Od początku 2023 roku Prezes UOKiK Tomasz Chróstny wydał 30 decyzji w sprawach zatorów płatniczych - poinformował Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów. Na 16 przedsiębiorców nałożył kary finansowe w łącznej wysokości ponad 20 milionów złotych. Ponadto, korzystając ze znowelizowanych przepisów wystosował 62 wystąpienia miękkie do przedsiębiorców.
Nowelizacja ustawy o przeciwdziałaniu nadmiernym opóźnieniom w transakcjach handlowych, która weszła w życie w grudniu 2022 r., wprowadziła m.in. instytucję tzw. wystąpienia miękkiego. Jest to instrument stosowany skutecznie od wielu lat np. w obszarze ochrony konsumentów i konkurencji. Pozwala zasygnalizować możliwe nieprawidłowości i wpływać na działania spółek bez konieczności wszczynania formalnych postępowań. Służy do pokazania przedsiębiorcom, że ich praktyki mogą naruszać prawo, z jednoczesnym sugerowaniem im rozwiązania – w tym przypadku poprawą dyscypliny płatniczej względem dostawców.
Wystąpienia miękkie do 62 spółek
Prezes UOKiK wystosował wystąpienia miękkie do 62 przedsiębiorców działających w następujących branżach:
- przemysł elektromaszynowy, metalurgiczny, chemiczny, spożywczy, farmaceutyczny, kosmetyczny, obuwniczy, stoczniowy
- handel hurtowy i detaliczny na rynkach: spożywczym, farmaceutycznym i motoryzacyjnym
- transport, spedycja i logistyka
- budownictwo.
Prezes UOKiK oczekuje, że przedsiębiorcy, do których zostało wystosowane wystąpienie miękkie, niezwłocznie poprawią kulturę płatniczą w stosunku do swoich kontrahentów. W przeciwnym razie Prezes Urzędu będzie podejmował działania formalne, czyli wszczynał postępowania administracyjne i nakładał kary finansowe.
Są też już pierwsze reakcje przedsiębiorców na działania Prezesa UOKiK. Część spółek, które otrzymały pisma, zadeklarowało niezwłoczny przegląd swoich procedur płatniczych, podjęcie niezbędnych działań mających na celu poprawę dyscypliny płatniczej wobec kontrahentów i wyeliminowanie stwierdzonych opóźnień.
Kolejnych 30 decyzji w sprawach zatorów płatniczych
Prezes UOKiK kontynuuje jednocześnie działania podjęte na podstawie przepisów obowiązujących przed grudniem 2022 r. Od początku bieżącego roku wydał 20 decyzji, w których stwierdził nadmierne opóźnianie się ze spełnianiem świadczeń pieniężnych przez przedsiębiorców. Nałożył kary finansowe na 16 spółek:
- FCA Poland – 7,4 mln zł
- CELSA Huta Ostrowiec – ponad 3 mln zł
- Wojas – prawie 1,7 mln zł
- Cognor – 1,4 mln zł
- Hurtownia Motoryzacyjna Gordon – 1,3 mln zł
- Rossmann – 1,2 mln zł
- Wkręt-Met – 1,1 mln zł
- Aldi – 830 tys. zł
- Agri Plus – 476 tys. zł
- Grudnik – ponad 400 tys. zł
- Przedsiębiorstwo Usług Technicznych Intercor – 360 tys. zł
- Elit Polska – 250 tys. zł
- The Lorenz Bahlsen Snack-World – 240 tys. zł
- Biazet – 227 tys. zł
- Caterpillar Poland – 183 tys. zł
- DSV Road – 164 tys. zł.
W przypadku 14 przedsiębiorców Prezes UOKiK również stwierdził, że zalegali z płatnościami swoim kontrahentom, lecz równocześnie wystąpiły przesłanki obligujące do odstąpienia od wymierzenia im sankcji pieniężnej. Ustalono bowiem, że w badanym okresie przedsiębiorcy sami byli narażeni na zatory płatnicze. Takie sytuacje wystąpiły w przypadku spółek: DHL Parcel Polska, BP Europa SE Oddział w Polsce, Rawlplug, REAL, Pepco Poland, Cemex Polska, Garmond Press, Superdrob, Raben Logistics Polska, Viterra Polska, Zakład Przemysłu Mięsnego Biernacki, Mars Polska, BSH Sprzęt Gospodarstwa Domowego, TIM.
Rola Prezesa UOKiK w walce z zatorami płatniczymi
Kompetencje Prezesa UOKiK w zakresie przeciwdziałania zatorom płatniczym skupiają się na poprawie dyscypliny płatniczej przedsiębiorców. Nakładane na spółki kary finansowe służą wywieraniu prewencyjnej presji na spółki, w celu terminowego regulowania przez nie zobowiązań wobec swoich kontrahentów. Jednak nadrzędnym celem podejmowanych przez Prezesa UOKiK działań jest efektywne czuwanie nad rynkiem, z wykorzystaniem różnych instrumentów prawnych, również tych mniej formalnych – jakimi są „wystąpienia miękkie”. Powinny one przyczynić się do zmniejszenia poziomu zatorów płatniczych na rynku.