Jak ustalić dodatkowy urlop pracownika niepełnosprawnego przy zmianie pracodawcy

Pracownikowi niepełnosprawnemu w stopniu znacznym lub umiarkowanym przysługuje dodatkowy urlop wypoczynkowy w wymiarze 10 dni roboczych w roku kalendarzowym (art. 19 ustawy z 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych, dalej: u.r.z.s.). Uprawnienie to nie przysługuje, gdy pracownik ma prawo do urlopu:

• wypoczynkowego w wymiarze przekraczającym 26 dni roboczych lub
• dodatkowego na podstawie odrębnych przepisów (jeżeli wymiar urlopu dodatkowego na podstawie tych przepisów jest niższy niż 10 dni roboczych, to zamiast tego urlopu przysługuje urlop dodatkowy z u.r.z.s., czyli 10 dni roboczych w roku kalendarzowym). [przykład 1]

Pierwszy urlop

Pierwszy urlop nabywany jest po przepracowaniu roku po dniu zaliczenia pracownika do znacznego lub umiarkowanego stopnia niepełnosprawności. Okres ten nie musi być ani okresem ciągłym, ani też wypracowanym u jednego pracodawcy.

Znaczenie bowiem ma pozostawanie w stosunku pracy, a nie świadczenie pracy. Wyjątkiem jest natomiast: urlop bezpłatny, zdrowotny, nieświadczenie pracy w związku z odbywaniem kary pozbawienia wolności. [przykład 2]

Zmiana pracodawcy nie oznacza, że na nowo liczony jest okres przepracowany. Nowa firma uwzględni okresy przepracowane po dniu zaliczenia danej osoby do umiarkowanego lub znacznego stopnia. [przykład 3]

Stanowisko PIP

W kwestii nabycia prawa do dodatkowego urlopu istotne są wyjaśnienia Państwowej Inspekcji Pracy (pip.gov.pl), która wskazała, że: „w przypadku nabycia prawa do dodatkowego urlopu w trakcie roku kalendarzowego stosujemy zasady obowiązujące przy urlopie uzupełniającym, a zatem urlop ten nie będzie podlegał proporcjonalnemu obniżeniu do okresu, w którym pracownik nie miał do niego prawa. Oznacza to, że jeżeli pracownik niepełnosprawny uzyska prawo do dodatkowego urlopu w grudniu, bo w tym miesiącu upływa rok zatrudnienia po dniu zaliczenia do znacznego lub umiarkowanego stopnia niepełnosprawności, to nabywa on prawo do pełnych 10 dni dodatkowego urlopu. Prawo do kolejnego urlopu dodatkowego uprawniony pracownik niepełnosprawny nabywa 1 stycznia każdego roku kalendarzowego”.

Może to zatem doprowadzić do sytuacji, w której pracodawca, który zatrudnia pracownika niepełnosprawnego np. w połowie grudnia, będzie obowiązany do udzielenia mu pełnych 10 dni urlopu dodatkowego już wtedy, gdy podczas tych kilkunastu dni do końca roku upłynie okres wymagany przez art. 19 u.r.z.s. 1 stycznia pracownik nabędzie zaś prawo do kolejnego urlopu.

Przerwa w niepełnosprawności

Po utracie i ponownym uzyskaniu (nawet po znacznej przerwie) umiarkowanego lub znacznego stopnia niepełnosprawności dla nabycia prawa do dodatkowego urlopu nie jest konieczne przepracowanie ponownie roku. Tak też wskazuje Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej w stanowisku z 21 grudnia 2019 r. Zdaniem resortu pracy w sytuacji, w której pracownik traci na pewien czas stopień niepełnosprawności uprawniający go do urlopu dodatkowego, a następnie ponownie go uzyskuje, nie musi ponownie spełniać wymogu przepracowania jednego roku liczonego od dnia następnego po dniu zaliczenia go do umiarkowanego lub znacznego stopnia niepełnosprawności. W tym przypadku prawo do dodatkowego urlopu wypoczynkowego będzie mu ponownie przysługiwało odpowiednio od momentu zaliczenia do stanu zatrudnienia na podstawie art. 2a u.r.z.s.

Rozliczenia proporcjonalne

Kolejny urlop dodatkowy pracownik niepełnosprawny nabywa na zasadach ogólnych – 1 stycznia, jeśli w tym dniu pozostaje w zatrudnieniu. Do urlopu tego stosujemy już zasady proporcjonalnego rozliczania w danym roku kalendarzowym. Według tych reguł:

• miesiąc kalendarzowy pracy odpowiada 1/12 rocznego wymiaru urlopu przysługującego pracownikowi;
• niepełny kalendarzowy miesiąc zatrudnienia zaokrągla się w górę do pełnego miesiąca; w razie zakończenia i podjęcia kolejnego zatrudnienia w trakcie tego samego miesiąca zaokrąglenia dokonuje pracodawca, u którego pracownik rozpoczął miesiąc (dotychczasowy pracodawca),
• niepełny dzień urlopu zaokrąglamy w górę do pełnego dnia,
• wymiar urlopu proporcjonalnego w roku kalendarzowym, w którym pracownik nabył u danego pracodawcy prawo do urlopu wypoczynkowego w wyższym wymiarze, ustala się, uwzględniając wyższy wymiar tego urlopu;
• wymiar urlopu należny pracownikowi w danym roku kalendarzowym nie może przekroczyć wymiaru wynikającego z art. 154 k.p. (20 lub 26 dni rocznie; odrębnie należy również rozliczyć urlop dodatkowy). [przykład 4] ©℗

przykład 1

przykład 2

przykład 3

• do 31 października 2024 r.,
• od 4 listopada 2024 r. do 10 stycznia 2025 r.,
• od 1 lutego 2025 r. – na rok.

przykład 4

• 9 dni urlopu zwykłego (4/12 x 26 dni, zaokrąglane w górę do pełnego dnia), oraz
• 4 dni urlopu dodatkowego (4/12 x 10 dni, zaokrąglane w górę do pełnego dnia).

• 18 dni urlopu zwykłego (8/12 z 26 dni, zaokrąglane w górę do pełnego dnia),
• 7 dni urlopu dodatkowego (8/12 z 10 dni, zaokrąglane w górę do pełnego dnia).