Płaca minimalna w 2025 roku. Ile wyniesie i jak wpłynie na inne świadczenia?

Wyższa płaca minimalna pociąga za sobą wzrost innych świadczeń ze stosunku pracy, których wysokość odpowiada tej stawce lub jej wielokrotności. Wzrosną też wszystkie te podstawy, progi i wskaźniki obowiązujące w prawie pracy oraz ubezpieczeniach społecznych, które zależą od minimalnego wynagrodzenia.

Wysokość wynagrodzenia pracownika zatrudnionego w pełnym miesięcznym wymiarze czasu pracy nie może być niższa od wysokości minimalnego wynagrodzenia określonego odrębnymi przepisami. Od 1 stycznia 2025 r. wynagrodzenie minimalne dla pracowników będzie wyższe o 366 zł.

Do obliczenia wysokości wynagrodzenia – w celu porównania go z ustawowym minimum – przyjmuje się przysługujące pracownikowi składniki wynagrodzenia i inne świadczenia wynikające ze stosunku pracy, zaliczone według zasad statystyki zatrudnienia i wynagrodzeń określonych przez Główny Urząd Statystyczny do wynagrodzeń osobowych (premie, prowizje, dodatki, nagrody). Przy obliczaniu wysokości wynagrodzenia jednak nie uwzględnia się:

• nagrody jubileuszowej,
• odprawy pieniężnej przysługującej pracownikowi w związku z przejściem na emeryturę lub rentę z tytułu niezdolności do pracy,
• wynagrodzenia za pracę w godzinach nadliczbowych,
• dodatku do wynagrodzenia za pracę w porze nocnej,
• dodatku za staż pracy,
• dodatku za szczególne warunki pracy.

Wymagane wynagrodzenie minimalne (4666 zł brutto) zawiera również przymusowe daniny publicznoprawne, tj. składki społeczne i zdrowotną, zaliczkę na podatek dochodowy, a także wpłatę na pracowniczy plan kapitałowy, jeśli pracownik uczestniczy w tym programie oszczędzania. To, co pozostaje dla pracownika do wypłaty, to potocznie kwota netto. Oblicza się ją po zastosowaniu ustawowych wskaźników podatkowo-składkowych, tj.:

• miesięcznej normy kosztów uzyskania przychodów, tzw. kwoty zmniejszającej podatek, o ile pracownik jest do niej uprawniony,
• stawki podatku z tabeli skali podatkowej oraz stóp procentowych składek na poszczególne ryzyka ubezpieczeń i wysokości wpłat na PPK.

Od 1 stycznia 2025 r. żadna z wymienionych pozycji się nie zmieni.

Wobec tego wynagrodzenie minimalne netto dla pracownika zatrudnionego w pełnym wymiarze czasu pracy mającego prawo do:

• kosztów uzyskania przychodów w wysokości 250 zł,
• pełnej kwoty zmniejszającej podatek poprzez złożenie w zakładzie pracy oświadczenia PIT-2 – 300 zł,
• stawki podatku – 12 proc.,

– wyniesie 3510,92 zł, co wynika z wzorcowej listy płac. [tabela 1]

W zależności od wskaźników podatkowych można wyróżnić cztery kwoty netto wynagrodzenia minimalnego. [tabela 2]

Wpłaty na PPK

Przy obliczaniu wynagrodzeń należy również wziąć pod uwagę uczestnictwo w PPK, które wiąże się z dokonywaniem wpłat:

• wpłatę podstawową finansują: pracownik w wysokości 2 proc., pracodawca w wysokości 1,5 proc.; podstawę naliczenia wpłaty stanowi wynagrodzenie podlegające oskładkowaniu wypłacone w danym miesiącu, a nie należne za dany miesiąc;
• od wpłaty finansowanej przez pracodawcę nie pobiera się składek na ZUS; stanowi ona jednak opodatkowany przychód pracownika, który powstaje w miesiącu dokonania wpłat przez pracodawcę do wybranej instytucji finansowej;
• wpłata finansowana przez pracownika jest potrącana z jego dochodu po opodatkowaniu. [tabela 3, s. C2]

• 69,99 zł (4666 zł x 1,5 proc.) – pracodawca,
• 93,32 zł (4666 zł x 2 proc.) – pracownik.

Wzrost stawki płacy minimalnej oznacza podwyżkę kosztów po stronie pracodawcy. Koszt pracy jednego pracownika to wynagrodzenie miesięczne brutto oraz koszt składek finansowanych przez pracodawcę jako płatnika, tj.:

• składka emerytalna – 9,76 proc.,
• składka rentowa – 6,5 proc.,
• Fundusz Pracy – 2,45 proc.,
• Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych – 0,1 proc.

Pracodawca opłaca również pełną składkę na ubezpieczenie wypadkowe, której wysokość zależy od liczby ubezpieczonych i zagrożeń zawodowych. W tabeli 4, w której wyliczamy koszty pracy pracodawcy w 2024 i 2025 r., przyjęliśmy składkę wypadkową w wysokości 1,67 proc. [tabela 4, s. C2]

Koszt minimalnej pensji po stronie pracodawcy wzrośnie o 440,96 zł.

Wynagrodzenie minimalne dla korzystających z ulg podatkowych

Chodzi o pracowników korzystających z ulgi dla młodych, ulgi relokacyjnej, ulgi dla pracujących seniorów oraz tzw. czwórki plus – art. 21 ust. 1 pkt 148 oraz pkt 152–154 ustawy o PIT).

Osoba zarabiająca „najniższą krajową” – czyli od 1 stycznia 2025 r. 4666 zł miesięcznie – i korzystająca z zerowego PIT otrzyma do wypłaty 3663,92 zł (bez PPK) lub 3570,60 (z PPK). Wynagrodzenie zostanie bowiem zmniejszone wyłącznie o składki na ubezpieczenia społeczne oraz pełną składkę zdrowotną.

Niepełny wymiar czasu pracy

Jeżeli pracownik jest zatrudniony w niepełnym miesięcznym wymiarze czasu pracy, to wysokość minimalnego wynagrodzenia ustala się w kwocie proporcjonalnej do liczby godzin pracy przypadającej do przepracowania przez pracownika w danym miesiącu, biorąc za podstawę wysokość minimalnego wynagrodzenia ustalonego dla pełnego etatu. Prawidłowe ustalenie wynagrodzenia minimalnego dla niepełnoetatowca polega na pomnożeniu stawki wynagrodzenia, tj. 4666 zł, przez liczbę godzin do przepracowania w danym miesiącu, odpowiednią dla części etatu i podzieleniu przez liczbę godzin do przepracowania w tym miesiącu, dla pełnego etatu. [przykład 1, tabela 5]

przykład 1

• [(4666 zł x 120 godz.) : 160 godz.] = 3499,50 zł
• [(4666 zł x 108 godz.) : 144 godz.] = 3499,50 zł
• [(4666 zł x 132 godz.) : 176 godz.] = 3499,50 zł
• [(4666 zł x 138 godz.) : 184 godz.] = 3499,50 zł©℗

Na przełomie 2024 i 2025 r.

Pracownicy wynagradzani stawką minimalną mają zagwarantowaną wyższą kwotę od 1 stycznia 2025 r. Oznacza to, że wynagrodzenie za grudzień 2024 r. wypłacone w styczniu 2025 r., zgodnie z przyjętym w firmie terminem wypłat przesuniętym na miesiąc następny, przysługuje jeszcze w wysokości obowiązującej w 2024 r., a więc 4300 zł. Wynagrodzenie przysługuje bowiem za pracę wykonaną w danym okresie, czyli w grudniu.

Od wynagrodzenia należnego za grudzień, wypłaconego w styczniu w stawce grudniowej, należy też opłacić składkę na Fundusz Pracy.

inne świadczenia

Wzrost wysokości wynagrodzenia minimalnego podwyższy również inne obowiązkowe świadczenia, należności, których podstawą jest płaca minimalna, jej część lub wielokrotność.

Kwota minimalnego wynagrodzenia funkcjonuje również jako kwota graniczna np. przy dokonywaniu potrąceń z wynagrodzenia, a w przepisach ubezpieczeniowych także jako podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia z niektórych tytułów.

Dodatek za pracę w porze nocnej

Pracownikowi wykonującemu pracę w porze nocnej przysługuje specjalny dodatek do wynagrodzenia z tego tytułu. Dodatek ten przysługuje za każdą godzinę pracy w porze nocnej w wysokości 20 proc. stawki godzinowej wynikającej z minimalnego wynagrodzenia za pracę. Dodatek oblicza się, dzieląc minimalną stawkę przez wymiar czasu pracy ustalony dla każdego miesiąca zgodnie z art. 130 kodeksu pracy. Dodatek jest zmienny, bo stanowi 20 proc. otrzymanej stawki godzinowej, która w każdym miesiącu może być inna. [tabela 6]

Minimalna podstawa wymiaru zasiłków z ubezpieczenia chorobowego i wypadkowego

Podstawa wymiaru zasiłku chorobowego z tytułu pracy w pełnym wymiarze czasu pracy nie może być niższa od kwoty minimalnego wynagrodzenia pracowników, po pomniejszeniu o kwotę odpowiadającą stopie procentowej składek na ubezpieczenia społeczne w części finansowanej ze środków pracownika.

W przypadku pracowników zatrudnionych w niepełnym wymiarze czasu pracy podstawa ulega odpowiednio zmniejszeniu – proporcjonalnie do wymiaru czasu pracy.

Powyższe zasady mają zastosowanie przy ustalaniu podstawy wymiaru takich świadczeń jak:

• wynagrodzenie chorobowe,
• świadczenie rehabilitacyjne,
• zasiłek wyrównawczy,
• zasiłek macierzyński,
• zasiłek w wysokości zasiłku macierzyńskiego i
• zasiłek opiekuńczy.

Najniższa podstawa wymiaru zasiłków nie dotyczy ubezpieczonych będących pracownikami, do których wynagrodzenia nie mają zastosowania przepisy ustawy o minimalnym wynagrodzeniu za pracę, np. pracowników młodocianych, a także do zleceniobiorców czy osób prowadzących działalność gospodarczą. [tabela 7]

Pracownikom wynagradzanym stawką minimalną, którzy będą chorować na przełomie roku (np. grudzień–styczeń), oraz tym, którzy zachorują 1 stycznia 2025 r. lub później, przysługuje świadczenie zasiłkowe z podstawy podwyższonej do tej najniższej.

Podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne początkujących przedsiębiorców

Od 1 stycznia 2025 r. wzrośnie najniższa podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne dla osób rozpoczynających działalność pozarolniczą. Podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe ubezpieczonych prowadzących pozarolniczą działalność na podstawie przepisów o swobodzie działalności gospodarczej lub przepisów szczególnych (w tym wspólników spółek cywilnych) w okresie pierwszych 24 miesięcy kalendarzowych od dnia rozpoczęcia wykonywania działalności gospodarczej stanowi zadeklarowana kwota, nie niższa jednak niż 30 proc. kwoty minimalnego wynagrodzenia.

W 2025 r. minimalna podstawa będzie wynosiła 1399,80zł(4666 zł x 30 proc.), co oznacza jej wzrost o 109,80 zł w stosunku do okresu od lipca do grudnia 2024 r. (1290 zł). Preferencyjna podstawa wymiaru nie dotyczy składki na ubezpieczenie zdrowotne. [tabela 8]

Inne świadczenia/należności zależne od wysokości minimalnego wynagrodzenia za pracę

Do takich świadczeń należą:

• maksymalna odprawa pieniężna, przysługująca pracownikom z tytułu rozwiązania stosunku pracy z przyczyn innych niż te dotyczące pracownika – 69 990 zł (15-krotność minimalnej stawki);

• odszkodowanie dla pracowników, wobec których pracodawca naruszył zasadę równego traktowania w zatrudnieniu – nie niższe niż 4666 zł;
• odszkodowanie dla pracownika, który rozwiązał umowę o pracę z powodu mobbingu – nie mniej niż4666 zł;
• minimalne wynagrodzenie za czas gotowości do pracy i przestoju – 4666 zł;
• wynagrodzenie gwarancyjne za niewykonywanie pracy z powodu rozkładu czasu pracy – nie niższe niż 4666 zł dla pracownika zatrudnionego w pełnym wymiarze czasu pracy, wynagradzanego w inny sposób niż stałą stawką miesięczną;
• świadczenie pieniężne z tytułu odpłatnej umowy o praktykę absolwencką – 9332 zł (dwukrotność minimalnej stawki);
• minimalna podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne z tytułu zawartej umowy zlecenia, w której odpłatności w ogólne nie określono lub określono, ale inaczej niż kwotowo, w kwotowej stawce godzinowej lub akordowej albo prowizyjnie – 4666 zł;
• podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe dla osób sprawujących osobistą opiekę nad dzieckiem będących osobami duchownymi, podlegającymi z tego tytułu ubezpieczeniom społecznym przez okres co najmniej 6 miesięcy – 4666 zł;
• minimalna podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe dla pracowników przebywających na urlopach wychowawczych – 3499,50 zł (4666 zł x 75 proc.);

• podstawa wymiaru składki na obowiązkowe ubezpieczenie emerytalne dla osób fizycznych, które na obszarze sprawują osobistą opiekę nad dzieckiem, a którzy wykonywali pracę na podstawie umowy agencyjnej lub umowy zlecenia albo innej umowy o świadczenie usług, do której zgodnie stosuje się przepisy dotyczące zlecenia, przez okres co najmniej sześciu miesięcy i którzy zaprzestali jej wykonywania – nie niżej niż 3499,50 zł (4666 x 75 proc.);

• podstawa wymiaru składki na ubezpieczenie emerytalne osoby fizycznej, która na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej sprawuje osobistą opiekę nad dzieckiem, a która nie spełnia warunków do podlegania obowiązkowym ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym, o których mowa w art. 6a ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych – 4666 zł;
• minimalna podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalno-rentowe dla osób podlegających im dobrowolnie, niemających żadnego tytułu do ubezpieczeń obowiązkowych – 4666 zł.

Kwoty wolne od potrąceń

Wynagrodzenie za pracę podlega ochronie przed potrąceniami polegającej m.in. na stosowaniu kwot wolnych, czyli gwarantowanych. Obowiązują one zarówno przy potrąceniach przymusowych (np. na podstawie tytułów wykonawczych), jak i dobrowolnych, co do których wymagana jest pisemna zgoda pracownika. Wyjątkiem są należności alimentacyjne, przy których nie ma kwoty wolnej.

Z wynagrodzenia za pracę, po odliczeniu składek na ubezpieczenia społeczne, zdrowotne, zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych oraz wpłaty na PPK u uczestnika, podlegają potrąceniu tylko następujące należności:

• sumy egzekwowane na mocy tytułów wykonawczych na zaspokojenie świadczeń alimentacyjnych,
• sumy egzekwowane na mocy tytułów wykonawczych na pokrycie należności innych niż świadczenia alimentacyjne,
• zaliczki pieniężne udzielone pracownikowi,
• kary pieniężne przewidziane w art. 108 k.p. (kary porządkowe).

Są to potrącenia dokonywane w podanej kolejności, bez zgody pracownika.

Natomiast wolna od potrąceń jest kwota wynagrodzenia za pracę w wysokości:

• minimalnego wynagrodzenia za pracę, przysługującego pracownikom zatrudnionym w pełnym wymiarze czasu pracy, po odliczeniu składek na ubezpieczenia społeczne, zdrowotne oraz zaliczki na podatek dochodowy i wpłaty na PPK uczestnika – przy potrącaniu sum egzekwowanych na mocy tytułów wykonawczych na pokrycie należności innych niż świadczenia alimentacyjne;
• 75 proc. wynagrodzenia określonego wyżej – przy potrącaniu zaliczek pieniężnych udzielonych pracownikowi;
• 90 proc. wynagrodzenia określonego wyżej – przy potrącaniu kar pieniężnych przewidzianych w art. 108 k.p. [tabele 9, 10]

Przy potrąceniach dobrowolnych, na które pracownik musi wyrazić pisemną zgodę, również stosuje się kwoty wolne. Ich wysokość zależy od tego, na czyją rzecz są dokonywane. I tak, wolna od potrąceń jest kwota wynagrodzenia za pracę w wysokości:

• 100 proc. wynagrodzenia minimalnego netto – przy potrącaniu należności na rzecz pracodawcy,
• 80 proc. kwoty określonej wyżej – przy potrącaniu innych należności niż określone wyżej (innych niż na rzecz pracodawcy; np. składka dla związków zawodowych, składka z tytułu polisy grupowego ubezpieczenia na życie). [tabele 11, 12]

Jeżeli pracownik jest zatrudniony w niepełnym wymiarze czasu pracy, kwoty wolne trzeba zmniejszyć proporcjonalnie do wymiaru czasu pracy. Dotyczy to obu rodzajów potrąceń, tj. zarówno przymusowych, jak i dobrowolnych.

Natomiast odrębne kwoty wolne od potrąceń obowiązują dla pracowników, których przychody są zwolnione z podatku dochodowego na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 148 oraz pkt 152–154 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. [tabele 13, 14]

Minimalna stawka godzinowa dla zleceniobiorców

Wysokość minimalnej stawki godzinowej z tytułu umowy zlecenia lub umowy o świadczenie usług również zależy od wysokości miesięcznej stawki wynagrodzenia minimalnego. Wyższa stawka pracownicza przekłada się na wzrost wynagrodzenia za jedną godzinę pracy zleconej.

W 2025 r. będzie ona wyższa o 2,40 zł w stosunku do stawki z grudnia 2024 r. i wyniesie 30,50zł.

Przy założeniu, że zleceniobiorca podlega obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym, ale nie przystąpił do dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego, minimalna stawka godzinowa po odliczeniu składek emerytalno-rentowych oraz zdrowotnej i zaliczki na podatek PIT (20-proc. koszty uzyskania przychodów) wyniesie 21,62 zł (netto). Natomiast z ubezpieczeniem chorobowym stawka ta wyniesie 20,94 zł netto.

Z kolei zleceniobiorca w wieku do 26. roku życia, ubezpieczony ze zlecenia w pełnym zakresie, ale objęty ulgą „zerowy PIT” otrzyma na rękę 24,62 zł, a z ubezpieczeniem chorobowym – 23,94 zł. Natomiast student/uczeń do 26. roku życia, który nie podlega żadnym ubezpieczeniom i korzysta z ulgi podatkowej, otrzyma pełną stawkę 30,50 zł. ©℗