Choroba podczas zwolnienia z powodu siły wyższej. Czy przysługuje zasiłek?

Jeżeli pracownik zachoruje w dniu, w którym korzysta z uprawnienia do zwolnienia z powodu siły wyższej (art. 148¹ kodeksu pracy), wówczas otrzyma połowę wynagrodzenia urlopowego, a nie świadczenia chorobowe z ZUS. Taka interpretacja przepisów została potwierdzona przez resort pracy.

Zwolnienie od pracy z powodu siły wyższej – co mówią przepisy

Nowelizacja Kodeksu pracy, obowiązująca od 26 kwietnia 2023 r., wprowadziła do Kodeksu pracy art. 148¹, który daje pracownikowi prawo do zwolnienia w wymiarze 2 dni lub 16 godzin rocznie. Pracownik ma do niego prawo, gdy z powodu działania siły wyższej w pilnych sprawach rodzinnych spowodowanych chorobą lub wypadkiem niezbędna natychmiastowa obecność pracownika.

Pracodawca ma obowiązek udzielić takiego zwolnienia, o ile pracownik zgłosi je najpóźniej w dniu, w którym z niego korzysta. W czasie tego zwolnienia pracownik otrzymuje 50 proc. wynagrodzeniaurlopowego.

Kiedy zasiłek chorobowy nie przysługuje?

Ustawa o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (dalej: ustawa zasiłkowa) wyraźnie wymienia przypadki, w których zasiłek chorobowy nie przysługuje, mimo wystawienia zwolnienia lekarskiego. Należą do nich m.in. urlop bezpłatny, urlop wychowawczy czy urlop opiekuńczy. Zasada ta ma zastosowanie także do wynagrodzenia chorobowego wypłacanego ze środków pracodawcy przez pierwsze 33 dni niezdolności do pracy w roku kalendarzowym (14 dni w przypadku osób powyżej 50 roku życia).

Ponadto art. 12 ust. 1 ustawy stwierdza, że za okresy, w których pracownik zachowuje prawo do wynagrodzenia, zasiłek chorobowy nie przysługuje.

Co jeśli choroba pokryje się z dniem siły wyższej?

Problematyczny stał się przypadek, gdy pracownik korzystający z tego zwolnienia zachoruje i otrzyma zwolnienie lekarskie. Pojawiły się pytania, czy w takiej sytuacji powinien otrzymać świadczenie chorobowe lub opiekuńcze z ZUS, czy jednak zachowuje tylko 50 proc. wynagrodzenia.

MRiPS jednoznacznie stwierdziło, że w takiej sytuacji płatnik wypłaca połowę wynagrodzenia urlopowego za ten dzień, a nie zasiłek chorobowy, opiekuńczy ani wynagrodzenie chorobowe.

ZUS: od czasu pracy do okresu usprawiedliwionej nieobecności

Trzeba przy tym przypomnieć o zmianie stanowiska ZUS. ZUS początkowo twierdził, że czas zwolnienia z powodu siły wyższej powinien być traktowany jako czas przepracowany. Zatem dla obliczenia zasiłku za kolejne miesiące, rzeczywiście wypłacone wynagrodzenie za ten miesiąc byłoby przyjmowane w dokładnej kwocie bez uzupełniania.

Jednak później ZUS zmienił stanowisko i zaczął wskazywać, że ten czas należy traktować jako usprawiedliwioną nieobecność. Wpływa to na konieczność uzupełnienia wynagrodzenia w miesiącu do obliczania podstawy zasiłku.