2 dni wolne z powodu siły wyższej w 2025 r. Kto może skorzystać?

2 dni wolnego lub 16 godzin

Każdemu pracownikowi zatrudnionemu na podstawie umowy o pracę przysługuje zwolnienie od pracy z powodu siły wyższej w wymiarze 2 dni lub 16 godzin w ciągu roku kalendarzowego. Reguluje to art. 148¹ Kodeksu pracy. Warunkiem skorzystania z tego zwolnienia jest spełnienie łącznie przesłanek:

• wystąpienie działania siły wyższej,
• w pilnych sprawach rodzinnych spowodowanych chorobą lub wypadkiem,
• okoliczności wymagają niezbędnej natychmiastowej obecności pracownika.

Przepisy Kodeksu pracy nie określają katalogu spraw rodzinnych, które uzasadniałyby skorzystanie ze zwolnienia z powodu siły wyższej. Artykuł 148¹ Kodeksu pracy nie nakłada również obowiązku przedstawienia szczegółowych informacji na temat zdarzenia, które uzasadniają skorzystanie ze zwolnienia.

Co istotne, o sposobie skorzystania z tego uprawnienia pracownik decyduje w pierwszym wniosku o jego udzielenie w danym roku, przykładowo jeśli wykorzysta jeden dzień zwolnienia, w późniejszym czasie nie będzie mógł wykorzystać go w godzinach. Zatem pierwszy dokonany wybór sposobu korzystania ze zwolnienia jest wiążący do końca danego roku. Dotyczy to też sytuacji zmiany pracy i wykorzystania zwolnienia u nowego pracodawcy.

Zwolnienie przy niepełnym wymiarze czasu pracy

Jeżeli pracownik pracuje w niepełnym wymiarze czasu pracy, wtedy zwolnienie w wymiarze godzinowym ustala się proporcjonalnie do wymiaru czasu pracy tego pracownika, przykładowo pracownik, który pracuje na pół etatu, będzie mógł skorzystać z 8 godzin zwolnienia od pracy. Niepełną godzinę zwolnienia od pracy zaokrągla się w górę do pełnej godziny.

Wniosek o zwolnienie z powodu działania siły wyższej

Wniosek należy zgłosić najpóźniej w dniu korzystania z tego zwolnienia, a pracodawca ma obowiązek udzielić zwolnienia od pracy. Przepisy Kodeksu pracy nie regulują, w jakiej formie pracownik może złożyć wniosek, zatem należy przyjąć, że pracownik może złożyć go w dowolnej formie, tj. pisemnej, elektronicznej czy też sms-em.

Ponadto przepisy nie przewidują konieczności przedłożenia przez pracownika dokumentów potwierdzających powód jego zwolnienia z pracy, czy też obowiązku przedstawienia szczegółowych informacji na temat zdarzenia, które uzasadniają skorzystanie ze zwolnienia.

Siła wyższa. Wynagrodzenie za czas zwolnienia

Za czas zwolnienia od pracy z powodu siły wyższej pracownik zachowuje prawo do 50% wynagrodzenia obliczanego co do zasady jak wynagrodzenie za czas urlopu wypoczynkowego.

Wynika to z § 5 rozporządzenia ministra pracy i polityki socjalnej z 29 maja 1996 r. w sprawie sposobu ustalania wynagrodzenia w okresie niewykonywania pracy oraz wynagrodzenia stanowiącego podstawę obliczania odszkodowań, odpraw, dodatków wyrównawczych do wynagrodzenia oraz innych należności przewidzianych w Kodeksie pracy, zgodnie z którym przy ustalaniu wynagrodzenia za czas zwolnienia od pracy oraz za czas niewykonywania pracy, gdy przepisy przewidują zachowanie przez pracownika prawa do wynagrodzenia, stosuje się zasady obowiązujące przy ustalaniu wynagrodzenia za urlop, z tym że składniki wynagrodzenia ustalane w wysokości przeciętnej oblicza się z miesiąca, w którym przypadło zwolnienie od pracy lub okres niewykonywania pracy.

Co po zakończeniu zwolnienia?

Pracodawca ma obowiązek dopuścić pracownika do pracy na dotychczasowym stanowisku. Jeżeli nie jest to jednak możliwe, dopuszcza pracownika do pracy na stanowisku równorzędnym z zajmowanym przed zwolnieniem od pracy (warunki nie mogą być mniej korzystne).