z obowiązku tworzenia rady?
W tej sytuacji trzeba przeanalizować przepisy kodeksu spółek handlowych, bowiem w myśl art. 231 k.p. dotychczasowy i nowy pracodawca odpowiadają solidarnie jedynie za zobowiązania wynikające ze stosunku pracy. Zawarcie porozumienia, o którym mowa powyżej, nie wynika ze stosunku pracy. W planie podziału spółki powinny być wymienione wszelkie prawa i obowiązki pracodawcy wynikające z umów/porozumień zawieranych z przedstawicielami pracowników spółki dzielonej, w które spółki nowo zawiązane wstępują z dniem wydzielenia zgodnie z art. 530 k.s.h. Zatem, żeby doszło do przejścia praw i obowiązków wynikających z porozumienia dotyczącego nieutworzenia rady, musi być to określone w planie podziału. Podobnie w sytuacji, gdy pracodawca, który ulega podziałowi, zawarł z radą pracowników porozumienie w sprawie sposobu informowania i przeprowadzania z nią konsultacji oraz innych kwestii, które wymienia art. 5 ustawy.
A co, gdy w wyniku podziału przez wydzielenie (dochodzi do przeniesienia części majątku spółki dzielonej na istniejącą spółkę lub na spółkę nowo zawiązaną) zmniejsza się liczba pracowników spółki, w której dotychczas funkcjonowała rada pracowników? Ustawa zawiera zamknięty katalog przypadków, w których następuje ustanie członkostwa w radzie pracowników i nie przewiduje ona rozwiązania jej w wyniku zmniejszenia się liczby zatrudnionych. Trzeba jednak pamiętać, że ustawę stosuje się do pracodawców zatrudniających co najmniej 50 pracowników. Zatem pracodawca w takiej sytuacji w ogóle nie będzie miał obowiązku przeprowadzania konsultacji i informowania pracowników. Jeżeli liczba pracowników po podziale będzie utrzymywała się w dalszym ciągu na poziomie wymaganym do funkcjonowania rady (co najmniej 50 pracowników), a wskutek podziału zmniejszy się skład rady, to trzeba przeprowadzić wybory uzupełniające. Skład rady powinien zostać uzupełniony o taką liczbą członków, jaka była przez podziałem.