Prezydent podpisał ustawę podwyższającą emerytury czerwcowe. Kiedy wypłaty?

Prezydent podpisał ustawę z 5 sierpnia 2025 r. o ustalaniu wysokości emerytur z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych ustalonych w czerwcu w latach 2009–2019 oraz rent rodzinnych po ubezpieczonych, którym ustalono emerytury w czerwcu w latach 2009–2019 (dalej: ustawa przeliczeniowa).

Ustawa przewiduje podwyższenie wskazanych świadczeń z mocą obowiązującą od 1 stycznia 2026 r. Będzie ono obejmowało emerytury, które zostały ustalone w czerwcu w latach 2009-1019, co w praktyce najczęściej oznaczało złożenie wniosku o przyznanie emerytury w tym właśnie miesiącu.

Przeliczenie będzie obejmowało także renty rodzinne, ale nie wszystkie.

Jakie świadczenia zostaną przeliczone?

ZUS dokona z urzędu przeliczenia niżej wymienionych świadczeń:

• emerytur przyznanych w czerwcu w latach 2009–2019, wypłacanych z powszechnego systemu ubezpieczeń społecznych;
• rent rodzinnych przysługujących osobom uprawnionym na podstawie ustawy o emeryturach i rentach z FUS po osobach, którym emeryturę ustalono w czerwcu w latach 2009–2019;
• rent rodzinnych po ubezpieczonych, którzy osiągnęli powszechny wiek emerytalny (60 lat dla kobiet, 65 lat dla mężczyzn), zmarli w czerwcu w latach 2009–2019 i którym nie ustalono prawa do emerytury przed śmiercią.

Warto podkreślić, że powyższe przeliczenia nie będą miały zastosowania do świadczeń wypłacanych z innych systemów emerytalno-rentowych, takich jak system rolniczy (KRUS), mundurowy czy zaopatrzeniowy.

Procedura przeliczenia – bez konieczności składania wniosku

Uprawnione osoby nie będą zobowiązane do składania jakichkolwiek wniosków w celu uzyskania przeliczenia świadczenia. ZUS przeprowadzi procedurę przeliczeniową z urzędu. Na dokonanie tego przeliczenia instytucja ma czas do 31 marca 2026 r., tj. trzy miesiące od daty wejścia w życie ustawy przeliczeniowej.

Należy zaznaczyć, że przeliczenie nie będzie obejmowało wypłaty wyrównania za okres wcześniejszy. Świadczenie w nowej, wyższej wysokości będzie przysługiwać dopiero od 1 stycznia 2026 r., czyli od dnia wejścia w życie ustawy.

Emerytury czerwcowe – na czym polegał problem?

Polegał on na tym, że osoby przechodzące na emeryturę w czerwcu danego roku otrzymywały świadczenia w niższej wysokości niż te, które składały wnioski w innych miesiącach.

Źródłem tej dysproporcji były zasady waloryzacji składek.

Twórcy ustawy przeliczeniowej precyzyjnie wskazali mechanizm powodujący zaniżenie wysokości świadczeń przyznanych w czerwcu. Główna przyczyna polegała na tym, że w odniesieniu do emerytur ustalanych w czerwcu stosowano wyłącznie roczny wskaźnik waloryzacji, natomiast w innych miesiącach możliwe było zastosowanie sumy wskaźników waloryzacji kwartalnej, która zwykle była wyższa.

Zróżnicowanie to wynikało ze specyfiki obliczania wskaźników waloryzacyjnych, które opierają się na wzroście wpływów składek do Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. Szczególnie w pierwszym kwartale każdego roku notuje się wzrost wpływów z tytułu wypłacanych w tym okresie premii rocznych i nagród, co powoduje, że kwartalny wskaźnik waloryzacji za I kwartał jest zazwyczaj wyższy niż roczny wskaźnik waloryzacji. W rezultacie osoby przechodzące na emeryturę w czerwcu otrzymywały mniej korzystnie naliczone świadczenia.

Przeliczenie świadczeń z lat 2009-2019

Problem nierównego traktowania emerytów czerwcowych po raz pierwszy został częściowo rozwiązany w okresie pandemii COVID-19, podczas której przyjęto zasadę, że waloryzacja składek oraz kapitału początkowego może być dokonana tak, jak w maju 2020 r., o ile takie rozwiązanie jest korzystniejsze dla ubezpieczonego. Uregulowanie to miało charakter przejściowy i odnosiło się wyłącznie do emerytur przyznawanych w czerwcu 2020 r.

Następnie rozszerzono ten mechanizm na 2021 r. i lata następne.

Dotychczas jednak nie uregulowano sytuacji osób, które uzyskały świadczenia w czerwcu w latach 2009–2019. Sytuację tych osób reguluje dopiero wspomniana ustawa przeliczeniowa.

Renta rodzinna – co zostanie przeliczone?

Wysokość renty rodzinnej uzależniona jest od emerytury lub renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy, jaka przysługiwała lub mogłaby przysługiwać zmarłemu ubezpieczonemu. Zgodnie z art. 73 ust. 1 ustawy emerytalnej:

• dla jednej osoby uprawnionej renta rodzinna wynosi 85% świadczenia należnego zmarłemu;
• dla dwóch osób uprawnionych – 90% świadczenia;
• dla trzech lub więcej osób – 95% świadczenia.

Na podstawie nowych przepisów ZUS dokona przeliczenia rent rodzinnych przyznanych po tzw. emerytach czerwcowych, tj. osobach, którym ustalono prawo do emerytury w czerwcu w latach 2009–2019.

Przeliczeniu podlegać będą również renty rodzinne po osobach, które osiągnęły wiek emerytalny (60 lat kobiety, 65 lat mężczyźni), zmarły w czerwcu w latach 2009–2019 i nie miały uprzednio ustalonego prawa do emerytury. W tych przypadkach wysokość renty rodzinnej zostanie skalkulowana na podstawie hipotetycznej emerytury,