Rejestrujesz firmę? Nie rób tego pierwszego dnia miesiąca

Powszechnie uważa się, że ulga na start przysługuje przez pierwsze sześć miesięcy prowadzenia działalności gospodarczej. Tak naprawdę jednak chodzi o sześć pełnych miesięcy kalendarzowych.

Jeśli przedsiębiorca rozpocznie działalność w trakcie miesiąca kalendarzowego (np. 2 kwietnia) ten miesiąc nie będzie wliczany do limitu korzystania z ulgi. W praktyce więc ulga na start może trwać siedem miesięcy.

Kto może skorzystać z ulgi na start?

Ulga na start polega na tym, że przedsiębiorca nie podlega obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym przez pierwsze sześć (a w praktyce nawet siedem) prowadzenia działalności gospodarczej, a więc nie musi odprowadzać składek na ubezpieczenie emerytalne, rentowe, chorobowe i wypadkowe. Od pierwszego miesiąca musi jednak opłacać składkę zdrowotną na zasadach ogólnych.

Korzystanie z ulgi nie jest jednak obowiązkowe i w każdej chwili można z niej zrezygnować i zgłosić się do ubezpieczeń społecznych. Nie każdy przedsiębiorca jednak z ulgi skorzysta. Nie przysługuje ona osobom, które:

• podejmują współpracę z byłym pracodawcą, na rzecz którego przed dniem rozpoczęcia działalności w bieżącym lub w poprzednim roku kalendarzowym wykonywał w ramach stosunku pracy lub spółdzielczego stosunku pracy czynności wchodzące w zakres wykonywanej działalności gospodarczej,
• w okresie 60 miesięcy kalendarzowych przed rozpoczęciem tej działalności prowadziły działalność gospodarczą (wymagana jest więc minimum pięcioletnia przerwa w prowadzeniu działalności).

Dlaczego współpraca z byłym pracodawcą pozbawi ulgi?

Pierwszy z wyjątków ma na celu zapobieganie przechodzeniu pracowników na samozatrudnienie, tylko po to, aby nadal pracować u dotychczasowego pracodawcy, ale rozliczać się jak przedsiębiorca.

Nie ma oczywiście zakazu zmiany zasad współpracy, ale gdy okaże się, że czynności wchodzące w zakres wykonywanej działalności gospodarczej pokrywają się z obowiązkami pracowniczymi, ulga nie będzie przysługiwała. Oznacza to, że od pierwszego miesiąca trzeba będzie opłacać pełne składki, tj. od podstawy nie niższej niż 60 proc. prognozowanego przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia na dany rok.

ZUS nie ma możliwości zweryfikowania tych okoliczności od razu. Może się zatem zdarzyć, że przedsiębiorca znajdujący się w takiej sytuacji zgłosi się do ulgi na start, nie będzie opłacał składek na ubezpieczenie społeczne, a ZUS po jakimś czasie przeprowadzi postępowanie w tej sprawie i nakaże zapłatę zaległych składek, stwierdzając brak prawa do ulgi.

Co po uldze na start?

Po zakończeniu ulgi na start przedsiębiorca musi zgłosić się do ubezpieczeń społecznych. Przez pierwsze 24 miesiące od zgłoszenia się do ubezpieczeń może opłacać składki od obniżonej podstawy wymiaru, wynoszącej 30 proc. aktualnego minimalnego wynagrodzenia (tzw. mały ZUS, preferencyjne składki).

Również w tym przypadku przepisy przewidują okoliczności, które przeszkodzą w skorzystaniu z obniżonych składek. Są to przeszkody analogiczne do tych, które uniemożliwiają skorzystanie z ulgi na start.

Jak wynika z art. 18a ust. 2 pkt 2 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, do obniżonych składek nie mają prawa osoby, które wykonują działalność gospodarczą na rzecz byłego pracodawcy, na rzecz którego przed dniem rozpoczęcia tej działalności w bieżącym lub w poprzednim roku kalendarzowym wykonywały w ramach stosunku pracy lub spółdzielczego stosunku pracy czynności wchodzące w zakres tej działalności.

Kolejną przeszkodą w uzyskaniu ulgi jest okoliczność określona w art. 18a ust. 2 pkt 1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych. Zgodnie z nim obniżone składki nie przysługują osobom, które prowadzą lub w okresie ostatnich 60 miesięcy kalendarzowych przed dniem rozpoczęcia wykonywania działalności gospodarczej prowadziły pozarolniczą działalność. Okres korzystania z ulgi na start nie jest okresem prowadzenia pozarolniczej działalności w rozumieniu tej ustawy, dlatego można zgłosić się do obniżonych składek po skorzystaniu z ulgi na start.

Jakie są skutki skorzystania z ulg na start?

Przedsiębiorca rozpoczynający prowadzenie działalności gospodarczej może skorzystać łącznie z 31 miesięcy ulg. Odbije się to jednak na wysokości jego świadczeń z ubezpieczeń społecznych.

W okresie korzystania z ulgi na start przedsiębiorca nie podlega ubezpieczeniom społecznym, nie ma więc prawa do żadnych świadczeń takich jak np. zasiłek chorobowy lub macierzyński. Okres ten nie wpłynie na wysokość emerytury, bo nie opłaca się składek. Nie będzie również zaliczony do okresu wymaganego do minimalnej emerytury (20 lat dla kobiet i 25 lat dla mężczyzn) lub renty z tytułu niezdolności do pracy.

Jakie są skutki skorzystania z obniżonych składek?

Nieco inaczej będzie w przypadku 24-miesiecznego okresu korzystania z obniżonych składek. Ten czas będzie zaliczony do okresu wymaganego ubezpieczenia niezbędnego do uzyskania minimalnej emerytury. Jednak na dość niekorzystnych zasadach, bo jeden miesiąc korzystania z obniżonych składek nie będzie uwzględniany jako cały miesiąc w wymaganym limicie 20/25 lat.

Jako pełny miesiąc podlegania ubezpieczeniu zalicza się bowiem tylko taki miesiąc, z który podstawa wymiaru składek była co najmniej równa minimalnemu wynagrodzeniu. Jeśli jest niższa, miesiąc będzie zaliczony jedynie w części. Ponadto, jeśli przedsiębiorca zgłosi się do dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego, będzie miał prawo do zasiłków, ale bardzo niskich.