Senat przyjął ustawę z 12 września 2025 o zmianie niektórych ustaw w celu weryfikacji prawa do świadczeń na rzecz rodziny dla cudzoziemców oraz o warunkach pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa. Teraz trafi ona do podpisu Prezydenta RP. Nie ma jednak pewności, czy zostanie podpisana.

Rządowa ustawa o pomocy obywatelom Ukrainy – najważniejsze założenia

Regulacja przedłuża z 30 września 2025 do 4 marca 2026 legalność pobytu obywateli Ukrainy w Polsce, którzy uciekli przed wojną. Uszczelnia też system udzielanej im pomocy, podobnie jak prezydencki projekt ustawy o zmianie ustawy o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa oraz niektórych innych ustaw, który trafił 25 sierpnia do Sejmu, ale został zwrócony z powodu braków formalnych. Rządowa ustawa przewiduje jednak szereg wyjątków, które nie znalazły się w regulacji Prezydenta RP. I to właśnie może zaważyć o ostatecznym losie ustawy I ewentualnym wecie.

– W swoim uzasadnieniu dla odmowy podpisania ustawy Prezydent RP zawarł jej powody i przepisy, które spowodowały weto, co jest jasną wytyczną dla kształtu nowej ustawy – słyszymy w biurze prasowym Kancelarii Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej, które jednocześnie przyznaje, że śledzi prace nad nowym projektem rządowym.

Legalny pobyt Ukraińców w Polsce przedłużony do marca 2026 roku

Rządowy łączy co prawda prawo do świadczenia z aktywnością wnioskodawcy na rynku pracy oraz nauką dzieci w polskiej szkole, ale przyjmuje szeroką definicję aktywności zawodowej. Zgodnie z nią to osoby nie tylko aktualnie zatrudnione, ale też podlegające ubezpieczeniu emerytalnemu i rentowemu z różnych innych tytułów, czyli pobierające zasiłek dla bezrobotnych, zasiłek macierzyński, wychowawczy, czy świadczenia emerytalne lub rentowe. Definicja obejmuje również osoby pobierające emeryturę lub rentę, uposażenie rodzinne albo po zwolnieniu ze służby, rodzicielskie świadczenie uzupełniające, stypendium czy nauczycielskie świadczenia kompensacyjne. Za aktywne zawodowo ustawa uznaje również osoby, które podlegają dobrowolnie ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym. Poza tym przepisy przewidują, że osoby niepracujące z państw trzecich, które zarejestrują się jako bezrobotne, będą mogły uzyskać prawo do świadczenia wychowawczego przez okres trzech miesięcy lub w przypadku opiekunów co najmniej trojga dzieci przez sześć miesięcy. Dodatkowo prawo do świadczeń będzie powiązane z uzyskiwaniem przez cudzoziemców co najmniej 50 proc. minimalnego wynagrodzenia za pracę, co oznacza, że w 2025 r. będzie to 2333 zł brutto.

Tymczasem prezydencki projekt ustawy o zmianie ustawy o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa oraz niektórych innych ustaw przewiduje dodanie nowych warunków, jakie musi spełnić obywatel Ukrainy, aby ubiegać się o przyznanie świadczenia wychowawczego 800 plus. Nie wprowadza jednak odstępstw. Obecnie obywatele Ukrainy muszą spełnić warunek legalnego pobytu i posiadania prawa do pracy. Zgodnie z prezydenckim projektem otrzymają je natomiast tylko ci, którzy mieszkają w Polsce, płacą składki na ubezpieczenie emerytalne i zdrowotne od minimum 50 proc. minimalnego wynagrodzenia oraz ich dzieci uczęszczają do polskiej szkoły. Tylko pracującym i posiadającym ubezpieczenie zdrowotne ma też przysługiwać możliwość korzystania z polskiej służby zdrowia.

Nowe przepisy są pilnie potrzebne. Dotychczas obowiązujące tracą ważność z końcem września 2025 r.