Renta rodzinna po 25. urodzinach. Sprawdź, jakie warunki trzeba spełnić

Taka zasada wynika z ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. Stanowi ona wprost, że prawo do renty rodzinnej po zmarłym rodzicu mają m.in. uczące się dzieci, nie dłużej jednak niż do ukończenia 25. roku życia.

Jednak wyjątkowo wypłata renty może przekroczyć ten termin, jeśli student ukończył 25 lat, będąc już na ostatnim roku studiów. Jeśli przedstawi zaświadczenie z uczelni o wpisie na ostatni rok, ZUS powinien wypłacać rentę do końca tego roku studiów. Jeśli więc student obchodzi urodziny w wakacje albo na początku roku akademickiego, będzie otrzymywał rentę prawie do 26. urodzin.

Co oznacza „ostatni rok studiów”?

Ustawa emerytalna nie zawiera definicji „ostatniego roku studiów”. Wyjaśnieni tego pojęcia można poszukać w orzecznictwie sądów. SN w wyroku z 18 września 2019 r., sygn. akt I UK 184/18, stwierdził, że ostatni rok studiów rozpoczyna się wraz z początkiem roku akademickiego określonego w regulaminie studiów i trwa tylko jeden semestr (zimowy) albo dwa semestry (zimowy i letni).

To zatem z regulaminu studiów będzie wynikało, kto ma status studenta ostatniego roku studiów. Nabycie takiego statusu następuje na podstawie wpisu na ostatni rok studiów, dokonanego w oparciu o regulamin studiów obowiązujący w konkretnej szkole wyższej. Dotyczy to także indywidualnego toku studiów, w którym daty rozpoczęcia i ukończenia poszczególnych semestrów i lat studiów nie muszą zbiegać się z datami obowiązującymi ogół studentów (SN w wyroku z 18 stycznia 2023 r., sygn. akt I USKP 56/22). Regulamin będzie miał tu znaczenie decydujące.

Wpis na ostatni rok

Ważny jest moment uzyskania wpisu na ostatni rok, ale też miesiąc 25. urodzin.

Osoby obchodzące urodziny w wakacje muszą się zatem postarać, aby zdać wszystkie egzaminy w czerwcu, a nie w sesji poprawkowej we wrześniu. Jeśli bowiem student, który nie jest jeszcze wpisany na ostatni rok studiów, ukończy 25. rok życia podczas wakacji, nie ma prawa do dalszej renty rodzinnej (wyrok SN z 30 stycznia 2020 r., sygn. akt II UK 253/18).

Nie ma natomiast znaczenia termin rozpoczęcia zajęć na ostatnim rok. Osoba, która ukończyła 25 lat po zakończeniu nauki na przedostatnim roku studiów, a przed rozpoczęciem zajęć na ostatnim roku studiów, nie traci uprawnienia do renty rodzinnej. Gdy student zaliczył wszystkie objęte planem studiów zaliczenia i zdał wymagane egzaminy IV roku studiów przed ukończeniem 25. roku życia, to stał się on studentem ostatniego V roku studiów, co pozwala na przedłużenie prawa do renty (wyrok Sądu Apelacyjnego w Rzeszowie z 8 października 2020 r., sygn. akt III AUa 903/18).

Wpis warunkowy

Warto zwrócić uwagę na stanowisko sądów, jeśli chodzi o wpis warunkowy. Nie traci prawa do renty rodzinnej osoba, która ukończyła 25 lat w okresie wakacji po ukończeniu zajęć na przedostatnim roku studiów, a przed rozpoczęciem zajęć na ostatnim roku studiów, na który uzyskała wpis warunkowy. Również warunkowe zezwolenie dziekana wydziału na studiowanie na następnym roku akademicki jest podstawą wpisu uprawniającego studenta do uczestnictwa w zajęciach tego roku. Osoba ta ma bowiem status studenta tego roku, nawet gdy studiując na tym roku, musi jednocześnie zaliczyć dodatkowe egzaminy z poprzedniego okresu rozliczeniowego (wyrok Sądu Apelacyjnego w Gdańsku z 15 stycznia 2020 r., sygn. akt III AUa 529/19).

Czy powtarzanie roku pozbawi renty?

Kolejna wątpliwość może dotyczy wpływu powtarzania roku studiów na prawo do przedłużenia renty. Możemy mieć do czynienia z dwoma sytuacjami:

• student kończy 25 lat na ostatnim roku studiów, który powtarza (np. V rok studiów jednolitych magisterskich) albo
• student kończy 25 lat na ostatnim roku studiów, a który następnie powtarza w kolejnym roku, podczas którego kończy już 26 lat.

W pierwszym przypadku prawo do pobierania renty rodzinnej ulega przedłużeniu do zakończenia ostatniego roku akademickiego. Nie ma bowiem znaczenia, czy student ten rok powtarza, czy odbywa na nim studia po raz pierwszy (wyrok SN z 6 kwietnia 2006 r., sygn. akt II UK 174/05).

W drugim przypadku sytuacja wygląda inaczej. Powtarzanie ostatniego roku studiów nie stanowi podstawy do wypłaty renty rodzinnej do czasu zakończenia tego powtarzanego roku (wyrok SN z 25 kwietnia 2023 r., sygn. akt I USKP 78/22). Prowadziłoby to bowiem wręcz do sytuacji, w której student mógłby pobierać rentę prawie do 27. roku życia.

Studia podyplomowe też przedłużą rentę

Renta rodzinna ulega przedłużeniu także dla słuchacza studiów podyplomowych, jeśli na ostatnim ich roku ukończył 25 lat. Tak stwierdził Sąd Najwyższy w uchwale siedmiu sędziów Sądu Najwyższego z 25 września 2019 r., sygn. akt III UZP 6/19. Zdaniem SN studia podyplomowe tak samo jak studia doktoranckie są rodzajem „studiów w szkole wyższej” w rozumieniu przepisów ustawy emerytalnej. Dlatego też ostatni rok studiów podyplomowych jest „ostatnim rokiem studiów w szkole wyższej”, co nakazuje ZUS przedłużenie prawa do renty rodzinnej do ich ukończenia.