Projekt ustawy o wzmocnieniu stosowania prawa do jednakowego wynagrodzenia mężczyzn i kobiet za jednakową pracę lub za pracę o jednakowej wartości, którego autorem jest MRPiPS, jest odpowiedzią na unijną dyrektywę 2023/970, której implementacja ma nastąpić do czerwca 2026 r. Projekt jest wierną transpozycją unijnych przepisów. Wprowadza wiele rozwiązań, z których najważniejsze mają zwiększyć transparentność i ułatwić pracownikom dochodzenie praw. Pracodawcy (bez względu na wielkość) będą musieli wprowadzić struktury wynagrodzeń oparte na obiektywnych i neutralnych płciowo kryteriach, umożliwiające porównanie stanowisk. Jako minimalne kryteria oceny wartości pracy określono umiejętności, wysiłek, odpowiedzialność i warunki pracy.

Każdy pracownik uzyska uprawnienie do żądania od pracodawcy informacji o swoim indywidualnym poziomie wynagrodzenia oraz o średnich poziomach wynagrodzenia (w podziale na płeć) dla kategorii pracowników wykonujących jednakową pracę lub pracę o jednakowej wartości. Dodatkowo pracodawcy będą musieli zapewnić łatwy dostęp do kryteriów służących ustalaniu wynagrodzeń, a osobom ubiegającym się o pracę podawać informację o początkowej wysokości wynagrodzenia lub jego przedziale.

Kluczowym obowiązkiem dla pracodawców zatrudniających co najmniej 100 pracowników jest sporządzanie i przekazywanie organowi monitorującemu sprawozdania z luki płacowej. Raport ten ma szczegółowo informować o luce płacowej ze względu na płeć (w formie całkowitej i w składnikach zmiennych), jej medianie oraz o odsetku pracowników obu płci w poszczególnych przedziałach wynagrodzenia.

Ponadto w przypadku gdy sprawozdanie wykaże nieuzasadnioną lukę płacową ze względu na płeć wynoszącą co najmniej 5 proc., pracodawca będzie zobowiązany do przeprowadzenia wspólnej oceny wynagrodzeń w konsultacji ze stroną społeczną w celu zidentyfikowania i usunięcia różnic dyskryminacyjnych. Projekt przewiduje także wzmocnioną ochronę prawną oraz sankcje w postaci kary grzywny od 2 tys. do 60 tys. zł za naruszenie obowiązków, w tym m.in. za brak oceny wartości pracy, nieudzielenie informacji czy też zamieszczenie w umowie klauzul zakazujących ujawnienia wynagrodzenia. Kompetencje w zakresie egzekwowania prawa zostaną przyznane m.in. Państwowej Inspekcji Pracy. ©℗