Od 1 stycznia staż pracy będzie obejmował nie tylko umowę o pracę, ale także inne formy aktywności zawodowej. Zostaną do niego zaliczone m.in. okresy prowadzenia działalności gospodarczej, współpracy z osobą prowadzącą tę działalność oraz czas jej zawieszenia w celu sprawowania osobistej opieki nad dzieckiem. Ujęte zostaną również okresy wykonywania umów zlecenia lub innych umów o świadczenie usług czy też umów agencyjnych.

Staż pracowniczy, a nie ubezpieczeniowy

Jednak – co istotne - katalog okresów wliczanych do stażu pracy został rozszerzony tylko dla celów nabywania prawa do świadczeń i uprawnień pracowniczych, a nie emerytalnych. - Zmiana przepisów dotyczy stażu pracy, a nie stażu ubezpieczeniowego. Dodatkowy staż pracy może wpłynąć na uprawnienia pracownicze, takie jak liczba dni urlopu czy dodatki do wynagrodzenia, ale nie ma przełożenia na świadczenia wypłacane przez ZUS wynikające z faktu ubezpieczenia, a takim świadczeniem jest emerytura – podkreślał w rozmowie z DGP Zbigniew Derdziuk, prezes ZUS.

Potwierdzeniem tych okresów będą zaświadczenia z ZUS, wydawane na podstawie wniosku złożonego przez osobę zainteresowaną. Nie ma jednak potrzeby występowania o potwierdzenie zatrudnienia na podstawie umowy o pracę – w tym zakresie przepisy się nie zmieniają, a poświadczeniem pozostaje świadectwo pracy.

Wnioski tylko elektroniczne

Udowodnienie dłuższego stażu pracy będzie możliwe dopiero od 1 stycznia, bo dopiero wtedy (czyli w dniu wejściu w życie przepisów) na platformie PUE ZUS zostanie opublikowany specjalny formularz wniosku o wydanie zaświadczenia. Od tego dnia będzie można składać ten dokument - będzie go można przesłać do zakładu wyłącznie elektronicznie przez system PUE ZUS lub eZUS. Wnioski wysłane tradycyjną pocztą albo złożone osobiście w oddziale zakładu nie będą rozpatrywane.

ZUS wyda zaświadczenie na podstawie danych, które ma w systemie o okresach podlegania ubezpieczeniom, opłaconych składkach i zgłoszeniu do ubezpieczenia zdrowotnego. Obejmą one m.in. umowy zlecenia, prowadzenie działalności gospodarczej oraz okres opieki nad dzieckiem. Zaświadczenie z ZUS potwierdzi tylko okresy, które ZUS ma w swojej ewidencji (czyli od 1999 roku). Pracownik sam będzie musiał dostarczyć zaświadczenie pracodawcy, który doliczy nowe okresy stażowe do stażu pracy zatrudnionego.

Dwa lata dla pracownika

Zatrudnieni mają tylko 24 miesiące na udokumentowanie nowych okresów stażowych, a po tym czasie uprawnienie przepadnie. Termin liczy się od dnia wejścia w życie ustawy - różny w zależności od sektora, do którego zalicza się pracodawca. Dla sfery budżetowej regulacja zacznie obowiązywać od 1 stycznia 2026, dla pracodawców prywatnych - od pierwszego dnia miesiąca następującego po upływie 6 miesięcy od dnia ogłoszenia ustawy (czyli od 1 maja 2026).

Zakład pracy będzie zobowiązany do naliczenia i wypłaty wyrównania od dnia nabycia prawa do tych uprawnień – czyli daty wejścia w życie nowych przepisów. Wyrównanie dla pracowników sfery budżetowej będzie więc wypłacane za okres wsteczny, czyli od 1 stycznia 2026 r.