Osoby prowadzące działalność gospodarczą mają obowiązek opłacania składek na ubezpieczenia społeczne oraz zdrowotne. W pierwszych miesiącach prowadzenia firmy mogą oni również korzystać z pewnych ulg. Przykładowo mały ZUS dotyczy tylko składek na ubezpieczenia społeczne. Nie obejmuje składki zdrowotnej, którą trzeba płacić w pełnej wysokości. Wysokość składki zdrowotnej jest ustalana przez rząd na każdy rok składkowy. Z kolei rok składkowy rozpoczyna się 1 lutego i trwa do 31 stycznia następnego roku.

Rozliczenie na zasadach ogólnych i podatek liniowy

Wysokość składki zdrowotnej zależy od wysokości dochodów oraz wybranej formy opodatkowania.

Jeżeli przedsiębiorca rozlicza się z podatku dochodowego na zasadach ogólnych - według skali podatkowej, składka na ubezpieczenie zdrowotne stanowi 9% podstawy wymiaru składki (dochodu z działalności gospodarczej).

Z kolei przedsiębiorca, który płaci podatek dochodowy od osób fizycznych w formie podatku liniowego (19%), wówczas składka zdrowotna wynosi 4,9% podstawy wymiaru składki (dochodu z działalności gospodarczej).

Co ważne, od 1 stycznia 2025 roku minimalna składka zdrowotna dla przedsiębiorców rozliczających się według skali podatkowej oraz w formie podatku liniowego jest liczona od 75% minimalnego wynagrodzenia.

Oznacza to, że minimalna składka zdrowotna wynosi 314,96 zł (4666 zł x 75%. x 9%) za każdy miesiąc roku składkowego, czyli od 1 lutego 2025 roku do 31 stycznia 2026 roku.

Ryczałt od przychodów i progi

Jeszcze inaczej będzie rozliczana składka zdrowotna dla przedsiębiorców rozliczających się ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych. W tym przypadku 9% składka zdrowotna jest obliczana na podstawie odpowiedniej stawki procentowej przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw w czwartym kwartale roku poprzedniego.

Zgodnie z obwieszczeniem Prezesa GUS z dnia 22 stycznia 2025 r. przeciętne miesięczne wynagrodzenie w sektorze przedsiębiorstw włącznie z wypłatami z zysku w czwartym kwartale 2024 r. wyniosło 8549,18 zł.:

  • dla rocznego przychodu do 60 000 zł: 461,66 zł (9% z 60% kwoty 8 549,18 zł),
  • dla rocznego przychodu od 60 000 zł do 300 000 zł: 769,43 zł (9% z 100% kwoty 8 549,18 zł),
  • dla rocznego przychodu powyżej 300 000 zł: 1 384,97 zł (9% z 180% kwoty 8 549,18 zł).

Ile wyniesie minimalna składka zdrowotna w 2026 roku?

Jak już wspomniano, w 2025 roku przedsiębiorcy na skali podatkowej i podatku liniowym mogą opłacać minimalną składkę zdrowotną, która jest liczona od 75% minimalnego wynagrodzenia. Od 2026 roku podstawą będzie to 100%. Oznacza to znaczący wzrost składki zdrowotnej.

Przykład

Prognozuje się, że minimalne wynagrodzenie w 2026 r. wyniesie 4806 zł (obecnie wynosi 4666 zł).

Podstawa składki zdrowotnej: 100%, przy założeniu, że minimalne wynagrodzenie wyniesie 4806 zł.

Składka zdrowotna: 9% × 4806 zł = 432,54 zł

Przedsiębiorca w 2026 r. zapłaci o 117,58 zł miesięcznie więcej niż w 2025 r. (w skali roku to o 1410,96 zł).

Odliczenie składki zdrowotnej

Niektórzy przedsiębiorcy mogą odliczyć składkę zdrowotną od podatku PIT. Metoda obniżenia zobowiązania podatkowego o wysokość zapłaconych składek zdrowotnych jest uzależniona od wybranej przez nich formy opodatkowania:

  • podatnik rozliczający się liniowo ma prawo odliczenia od dochodu (przychodu pomniejszonego o koszty jego uzyskania) do 12 900 zł zapłaconych składek zdrowotnych za rok składkowy 2025 (w 2024 r. była to kwota 11 600 zł),
  • przedsiębiorcy pozostającemu na karcie podatkowej przysługuje prawo do odliczenia od podatku 19% kwoty uiszczonych składek zdrowotnych,
  • przedsiębiorca, który wybrał opodatkowanie ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych, może pomniejszyć przychody z tej działalności o 50% zapłaconych w roku podatkowym składek na ubezpieczenie zdrowotne.

Kto jest zwolniony z płacenia składki zdrowotnej?

Przedsiębiorca może zostać zwolniony z obowiązku opłacania składki na ubezpieczenie zdrowotne przez pierwsze 6 miesięcy prowadzenia działalności (tzw. ulga na start) pod pewnymi warunkami, jeśli:

  • jest emerytem bądź rencistą i jego świadczenie nie przekracza miesięcznie minimalnego wynagrodzenia oraz przychody z działalności nie przekroczą miesięcznie 50% kwoty najniższej emerytury lub opłaca podatek dochodowy w formie karty podatkowej,
  • jest osobą z niepełnosprawnością w stopniu umiarkowanym lub znacznym oraz jego przychody z działalności nie przekroczą miesięcznie 50% kwoty najniższej emerytury lub opłaca podatek dochodowy w formie karty podatkowej,
  • pobiera zasiłek macierzyński, którego wysokość nie przekracza miesięcznie kwoty świadczenia rodzicielskiego,
  • jest pracownikiem i łącznie spełni następujące warunki: opłaca składki od wymiaru nie wyższego niż minimalne wynagrodzenie, uzyskuje miesięczne przychody z działalności gospodarczej w wysokości nieprzekraczającej 50% kwoty minimalnego wynagrodzenia, opłaca podatek dochodowy w formie ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych.