Jak obliczyć wynagrodzenie za doraźne zastępstwo? Jak ustalić prawo do dodatku za wysługę lat dla nauczycielki, która jednocześnie jest pracownikiem samorządowym? Czy czas zajęć świetlicowych zorganizowanych w trakcie dni wolnych należy uznać za godziny ponadwymiarowe? Czy na podstawie zaświadczenia o pobycie w szpitalu można wypłacić wynagrodzenie? odpowiadamy na pytania czytelników

Nauczyciel bibliotekarz realizuje doraźne zastępstwo za nauczyciela języka polskiego. Z regulaminu wynagradzania nauczycieli, obowiązującego na terenie gminy, wynika, że wynagrodzenie za jedną godzinę ponadwymiarową lub jedną godzinę doraźnego zastępstwa nauczyciela oblicza się, dzieląc przyznaną stawkę wynagrodzenia zasadniczego (łącznie z dodatkiem za warunki pracy, jeżeli praca w tej godzinie była w warunkach uprawniających do dodatku za warunki pracy) przez miesięczną liczbę godzin tygodniowego obowiązkowego wymiaru zajęć, odpowiednio dla ustalonego rodzaju zajęć dydaktycznych, wychowawczych lub opiekuńczych, realizowanych w ramach godzin ponadwymiarowych lub doraźnego zastępstwa nauczyciela. Czy wynagrodzenie za doraźne zastępstwo powinno być wypłacone z uwzględnieniem miesięcznej liczby godzin tygodniowego obowiązkowego wymiaru dla biblioteki czy dla nauczania języka polskiego?

Podstawę obliczenia wynagrodzenia za doraźne zastępstwo stanowi wymiar zajęć ustalony dla rodzaju zajęć dydaktycznych, wychowawczych lub opiekuńczych realizowanych w ramach doraźnego zastępstwa, czyli w tym przypadku wymiar zajęć języka polskiego, tj. 18 godzin. Regulamin wynagradzania wyraźnie wskazuje, że wynagrodzenie za jedną godzinę ponadwymiarową lub jedną godzinę doraźnego zastępstwa nauczyciela oblicza się, dzieląc przyznaną stawkę wynagrodzenia zasadniczego przez miesięczną liczbę godzin tygodniowego obowiązkowego wymiaru zajęć, odpowiednio dla ustalonego rodzaju zajęć dydaktycznych, wychowawczych lub opiekuńczych, realizowanych w ramach godzin ponadwymiarowych lub doraźnego zastępstwa nauczyciela.

Zgodnie z art. 30 ust. 6 pkt 2 KN organ prowadzący szkołę będący jednostką samorządu terytorialnego, uwzględniając przewidywaną strukturę zatrudnienia, określa dla nauczycieli w drodze regulaminu szczegółowe warunki obliczania i wypłacania wynagrodzenia za godziny ponadwymiarowe i godziny doraźnych zastępstw. W szczególnych wypadkach, podyktowanych wyłącznie koniecznością realizacji programu nauczania, nauczyciel może być obowiązany do odpłatnej pracy w godzinach ponadwymiarowych zgodnie z posiadaną specjalnością. Przez godzinę ponadwymiarową rozumie się przydzieloną nauczycielowi godzinę zajęć dydaktycznych, wychowawczych lub opiekuńczych powyżej tygodniowego obowiązkowego wymiaru godzin zajęć dydaktycznych, wychowawczych lub opiekuńczych. Natomiast przez godzinę doraźnego zastępstwa należy rozumieć przydzieloną nauczycielowi godzinę zajęć dydaktycznych, wychowawczych lub opiekuńczych powyżej tygodniowego obowiązkowego wymiaru godzin zajęć dydaktycznych, wychowawczych lub opiekuńczych, której realizacja następuje w zastępstwie nieobecnego nauczyciela.

Za każdą zrealizowaną godzinę ponadwymiarową i godzinę doraźnego zastępstwa należy się nauczycielowi wynagrodzenie, które wypłaca się według stawki osobistego zaszeregowania nauczyciela, z uwzględnieniem dodatku za warunki pracy. Zgodnie z art. 30 ust. 6 pkt 2 Karty Nauczyciela warunki obliczania i wypłacania wynagrodzenia za godziny ponadwymiarowe i godziny doraźnych zastępstw dla nauczycieli zatrudnionych w szkołach prowadzonych przez jednostki samorządu terytorialnego określa regulamin wynagradzania uchwalony przez odpowiedni organ stanowiący danej jednostki, czyli radę gminy, radę powiatu lub sejmik województwa. Ustalając w uchwale sposób obliczania wynagrodzenia za godzinę ponadwymiarową lub godzinę doraźnego zastępstwa, organ prowadzący powinien zastosować zasady podobne do tych, które obowiązują przy wyliczaniu stawki godzinowej wynikającej z wynagrodzenia zasadniczego nauczyciela. Zgodnie z tymi zasadami wysokość stawki wynagrodzenia zasadniczego za jedną godzinę przeliczeniową dla nauczycieli realizujących tygodniowy obowiązkowy wymiar godzin, o którym mowa w art. 42 ust. 4a Karty Nauczyciela (od 19 do 27 godzin), oblicza się, dzieląc odpowiednią minimalną stawkę wynagrodzenia zasadniczego nauczyciela przez miesięczną liczbę godzin będącą wynikiem pomnożenia tygodniowego obowiązkowego wymiaru godzin, o którym mowa w art. 42 ust. 3 Karty Nauczyciela, przez 4,16 z zaokrągleniem do pełnych godzin, w ten sposób, że czas zajęć do pół godziny pomija się, a co najmniej pół godziny liczy się za pełną godzinę.

Organ prowadzący powinien w regulaminie wynagradzania konkretnie wskazać, jak należy obliczyć wynagrodzenie za jedną godzinę ponadwymiarową nauczyciela i wynagrodzenie za jedną godzinę doraźnych zastępstw, tzn. musi ustalić, czy wynagrodzenie za jedną godzinę ponadwymiarową i wynagrodzenie za jedną godzinę doraźnego zastępstwa należy wypłacić jako wynagrodzenie ustalone dla pensum, w ramach którego jest realizowana godzina ponadwymiarowa lub jest realizowane zastępstwo, czy dla pensum, które obowiązuje nauczyciela.

Nauczycielka zatrudniona jest w szkole na pół etatu. Oprócz tego pracuje w innej szkole na pełen etat jako pracownik samorządowy. Jak ustalić jej prawo do dodatku za wysługę lat? Które zatrudnienie należy uznać za dodatkowe, a które podstawowe?

W przypadku tej pracownicy, zatrudnionej na podstawie ustawy z 21 listopada 2008 r. o pracownikach samorządowych (dalej u.p.s.) w wymiarze pełnego etatu oraz zatrudnionej na podstawie Karty Nauczyciela w wymiarze '/' etatu, nie stosujemy terminu „zatrudnienie podstawowe i zatrudnienie dodatkowe”. Pojęcie to dotyczy nauczycieli pozostających jednocześnie w więcej niż jednym stosunku pracy, dla których okresy pracy uprawniające do dodatku za wysługę lat ustala się odrębnie dla każdego stosunku pracy.

W przypadku pracownicy, o której mowa w pytaniu, chodzi o dwa odrębne stosunki pracy: pierwszy jako pracownik samorządowy i drugi jako nauczyciel. Regulacja par. 7 ust. 2 rozporządzenia ministra edukacji narodowej i sportu z 31 stycznia 2005 r. w sprawie wysokości minimalnych stawek wynagrodzenia zasadniczego nauczycieli, ogólnych warunków przyznawania dodatków do wynagrodzenia zasadniczego oraz wynagradzania za pracę w dniu wolnym od pracy dotyczy tylko i wyłącznie zatrudnienia na stanowisku nauczyciela i nie ma zastosowania do zatrudnienia na stanowisku niepedagogicznym. Pracownica będzie więc miała odmienne prawa do dodatku: jako pracownik samorządowy – za wieloletnią pracę i jako nauczyciel – za wysługę lat.

Zgodnie z art. 38 ust. 1 u.p.s. dodatek za wieloletnią pracę przysługuje po 5 latach pracy w wysokości wynoszącej 5 proc. miesięcznego wynagrodzenia zasadniczego. Dodatek ten wzrasta o 1 proc. za każdy dalszy rok pracy aż do osiągnięcia 20 proc. miesięcznego wynagrodzenia zasadniczego. Do okresów pracy uprawniających do dodatku za wieloletnią pracę wlicza się wszystkie poprzednio zakończone okresy zatrudnienia oraz inne okresy, jeżeli z mocy odrębnych przepisów podlegają one wliczeniu do okresu pracy, od którego zależą uprawnienia pracownicze.

Natomiast zgodnie z art. 33 ust. 1 Karty Nauczyciela nauczycielom przysługuje dodatek za wysługę lat w wysokości 1 proc. wynagrodzenia zasadniczego za każdy rok pracy, wypłacany w okresach miesięcznych poczynając od czwartego roku pracy, z tym że dodatek ten nie może przekroczyć 20 proc. wynagrodzenia zasadniczego. Do okresów pracy uprawniających do dodatku za wysługę lat wlicza się okresy poprzedniego zatrudnienia we wszystkich zakładach pracy oraz inne udowodnione okresy, jeżeli z mocy odrębnych przepisów podlegają one wliczeniu do okresu pracy, od którego zależą uprawnienia pracownicze.

Nauczyciele prowadzili zajęcia świetlicowe, chociaż w tym czasie w szkole zostały ustalone dni wolne od zajęć dydaktycznych. Czy za ten dzień należy wykazać do zapłaty godziny ponadwymiarowe dla nauczycieli, którzy sprawowali opiekę świetlicową?

Przepisy Karty Nauczyciela (dalej: KN) nie przewidują obowiązku wypłacenia dodatkowego wynagrodzenia dla nauczyciela, który w dniu wolnym od zajęć dydaktycznych realizował jeden z celów statutowych szkoły, tj. funkcję opiekuńczą, czyli sprawował zajęcia opiekuńcze w świetlicy szkolnej. Zajęcia wychowawczo-opiekuńcze prowadzone w dniu wolnym od zajęć dydaktycznych nie są godzinami ponadwymiarowymi. Nie ma więc podstaw do wypłaty wynagrodzenia za godziny ponadwymiarowe.

W dniu wolnym od zajęć dydaktycznych szkoła prowadzi zajęcia opiekuńcze, a nauczyciel np. sprawuje dyżur opiekuńczy w świetlicy szkolnej. Organizując pracę szkoły na początku każdego roku szkolnego, dyrektor szkoły (w porozumieniu z radą pedagogiczną i radą rodziców) ustala dodatkowe dni wolne od zajęć dydaktyczno-wychowawczych. Określa wówczas ogólną liczbę dni (zarówno dni wolnych od zajęć dydaktycznych ustalonych przez KN, jak i tych ustalonych przez dyrektora w drodze zarządzenia). Ponadto ustala się konkretne godziny w danym roku szkolnym, w czasie których nie będą się odbywały zajęcia lekcyjne, a konieczne będzie zapewnienie opieki dzieciom w świetlicy szkolnej i określa się, ile godzin dyżuru przypada na każdego nauczyciela. Dyżur opiekuńczy powinien być podzielony pomiędzy wszystkich nauczycieli, nie tylko tych, którzy mają w arkuszu organizacyjnym przydzielone zajęcia w świetlicy szkolnej. Sprawne zarządzanie kadrą i właściwe podejście do zorganizowania dyżurów opiekuńczych w szkole pozwoli uniknąć wielu nieporozumień wśród pracowników, a także problemów dotyczących wynagrodzenia za ewentualne godziny ponadwymiarowe.

Dzień wolny od zajęć dydaktycznych nie jest dla nauczyciela ani dniem wolnym od pracy, ani też dniem urlopu. W ustalonych przez dyrektora dodatkowych dniach wolnych od zajęć wychowawczo-opiekuńczych nauczyciele pozostają do dyspozycji dyrektora szkoły. Ten odpowiada bowiem za organizację pracy szkoły i decyduje o ewentualnych zadaniach do wykonania przez nauczycieli w tych dniach.

Nauczycielka trafiła do szpitala na kilka miesięcy. Szkoła otrzymała zaświadczenie o jej pobycie w szpitalu. Czy może być ono podstawą do wypłacania jej wynagrodzenia?

Tak, samo zaświadczenie o pobycie w szpitalu może być podstawą do wypłaty nauczycielowi wynagrodzenia za pracę. Należy pamiętać, że nauczycielom, zgodnie z art. 39 Karty Nauczyciela, wypłaca się pensję z góry. Ta zasada obowiązuje także w powyższej sytuacji. Zaświadczenie lekarskie ZUS ZLA, stwierdzające okres pobytu ubezpieczonego w stacjonarnym zakładzie opieki zdrowotnej, co do zasady wystawia się nie później niż w dniu wypisania ubezpieczonego ze szpitala. Na wniosek pacjenta może być jednak ono wystawione także w terminie późniejszym. Okres hospitalizacji potwierdza się poprzez wpisanie w zaświadczeniu lekarskim liczby dni pobytu w szpitalu. W razie dłuższego niż 14 dni pobytu ubezpieczonego w szpitalu zwolnienie lekarskie powinno być wystawiane co 14 dni, aby możliwa była wypłata świadczeń chorobowych. ©℗