Tak orzekł wojewódzki sąd administracyjny (WSA) w Bydgoszczy, który rozpatrywał skargę pracodawcy będącego ZPChr. Zgodnie z art. 30 ust. 4 ustawy z 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (t.j. Dz.U. z 2025 r. poz. 913 ze zm.) przedsiębiorstwa o tym statusie są zobowiązane do informowania wojewody o każdej zmianie dotyczącej spełniania warunków określonych w art. 28 oraz 33 ust. 1 i 3, od których uzależnione jest jego posiadanie, w ciągu 14 dni od jej zaistnienia. Chodzi tu m.in. o utrzymywanie wymaganego wskaźnika zatrudnienia osób niepełnosprawnych oraz prowadzenie zakładowego funduszu rehabilitacji osób niepełnosprawnych. Dodatkowo art. 30 ust. 4 obliguje pracodawcę do przedstawiania wojewodzie półrocznej informacji w sprawie spełniania warunków do bycia ZPChr, a przepisy rozporządzenia precyzują, że ma to robić w dwóch terminach: do 20 lipca za pierwsze sześć miesięcy danego roku oraz do 20 stycznia następnego roku za drugie półrocze poprzedniego.

Niekorzystna decyzja wojewody

Pracodawca, którego sprawa trafiła na wokandę WSA, spóźnił się ze złożeniem informacji za pierwsze półrocze 2023 r. – wysłał je dopiero we wrześniu. Zdaniem wojewody nieterminowe spełnienie obowiązku informacyjnego skutkuje pozbawieniem go statusu ZPChr na podstawie art. 30 ust. 3 ustawy. Ten przepis przewiduje zaś, że wojewoda podejmuje decyzję o utracie statusu ZPChr, jeśli przestaje spełniać warunki do jego posiadania wynikające z art. 28 i 33 ust. 1 i 3. Przedsiębiorstwo nie zgodziło się z tym rozstrzygnięciem i złożyło skargę do sądu. Zarzuciło w nim wojewodzie błędną wykładnię przepisów ustawy o rehabilitacji polegającą na przyjęciu, że samodzielną przesłanką do wydania decyzji o pozbawieniu statusu ZPChr jest stwierdzenie przez ten organ braku złożenia półrocznej informacji. Zdaniem pracodawcy, wojewoda nie wyjaśnił, którego wymogu spośród wymienionych w art. 28 oraz art. 33 ust. 1 i 3 on nie spełnia, dlatego jego decyzja jest sprzeczna z prawem.

Chroniony rynek pracy

Przepisy ustawy o rehabilitacji określają, jakie warunki musi spełnić pracodawca, aby mógł mieć status ZPChr. Do tych najważniejszych należy prowadzenie działalności gospodarczej przez okres co najmniej 12 miesięcy oraz zatrudnianie nie mniej niż 25 pracowników w przeliczeniu na pełen etat. Pracodawca musi też osiągać wskaźnik zatrudnienia osób niepełnosprawnych wynoszący co najmniej 50 proc. (z czego 20 proc. stanowią osoby zaliczone do umiarkowanego lub znacznego stopnia niepełnosprawności) albo co najmniej 30 proc. osób niewidomych, psychicznie chorych lub upośledzonych umysłowo, zaliczanych do umiarkowanego bądź znacznego stopnia niepełnosprawności. Ponadto przepisy wymagają od pracodawcy zapewniania doraźnej i specjalistycznej opieki medycznej, poradnictwa i usług rehabilitacyjnych, a obiekty i pomieszczenia użytkowane przez zakład pracy muszą uwzględniać potrzeby osób niepełnosprawnych w zakresie przystosowania stanowisk pracy, pomieszczeń sanitarnych i ciągów komunikacyjnych. ©℗

WSA przyznał rację pracodawcy

WSA podzielił zarzuty pracodawcy i uchylił zaskarżoną decyzję wojewody. Sąd podkreślił, że przesłanką podjęcia decyzji o utracie statusu ZPChr jest niespełnianie warunków przewidzianych w art. 28 oraz art. 33 ust. 1 i 3 ustawy. Tymczasem wojewoda w swojej decyzji nie wskazał, który z nich został naruszony. Dlatego w sytuacji, gdy organ tego nie ustalił, to pozbawienie pracodawcy statusu ZPChr tylko z uwagi na brak informacji półrocznej, a właściwie złożenie jej po terminie określonym w rozporządzeniu, należy uznać za wadliwe i nie znajdujące oparcia w przepisach. WSA potwierdził więc, że brak spełnienia obowiązku informacyjnego nie skutkuje utratą statusu ZPChr, bo nie jest to obowiązek wymieniony w art. 30 ust. 3 ustawy. ©℗

Podstawa prawna

Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Bydgoszczy z 17 września 2025 r., sygn. akt II SA/Bd 40/24 www.serwisy.gazetaprawna.pl/orzeczenia