Prawo do nagrody jubileuszowej zwykle przysługuje na podstawie odrębnych przepisów zwanych pragmatykami służbowymi, którym podlegają najczęściej pracownicy jednostek sfery budżetowej. Do pracowników samorządowych zastosowanie ma ustawa z 21 listopada 2008 r. oraz akt wykonawczy do tej regulacji, który określa zasady ich wynagradzania.
Decyduje staż pracy
Przepisy te przewidują wypłatę dodatków za wysługę lat oraz nagród jubileuszowych, w wysokości uzależnionej od ogólnego stażu pracy. W przypadku jubileuszówek, pierwsza przysługuje po 20 latach pracy, a kolejne co pięć lat. Im dłuższy okres zatrudnienia, tym wyższa nagroda. Wysokość gratyfikacji stanowi bowiem odpowiedni procent wynagrodzenia pracownika, który rośnie z każdym pięcioleciem.
I tak, nagroda jubileuszowa przysługuje w wysokości:
1) po 20 latach pracy – 75 proc. wynagrodzenia miesięcznego;
2) po 25 latach pracy – 100 proc. wynagrodzenia miesięcznego;
3) po 30 latach pracy – 150 proc. wynagrodzenia miesięcznego;
4) po 35 latach pracy – 200 proc. wynagrodzenia miesięcznego;
5) po 40 latach pracy – 300 proc. wynagrodzenia miesięcznego;
6) po 45 latach pracy – 400 proc. wynagrodzenia miesięcznego.
Do okresów pracy uprawniających do jubileuszówki wlicza się wszystkie poprzednio zakończone okresy zatrudnienia oraz inne okresy, jeżeli z mocy odrębnych przepisów podlegają one wliczeniu do okresu pracy, od którego zależą uprawnienia pracownicze (np. okres pracy w gospodarstwie rolnym, okresy pobierania zasiłku dla bezrobotnych).
Termin wypłaty
Z przepisów rozporządzenia Rady Ministrów z 25 października 2021 r. (dalej: r.s.w.)wynika, że pracownik samorządowy nabywa prawo do nagrody jubileuszowej w dniu upływu okresu uprawniającego do tej nagrody albo w dniu wejścia w życie przepisów wprowadzających nagrody jubileuszowe. To świadczenie wypłaca się niezwłocznie po nabyciu przez pracownika samorządowego prawa do niego, czyli po upływie wymaganego stażu, uprawniającego do nagrody. W związku z tym, że roszczenie o wypłatę jubileuszówki staje się wymagalne z chwilą spełnienia przesłanek nabycia do niej prawa, a więc chwilą uzyskania odpowiedniego stażu pracy, nagroda powinna być wypłacona w dniu nabycia do niej prawa, chyba że nie jest to możliwe z przyczyn obiektywnych np. gdy dzień ten przypadł w święto.
Jednakże, jeśli dzień nabycia prawa do nagrody zbiega się w czasie z terminem wypłat wynagrodzeń, dopuszczalne jest, by pracownik otrzymał swoje świadczenie w najbliższym, przypadającym zgodnie z przyjętym terminem, dniu wypłaty.
Podstawa świadczenia
Podstawę obliczenia tego świadczenia stanowi wynagrodzenie przysługujące pracownikowi samorządowemu w dniu nabycia prawa do nagrody, a jeżeli dla pracownika jest to korzystniejsze – wynagrodzenie przysługujące mu w dniu jej wypłaty.
Zmiana wymiaru etatu
Jeżeli pracownik samorządowy uzyskał prawo do jubileuszówki, będąc zatrudnionym w innym wymiarze czasu pracy niż w dniu jej wypłaty, to podstawę jej obliczenia stanowi wynagrodzenie przysługujące pracownikowi w dniu nabycia do niej prawa.
Zatem, w razie nabycia prawa do jubileuszówki już po zmianie wymiaru czasu pracy, podstawę nagrody stanowi wynagrodzenie z okresu przepracowanego po tej zmianie. Natomiast jeżeli uzyskanie uprawnienia do świadczenia nastąpiło przed zmianą wymiaru czasu pracy, a wypłata jubileuszówki ma miejsce już w czasie obowiązywania nowego wymiaru czasu pracy, to nagrodę wyznacza się z wynagrodzenia z tytułu poprzedniej wielkości etatu.
Jak ekwiwalent za urlop
Wynagrodzenie miesięczne stanowiące podstawę do ustalenia kwoty jubileuszówki oblicza się według zasad obowiązujących przy ustalaniu ekwiwalentu pieniężnego za urlop wypoczynkowy. Przy samym obliczaniu kwoty nagrody stosuje się więc przepisy rozporządzenia w sprawie szczegółowych zasad udzielania urlopu wypoczynkowego, ustalania i wypłacania wynagrodzenia za czas urlopu oraz ekwiwalentu pieniężnego za urlop (dalej: rozporządzenie urlopowe).
Ekwiwalent pieniężny za urlop wypoczynkowy ustala się przyjmując do obliczenia jego podstawy te same składniki, które uwzględnia się i pomija przy obliczaniu wynagrodzenia urlopowego. Część rozwiązań, które rozporządzenie określa dla wynagrodzenia urlopowego, ma również zastosowanie przy wyznaczaniu podstawy ekwiwalentu, a tym samym innych świadczeń, w tym nagród jubileuszowych.
Uwzględniamy więc wynagrodzenia i inne świadczenia ze stosunku pracy, z wyłączeniem pozycji wymienionych w par. 6 rozporządzenia urlopowego, m.in. nieperiodycznych, jednorazowych wypłat za specjalne osiągnięcia czy zadania, wynagrodzeń za usprawiedliwione nieobecności, trzynastek, nagród jubileuszowych.
Uwzględnianie składników pensji
Podstawę nagrody tworzą zarówno stałe, jak i zmienne składniki wynagrodzenia. Składniki wynagrodzenia określone w stawce miesięcznej w stałej wysokości uwzględnia się przy ustalaniu nagrody, w wysokości należnej w miesiącu nabycia prawa do niej. Zmienne składniki wynagrodzenia przysługujące pracownikowi za okresy nie dłuższe niż 1 miesiąc, wypłacone w okresie 3 miesięcy bezpośrednio poprzedzających miesiąc nabycia prawa do nagrody, uwzględnia się w średniej wysokości z tego okresu.
Z kolei zmienne składniki wynagrodzenia przysługujące pracownikowi za okresy dłuższe niż 1 miesiąc, wypłacone w okresie 12 miesięcy bezpośrednio poprzedzających miesiąc uzyskania prawa do jubileuszówki, uwzględnia się w średniej wysokości z tego okresu.
Jeśli zbiegnie się moment nabycia prawa do nagrody z dniem wypłaty, to nie będzie problemu z ustaleniem podstawy nagrody. Miesiącem odniesienia będzie miesiąc nabycia prawa do świadczenia. W przeciwnym razie, gdy dzień nabycia prawa do niej wystąpi np. w innym miesiącu niż termin wypłaty, to należy porównać, która podstawa nagrody będzie korzystniejsza dla pracownika: czy ta np. z okresu trzech miesięcy poprzedzających miesiąc nabycia do niej prawa, czy z trzech miesięcy poprzedzających miesiąc dokonania wypłaty jubileuszówki. [przykład]
przykład
Wybór korzystniejszego wariantu
Pracownik urzędu gminy pod koniec kwietnia br. nabył prawo do jubileuszówki za 20 lat pracy. Zgodnie z przyjętym terminem jej wypłata nastąpiła 5 maja, razem z wynagrodzeniem za kwiecień. Do końca kwietnia br. pracownik miał przyznany dodatek specjalny za pracę nad projektem unijnym w wysokości 800 zł. Otrzymuje też zmienną premię regulaminową w wysokości od 5 do 25 proc. płacy zasadniczej. Od 1 maja dodatku już nie ma, a ponadto zmieniły się zasady wypłaty premii. Zamiast premii regulaminowej wypłacana jest mu premia uznaniowa (nagroda), zależna od decyzji pracodawcy. Stawka zasadnicza wynagrodzenia wynosi 5 800 zł, a dodatek stażowy już od maja w wysokości 20 proc.
Podstawę nagrody jubileuszowej stanowi wynagrodzenie przysługujące pracownikowi w miesiącu nabycia prawa do nagrody, czyli w kwietniu, bo wtedy warunki były korzystniejsze.
Jednak warto pokazać to na wyliczeniach, w obu wariantach.
Wariant 1
Liczymy podstawę nagrody biorąc pod uwagę miesiąc nabycia prawa do gratyfikacji tj. kwiecień 2025 r. Wtedy, oprócz pensji stałej zasadniczej 5 800 zł przysługiwał dodatek specjalny 800 zł, dodatek stażowy 19 proc. tj. 1 102 zł oraz premia zmienna miesięczna regulaminowa. Załóżmy, że w okresie styczeń – marzec 2025 r., pracownik otrzymał łączne premie za czas przepracowany w wysokości 1 914 zł. Średnia premia z tych miesięcy to 638 zł.
Podstawa do nagrody:
(5800 zł + 1102 zł + 800 zł + 638 zł) x 75 proc. = 6255 zł
Wariant 2
Sprawdzamy, ile wynosi podstawa nagrody i jej kwota, gdy maj zostanie przyjęty jako miesiąc wypłaty. Od 1 maja nie ma już dodatku specjalnego, a premia regulaminowa została zastąpiona nagrodą uznaniową. Ponadto, doszedł dodatek stażowy – 20 proc. Ze względu na to, że nagród uznaniowych jako wypłat nie roszczeniowych nie wlicza się do podstawy ekwiwalentu, a więc i nagrody jubileuszowej, do podstawy jubileuszówki wejdzie tylko dodatek stażowy oraz wynagrodzenie zasadnicze.
Podstawa nagrody:
(5800 zł + 1160 zł) x 75 proc. = 5220 zł
Wariant 2 jest zatem niekorzystny dla pracownika. Nagroda jest niższa.
Reasumując, pracownikowi przysługuje nagroda obliczona z wynagrodzenia obowiązującego w miesiącu nabycia prawa do niej, czyli w kwietniu.
Rozliczenie podatkowo-składkowe
Nagrody jubileuszowe, które według zasad określających warunki ich przyznawania przysługują pracownikowi nie częściej niż co 5 lat, nie stanowią podstawy wymiaru składek ubezpieczeniowych (par. 2 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia ministra pracy i polityki socjalnej z 18 grudnia 1998 r.). Natomiast nagroda jako przychód ze stosunku pracy podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym, gdyż przepisy podatkowe nie przewidują zwolnienia dla tego rodzaju świadczeń.
Dodatek stażowy
Pracownikom samorządowym przysługuje też dodatek za wieloletnią pracę. Pierwszy po pięciu latach pracy, w wysokości 5 proc. miesięcznego wynagrodzenia zasadniczego. Dodatek ten wzrasta o 1 proc. za każdy dalszy rok pracy, aż do osiągnięcia 20 proc. tego wynagrodzenia. To świadczenie jest przekazywane wraz z pensją:
- począwszy od pierwszego dnia miesiąca kalendarzowego następującego po miesiącu, w którym pracownik nabył prawo do dodatku lub wyższej stawki dodatku, jeżeli nabycie prawa nastąpiło w ciągu miesiąca;
- za dany miesiąc, jeżeli nabycie prawa do dodatku lub wyższej stawki dodatku nastąpiło pierwszego dnia miesiąca.
Przykładowo, gdy wymagany staż pracy, który uprawnia do maksymalnego dodatku upłynął pracownicy w trakcie kwietnia, to od 1 maja br. powinien być wypłacany w wysokości 20 proc. wynagrodzenia zasadniczego. Jeśli stawka zasadnicza wynagrodzenia to 5800 zł, to dodatek wynosi 1160 zł (5800 zł x 20 proc.). ©℗
Podstawa prawna
• art. 38 ust. 1, ust. 2, ust. 4 ustawy z 21 listopada 2008 r. o pracownikach samorządowych (t.j. Dz.U. z 2024 r. poz. 1135)
• par. 7, par. 8 rozporządzenia Rady Ministrów z 25 października 2021 r. w sprawie wynagradzania pracowników samorządowych (t.j. Dz.U. z 2024 r. poz. 1638)
• par. 2 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia ministra pracy i polityki socjalnej z 18 grudnia 1998 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe (t.j. Dz.U. z 2025 r. poz. 316)
• rozporządzenie ministra pracy i polityki socjalnej z 8 stycznia 1997 r. w sprawie szczegółowych zasad udzielania urlopu wypoczynkowego, ustalania i wypłacania wynagrodzenia za czas urlopu oraz ekwiwalentu pieniężnego za urlop (Dz.U. nr 2, poz. 14, ost.zm. Dz.U. z 2009 r. nr 174, poz. 1353)