Dochodząc swoich praw, pracownik może zwrócić się do inspekcji pracy, która ustali, czy wynagrodzenie i premia są należne. W ramach swoich kompetencji inspektor pracy może wydać nakaz wypłaty przez pracodawcę należnego wynagrodzenia za pracę, a także innego świadczenia przysługującego pracownikowi, podlegający natychmiastowemu wykonaniu. Tak wynika z art. 33 ust. 1 pkt 1 w zw. z art. 11 pkt 7 ustawy z 13 kwietnia 2007 r. o Państwowej Inspekcji Pracy (t.j. Dz.U. z 2012 r. poz. 404).
Nie w każdym jednak przypadku interwencja inspekcji będzie mogła zakończyć się wydaniem nakazu. Podlegają mu wynagrodzenia należne i przysługujące. Za takie uznaje się świadczenia wymagalne, tj. obiektywnie niebudzące wątpliwości, np. naliczone i zatwierdzone przez pracodawcę, ale niewypłacone, oraz wynagrodzenie lub premia wynikające wprost z przepisów prawa czy też przyznane prawomocnym wyrokiem sądu.
Jeżeli między zatrudnionym a pracodawcą będzie istniał spór co do wysokości okresu czy tytułu wypłaty wynagrodzenia albo premii, wówczas inspektor pracy nie może rozstrzygnąć o żądaniu pracownika. Z tej perspektywy w praktyce premie rzadko będą przedmiotem nakazów. W przypadku rozbieżnych twierdzeń pracodawcy i pracownika co do podstawy prawnej i odmiennych interpretacji spór podlega rozstrzygnięciu w sądzie pracy. Dotyczy to zwłaszcza sytuacji, kiedy pracodawca neguje zasadność roszczenia albo kwestionuje jego niezaspokojenie (wyrok WSA w Krakowie z 25 października 2012 r., sygn. akt II SA/Kr 1251/11, wyrok WSA w Bydgoszczy z 10 czerwca 2008 r., sygn. akt II SA/Bd 261/2008, wyrok NSA z 13 lipca 2006 r., sygn. akt I OSK 1400/2005, wyrok NSA z 7 lipca 2009 r., sygn. akt I OSK 1194/08). Niemniej za sporną sytuację nie zostanie uznany spór sztucznie wykreowany przez pracodawcę w celu zapobieżenia wydaniu nakazu zapłaty przez inspektora.