Proponowana regulacja dotyczy świadczeń dla pracowników tych branż w związku z wyłączaniem bloków energetycznych oraz redukcją wydobycia węgla brunatnego. Ustawa, która ma być wykonaniem umowy społecznej z końca ubiegłego roku, przewiduje trzy takie świadczenia: odpłatne urlopy energetyczny i górniczy oraz jednorazową odprawę pieniężną.
W najnowszej wersji projektu przesądzono, że pracodawca udzieli urlopu energetycznego lub górniczego po ustaleniu przez ZUS, że po zakończeniu korzystania z takiego świadczenia pracownik uzyska emeryturę lub emeryturę pomostową. Organ rentowy ustali tu okresy uprawniające pracownika do emerytury i okres urlopu energetycznego lub górniczego niezbędny do nabycia uprawnień emerytalnych. Projekt przewiduje przy tym wyraźnie, że ZUS udzieli tej informacji w formie zaświadczenia w ciągu 60 dni od otrzymania wniosku pracodawcy.
Jak wskazuje Krzysztof Kisielewski, przewodniczący Ogólnokrajowego Zrzeszenia Związków Zawodowych Pracowników Ruchu Ciągłego i współprzewodniczący Trójstronnego Zespołu ds. Branży Energetycznej, kwestia ta była mocno dyskutowana w trakcie prac nad projektem. Potwierdzenie przez ZUS uzyskania uprawnień do świadczeń emerytalnych jest istotne, bo zgodnie z projektowanymi przepisami w celu korzystania z osłony pracownik odejdzie z pracy nawet na cztery lata przed emeryturą, a po zakończeniu tego okresu musi mieć gwarancję uzyskania świadczenia z ZUS. Potrzeba potwierdzenia dotyczy zwłaszcza emerytur pomostowych, w przypadku których chodzi m.in. o ustalenie takich kwestii jak czas pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze.
– Większą pewność mielibyśmy, gdyby ZUS ustalał te kwestie w drodze decyzji. Mamy jednak nadzieję, że forma zaświadczenia będzie wystarczająco zobowiązująca po stronie organu rentowego. ZUS zajmie w nim swoje stanowisko i oczekujemy, że z upływem czasu nie ulegnie ono zmianie – mówi Krzysztof Kisielewski.
Projekt, zgodnie z oczekiwaniami pracodawców, uzupełniono także o zapis, że ustawa nie będzie stosowana do dnia wydania przez Komisję Europejską pozytywnej decyzji o zgodności przewidzianej w niej pomocy publicznej z rynkiem wewnętrznym albo stwierdzającej, że nie jest to taka pomoc.
W najnowszej wersji projektu wskazano również, że świadczenia osłonowe będą przysługiwać pracownikom już od dnia podjęcia odpowiedniej uchwały zarządu przedsiębiorstwa, nie od dnia wskazanego w jej treści (tak było w poprzedniej wersji projektu). Chodzi tu o uchwałę o systemowej redukcji wydobycia węgla brunatnego związanej z wyłączaniem jednostek wytwórczych przedsiębiorstwa energetycznego albo o zakończeniu lub ograniczeniu wydobycia węgla brunatnego w przedsiębiorstwie górniczym w związku z transformacją sektora elektroenergetycznego w Polsce.
Uzupełniono także regulację dotyczącą utraty prawa do urlopu energetycznego lub górniczego. Dodano tu, że taki skutek będzie mieć podjęcie pracy zarobkowej (na jakiejkolwiek podstawie) nie tylko w przedsiębiorstwie energetycznym lub przedsiębiorstwie górniczym węgla brunatnego, lecz także w podmiocie, który świadczy usługi na jego rzecz.
Ponadto projekt wydłuża czas na rejestrację w bazie danych prowadzonej przez spółkę Zarządca Rozliczeń SA (celowa spółka Skarbu Państwa). W poprzedniej wersji projekt przewidywał, że przedsiębiorstwa górnicze i energetyczne będą musiały wpisać się do niej w ciągu 60 dni od dnia wejścia w życie ustawy. Według najnowszej wersji obowiązek rejestracji ma być wykonany w terminie 90 dni od tej daty. Baza obejmie m.in. informacje o stanie zatrudnienia w przedsiębiorstwach oraz o pracownikach uprawnionych do osłon socjalnych. ©℗
Podstawa prawna
Etap legislacyjny
Rozpatrzenie projektu przez komisję prawniczą