Wyższe świadczenie wychowawcze. Dla kogo 800 plus z "bonusem"?

Ponad 1000 zł miesięcznie na dziecko? Dzięki tzw. regułom pierwszeństwa zbiegających się świadczeń, 800 plus może być wyższe. Jakie są zasady świadczeń rodzinnych w UE? Komu przysługuje dodatek dyferencyjny? W jakich sytuacjach rodzice będą uprawnieni do ponad 1000 zł miesięcznie na każde dziecko?

Świadczenie wychowawcze w krajach UE

Wsparcie dla rodziny przewidują w swoich systemach wszystkie państwa członkowskie Unii Europejskiego. Jego zasady określa ustawodawstwo danego kraju. W Polsce świadczenia dla rodziny są finansowane z budżetu państwa, a prawo do nich zależy od tego, w jakiej sytuacji znajduje się rodzina osoby, która występuje o świadczenie. Są jednak państwa członkowskie UE, które prawo to uzależniają od stażu pracy, ubezpieczenia, miejsca zamieszkania. W przypadku Polski jednym ze świadczeń wspierających rodzinę jest zasiłek 800 plus. Przykładowo, w Niemczech jego odpowiednikiem jest zasiłek rodzinny o nazwie Kindergeld, który wynosi 250 euro na dziecko, a w Szwecji świadczenie Barnbidrag wysokości 1250 koron szwedzkich, czyli ponad 100 euro.

Co to jest transfer świadczeń w UE?

Jak podaje na swojej internetowej stronie Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej "transfer świadczeń między krajami członkowskimi umożliwia tzw. neutralizacja wymogu zamieszkania. Dzięki niej pracownik albo osoba pracująca na własny rachunek, podlegający przepisom np. francuskim, jest uprawniony do otrzymywania francuskich świadczeń rodzinnych na rzecz swojej rodziny, która mieszka np. w Polsce, tak jakby mieszkała we Francji". Jednak, aby uzyskać świadczenie rodzinne w kraju, w którym pracuje rodzic dziecka konieczne jest złożenie tam wniosku w instytucji właściwej do wypłaty świadczeń w danym kraju.

Co to są reguły pierwszeństwa zbiegających się świadczeń?

Prawo do świadczeń rodzinnych może przysługiwać jednocześnie w dwóch krajach UE. Ma to miejsce w sytuacji kiedy, np. jeden rodzic wraz z dzieckiem mieszka w Polsce, a drugi pracuje w innym państwie członkowskim. Prawodawstwo unijne stosuje w takiej sytuacji tzw. reguły pierwszeństwa zbiegających się świadczeń. Zasady te określa Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 883/2004. Zgodnie z treścią art. 68 tego aktu prawnego osoby ubiegające się o świadczenia rodzinne, jakim jest również świadczenie 800 plus, nie mogą samodzielnie zdecydować, z którego państwa będą pobierały przedmiotowe świadczenia.

– Powyższy przepis prawny zakłada, że w pierwszej kolejności właściwe jest państwo, w którym osoba uprawniona do świadczeń rodzinnych lub członek rodziny tej osoby jest zatrudniony lub wykonuje pracę na własny rachunek. Jako drugie właściwe jest państwo, w którym osoba uprawniona do świadczeń rodzinnych lub członek rodziny tej osoby pobiera emeryturę lub rentę. W ostatniej kolejności właściwe jest państwo, w którym osoba uprawniona do świadczeń rodzinnych lub członek rodziny tej osoby ma miejsce zamieszkania. Przez powyższe należy rozumieć, że jeśli jeden rodzic pracuje np. w Niemczech, a drugi nie pracuje i przebywa w Polsce z dziećmi to wniosek o świadczenie rodzinne należy złożyć w Niemczech. Natomiast jeżeli rodzic, który przebywa w Polsce z dziećmi jest również aktywny zawodowo, to wniosek o świadczenie rodzinne należy złożyć w Polsce, jako państwie zamieszkania dzieci. W przypadku wykonywania pracy przez rodziców w dwóch różnych państwach, znaczenie ma miejsce zamieszkania dzieci. Świadczenie rodzinne wypłacane jest w wysokości przewidzianej przez ustawodawstwo państwa, w którym złożyło się wniosek, a w drugim kraju wypłaca się tzw. dodatek dyferencyjny– wyjaśnia w rozmowie z serwisem gazetaprawna.pl adwokat Oliwia Wiza-Carvalho z kancelarii prawnej WIZA LAW FIRM.

Nie tylko Unia Europejska: Na Wyspach świadczenia też możliwe

Powyższa sytuacja będzie miała miejsce również w odniesieniu do Wielkiej Brytanii, ale tylko na określonych zasadach, które tłumaczy mec. Oliwia Wiza-Carvalho.

– Przywołane wyżej przepisy będą miały również zastosowanie, gdy jeden z rodziców przebywa nieprzerwanie w Zjednoczonym Królestwie Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej, co najmniej od grudnia 2020 r. Natomiast jeżeli wyjazd nastąpił po 1 stycznia 2024 r., zastosowanie będą miały przepisy krajowe, albowiem brak jest odrębnej umowy regulującej wypłatę świadczeń rodzinnych z ww. państwami, w konsekwencji w zależności od okoliczności faktycznych, należy złożyć wniosek do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych – mówi adwokat.

Bonusowe 800 plus: Dodatek dyferencyjny

Pod "bonusowym" 800 plus kryje się dodatek dyferencyjny. Przysługujące świadczenie rodzinne wypłacane jest bowiem w wysokości przewidzianej przez ustawodawstwo państwa, w którym złożyło się wniosek, natomiast w drugim kraju wypłaca się tzw. dodatek dyferencyjny. W przypadku świadczeń wychowawczych to nic innego, jak różnica pomiędzy kwotami przysługujących na dziecko powyższych świadczeń. Przykładowo, jeśli jeden rodzic mieszka z dzieckiem w Polsce i pobiera świadczenie 800 plus, a drugi rodzic pracuje w Niemczech i nabył prawo do zasiłku rodzinnego Kindergeld wysokości 250 euro, to wypłacany tam zasiłek zostanie odpowiednio pomniejszony o wartość świadczenia wypłacanego w Polsce. Dzięki temu suma otrzymanego świadczenia wyniesie ponad 1000 zł miesięcznie na dziecko.

Na jakich zasadach odbywa się wypłata dodatku dyferencyjnego?

Wypłata dodatku dyferencyjnego następuje z urzędu, a to oznacza, że organ właściwy do wypłaty świadczenia rodzinnego samodzielnie to stwierdza.

– Mają tu zastosowanie przepisy Rozporządzenia 883/2004 w przedmiocie koordynacji świadczeń społecznych i podejmuje ewentualną decyzję o przekazaniu dokumentów do organu właściwego w drugim państwie. Wnioskodawca nie składa żadnego odrębnego wniosku w tym zakresie. W Polsce w sprawach transgranicznych o wypłatę świadczenia rodzinnego Zakład Ubezpieczeń Społecznych współpracuje z Wojewodą właściwym dla miejsca zamieszkania wnioskodawcy – wyjaśnia adw. Oliwia Wiza-Carvalho.

Podwójne świadczenie: Nienależne świadczenie jest odzyskiwane

W sytuacji, gdyby okazało się, że rodzice czy opiekunowie dziecka pobierali świadczenie rodzinne jednocześnie w dwóch państwach członkowskich UE, to zgodnie z literą prawa jedno z tych świadczeń traktowane jest jako nienależne. Co to oznacza dla uprawnionych do 800 plus?

– Nienależnie pobrane świadczenie jest odzyskiwane w drodze wyrównania należności między instytucjami zainteresowanych państw członkowskich lub bezpośrednio z wypłacanych świadczeń na rzecz wnioskodawcy. Natomiast jeżeli odzyskanie całej należności w ramach ww. procedury wyrównawczej jest niemożliwe, zastosowanie mają przepisy o postępowaniu egzekucyjnym na podstawie tytułu wykonawczego – przestrzega mec. Oliwia Wiza-Carvalho.