rozwiń ›

Jak zmieniają się zasady stażu w 2026 roku?

Z końcem listopada 2025 roku do konsultacji został skierowany projekt ustawy o stażach (UD307), która zgodnie z założeniami Ministerstwa Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej powinna zacząć obowiązywać w 2026 roku. Celem ustawy jest uregulowanie zasad organizacji staży i stworzenie systemu, który odpowiada współczesnym wymogom rynku pracy. Ustawa ma także wypełnić zalecenia Unii Europejskiej i Rady w sprawie ram jakości stażu, które zostały opublikowane w marcu 2020 roku.

Projektowana ustawa o stażach ma zastąpić ustawę o praktykach absolwenckich z 17 lipca 2009 roku, jednak co kluczowe, będzie obejmowała wyłącznie staże i praktyki na otwartym rynku pracy. Tym samym jej postanowienia nie będą dotyczyły staży i praktyk odbywanych jako element programu kształcenia formalnego, staży organizowanych przez urząd pracy, a także staży i praktyk niezbędnych w celu uzyskania dostępu do zawodu regulowanego np. w architekturze i budownictwie, medycynie.

Pojęcie stażu 2026

Ustawa definiuje staż jako ograniczone czasowo praktyki zawodowe, które zawierają istotny komponent edukacyjnoszkoleniowy, a podejmowane są w celu zdobycia praktycznego i zawodowego doświadczenia oraz zwiększenia szans na zatrudnienie. Jednocześnie przepisy wyraźnie podkreślają, że przyjmowanie na staż osób, posiadających już umiejętności i doświadczenie zawodowe, które są niezbędne do wykonywania określonego zawodu, stanowi nadużycie. Działanie takie traktowane jest jak próba zastąpienia stosunku pracy stażem.

Umowa stażowa – zakres i ochrona

W 2026 roku umowa o staż ma być jedną z umów nazwanych, a zatem zostanie szczegółowo opisana przez ustawodawcę w przepisach, z uwzględnieniem tzw. essentialia negotii, czyli przedmiotowo istotnych składników treści tej czynności prawnej.

Przepisy zakładają, że umowa o staż musi mieć formę pisemną, wskazywać na jej okres obowiązywania, możliwość rozwiązania, a także wyznaczać osobę, która odpowiada za prawidłową realizację stażu i opiekę nad stażystą.

Istotne są także postanowienia dotyczące ochrony stażysty. Należy zapewnić mu:

  • bezpieczne i higieniczne warunki odbywania stażu;
  • szkolenie BHP;
  • odzież i obuwie robocze lub ekwiwalent za nie, w razie używania własnych, a także profilaktyczne napoje i posiłki;
  • profilaktyczną ochronę zdrowia;
  • okres odpoczynku;
  • ochronę przed mobbingiem;
  • maszyny, urządzenia, narzędzia i sprzęt, które są niezbędne do wykonywania zadań.

Stażysta podlega także ubezpieczeniu społecznemu i zdrowotnemu, mają bowiem do niego zastosowanie przepisy ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, które odnoszą się do zleceniobiorców.

Ile wynagrodzenia dla stażysty w 2026?

Jedną z bardziej wyczekiwanych przez stażystów zmian wprowadzanych przez ustawę o stażu, jest obowiązek wypłacania przez organizatora stażu świadczenia pieniężnego. Skąd taki pomysł? Jak uzasadnia Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej, staż nie ma być sposobem dla pracodawcy na darmową siłę roboczą, ale przygotowaniem i zdobywaniem doświadczenia do zawodu. Skoro jednak stażysta podejmuje określone działania, powinien otrzymać za nie wynagrodzenie. Ile wyniesie?

Zgodnie z art. 11 ustawy o stażach nie będzie ono mogło być:

  • niższe niż 35 proc. przeciętnego wynagrodzenia,
  • wyższe niż przeciętne wynagrodzenie.

Jeśli staż będzie odbywał się w niepełnym wymiarze godzin, wysokość wynagrodzenia ma być ustalana proporcjonalnie. Co niezwykle ważne, okres pobierania świadczenia pieniężnego będzie się wliczał do okresu pracy wymaganego do nabycia lub zachowania uprawnień pracowniczych i okresów składkowych.

Czas pracy i odpoczynku stażysty

Ustawodawca w sposób bardzo szczegółowy reguluje także czas pracy i czas odpoczynku stażysty. Czas realizacji stażu nie może:

  • przekraczać 8 godzin na dobę i przeciętnie 40 godzin tygodniowo,
  • być krótszy niż 4 godziny.

Jeśli stażystą jest osoba niepełnosprawna ze znacznym lub umiarkowanym stopniem niepełnosprawności, wówczas czas ten jest krótszy i wynosi 7 godzin na dobę i przeciętnie 35 godzin tygodniowo.

Stażysta w świetle przepisów ustawy ma także prawo do dni wolnych. W jakim wymiarze? Wskazuje się na:

  • jeden dzień wolny za każde 30 dni kalendarzowych odbywania stażu – w okresie pierwszych 90 dni odbywania stażu,
  • dwa dni wolne za każde kolejne 30 dni kalendarzowych powyżej 90 dni odbywania stażu.

Dni wolne za ostatni miesiąc odbywania stażu muszą zostać udzielone przed terminem zakończenia stażu.

Stażysta 2026 a 2025 – porównanie

Ustawa o stażach, jeśli proces legislacyjny nie zostanie wstrzymany, a tym samym jej postanowienia wejdą w życie w 2026 roku, to swego rodzaju rewolucja w obszarze odbywania staży i praktyk na dowolnym rynku pracy. Poniżej porównanie proponowanych rozwiązań i jeszcze obowiązujących przepisów.

Praktyki i staże 2025 Staż 2026
na podstawie pisemnej umowy o praktykę absolwencką na podstawie pisemnej umowy o staż
mogą odbywać się odpłatnie lub nieodpłatnie odpłatne – wynagrodzenie min. 35 proc. przeciętnego wynagrodzenia, ale nie wyższe niż przeciętne wynagrodzenie
brak obowiązku ubezpieczenia społecznego i zdrowotnego Obowiązkowe ubezpieczenie społeczne i zdrowotne
brak szczegółowych wytycznych dot. czasu pracy i odpoczynku 8-godzinny dzień pracy i przeciętnie 40 godzin tygodniowodzień wolny za każde 30 dni kalendarzowych odbywania stażu
brak limitu stażystów limit stażystów – nie więcej niż liczba pracowników zatrudnionych w pełnym wymiarze czasu pracy

FAQ

Co to jest staż w 2026 roku?

W świetle ustawy o stażach, która ma wejść w życie w 2026 roku, ograniczone czasowo praktyki zawodowe, które zawierają istotny komponent edukacyjnoszkoleniowy, a podejmowane są w celu zdobycia praktycznego i zawodowego doświadczenia oraz zwiększenia szans na zatrudnienie.

Czy stażysta w 2026 roku otrzyma wynagrodzenie?

Tak, nowe przepisy zakładają obowiązkowe świadczenie pieniężne dla stażysty. Wyniesie ono nie mniej niż 35 proc. przeciętnego wynagrodzenia, ale nie więcej niż przeciętne wynagrodzenie.

Czy stażysta ma prawo do urlopu?

Tak, ustawa o stażach określa, że stażyście należy się dzień wolny za każde 30 dni kalendarzowych odbywania stażu, w okresie pierwszych 90 dni odbywania stażu, a jeśli staż jest dłuższy – dwa dni wolne za każde kolejne 30 dni kalendarzowych.

Źródła:

Ustawa z dnia 17 lipca 2009 roku o praktykach absolwenckich, Dz. U. 2009 nr 127 poz. 1052.

Ustawa o stażach, projekt z dnia 18 listopada 2025 roku, UD307.