Do końca września br. można jeszcze przesłać uwagi do projektu standardu „Wartości niematerialne i prawne”. Komitet Standardów Rachunkowości przekazał dokument do publicznych konsultacji. Projekt porządkuje zasady uznawania, wyceny, ujęcia w księgach rachunkowych oraz prezentacji WNiP, w zgodzie z ustawą o rachunkowości.

Cel nowego standardu „Wartości niematerialne i prawne”

Jakie zagadnienia obejmuje projekt KSR?

Projekt ma objaśnić zasady (politykę) rachunkowości stosowane przy:

  • uznawaniu wartości niematerialnych i prawnych,
  • ich wycenie początkowej i późniejszej,
  • ujęciu w księgach rachunkowych,
  • prezentacji w sprawozdaniu finansowym,
  • ujawnianiu dodatkowych informacji w notach.

Dlaczego nowy standard jest ważny?

Standard uzupełnia i rozwija regulacje ustawy o rachunkowości, odpowiadając na praktyczne problemy jednostek i porządkując stosowaną praktykę w zakresie wartości niematerialnych i prawnych.

Zakres praktycznych obszarów ujętych w projekcie KSR

Koszty prac badawczo-rozwojowych

Projekt wyjaśnia, które koszty B+R można aktywować jako wartości niematerialne i prawne, a które powinny obciążać wynik bieżący. Wskazuje też różnicę między fazą badawczą a fazą rozwojową.

Oprogramowanie i licencje

Standard porządkuje zasady ujmowania i amortyzacji oprogramowania, licencji, praw autorskich i patentów. Zwraca uwagę, kiedy wydatki na aktualizację lub modernizację zwiększają wartość początkową, a kiedy stanowią koszty okresu.

Wartości niematerialne wytworzone we własnym zakresie

Projekt określa kryteria, które muszą być spełnione, aby jednostka mogła ująć w bilansie własne rozwiązania, np. systemy informatyczne czy produkty cyfrowe.

Amortyzacja i testy utraty wartości

Nowy standard podkreśla różnicę między aktywami o określonym i nieokreślonym okresie ekonomicznej użyteczności. Wprowadza jasne zasady amortyzacji oraz konieczność testów na utratę wartości.

Prezentacja i ujawnienia w sprawozdaniu finansowym

Jednostki będą musiały podawać w notach m.in. okresy użyteczności, stosowane metody amortyzacji, wartość brutto i umorzenie, a także informacje o testach impairment.

Korzyści z wdrożenia projektu KSR „Wartości niematerialne i prawne”

Ujednolicenie praktyki w zakresie WNiP

Nowy standard pozwoli jednostkom stosować spójne zasady uznawania i wyceny wartości niematerialnych. Dzięki temu zmniejszy się ryzyko rozbieżności interpretacyjnych między firmami, a sprawozdania będą bardziej porównywalne.

Większa przejrzystość sprawozdań finansowych

Projekt wymaga szerokich ujawnień w notach, co zwiększy transparentność sprawozdań finansowych i ułatwi ich analizę audytorom, inwestorom i organom nadzoru.

Dostosowanie do realiów gospodarki cyfrowej

Rosnące znaczenie oprogramowania, licencji, baz danych czy know-how w działalności jednostek sprawia, że konieczne są precyzyjne regulacje. Standard daje narzędzia do prawidłowego ujęcia takich aktywów.

Wsparcie w podejmowaniu decyzji zarządczych

Jednoznaczne kryteria kapitalizacji kosztów i testów utraty wartości pomagają lepiej ocenić rentowność projektów rozwojowych i inwestycji w innowacje.

Zgodność z ustawą o rachunkowości

Projekt porządkuje przepisy i wskazuje, jak stosować ustawę w praktyce. Ułatwia to aktualizację polityki rachunkowości i ogranicza ryzyko błędów podczas kontroli lub badania sprawozdania finansowego.

Co powinni zrobić księgowi i biegli rewidenci?

Zapoznać się z projektem standardu

W pierwszej kolejności warto szczegółowo przeanalizować treść projektu KSR „Wartości niematerialne i prawne”, aby zrozumieć nowe definicje, kryteria i zasady wyceny.

Przeanalizować koszty IT i prace rozwojowe

Jednostki powinny sprawdzić, które koszty wdrożeń, aktualizacji i prac badawczo-rozwojowych mogą być kapitalizowane, a które muszą obciążać wynik bieżący.

Zaktualizować politykę rachunkowości

Po wejściu w życie standardu konieczne będzie dostosowanie polityki rachunkowości – w tym zapisów o ujmowaniu i amortyzacji WNiP oraz zasad testowania ich utraty wartości.

Zweryfikować rejestry aktywów niematerialnych

Należy dokonać przeglądu już ujętych wartości niematerialnych, aby upewnić się, że spełniają kryteria rozpoznania i są prawidłowo amortyzowane lub testowane na utratę wartości.

Przygotować ujawnienia do sprawozdania finansowego

Projekt przewiduje szeroki zakres ujawnień w notach. Warto przygotować przykładowe zestawienia i szablony, aby ułatwić raportowanie w kolejnych latach obrotowych.

Jak zgłosić uwagi i do kiedy?

Termin na zgłaszanie uwag

Na przesłanie opinii i propozycji do projektu KSR „Wartości niematerialne i prawne” jest czas tylko do 30 września 2025 r. Po tym terminie konsultacje zostaną zamknięte.

Gdzie przesłać uwagi?

Uwagi należy kierować drogą elektroniczną na adres e-mail: sekretarz.KSR@mf.gov.pl.

Dlaczego warto wziąć udział w konsultacjach?

Aktywne uczestnictwo w procesie konsultacji pozwoli środowisku księgowych, audytorów i przedsiębiorstw realnie wpłynąć na ostateczny kształt standardu. Dzięki temu przepisy będą lepiej odpowiadały na potrzeby praktyki i specyfikę polskich jednostek.

Przykład

Podsumowanie

Projekt KSR „Wartości niematerialne i prawne” ma być praktycznym przewodnikiem po stosowaniu ustawy o rachunkowości w obszarze aktywów niematerialnych. Wprowadza uporządkowane zasady klasyfikacji, wyceny i ujawnień, odpowiadając na rosnące znaczenie wartości niematerialnych w gospodarce. To dobry moment, by środowisko księgowych i audytorów aktywnie włączyło się w konsultacje i podzieliło doświadczeniami z praktyki.