Rozwiązanie umowy o pracę na czas określony, na czas nieokreślony i na okres próbny za porozumieniem, za wypowiedzeniem, bez wypowiedzenia - o tym, jak można rozwiązać umowę o pracę dowiadujemy się z art. 30 Kodeksu pracy. Ile wynosi okres wypowiedzenia?
- Rozwiązanie umowy o pracę – Kodeks pracy
- Rozwiązanie umowy o pracę za porozumieniem stron
- Rozwiązanie umowy o pracę za wypowiedzeniem
- Rozwiązanie umowy o pracę bez wypowiedzenia – tryb natychmiastowy, dyscyplinarka
- Jak można rozwiązać umowę o pracę na czas nieokreślony?
Rozwiązanie umowy o pracę – Kodeks pracy
Zgodnie z tym artykułem są 4 sposoby rozwiązania umowy o pracę:
- za porozumieniem stron,
- za wypowiedzeniem przez jedną ze stron,
- rozwiązanie bez okresu wypowiedzenia przez jedną ze stron,
- rozwiązanie wraz z upływem czasu, na jaki została zawarta.
Rozwiązanie umowy o pracę za porozumieniem stron
Co trzeba wiedzieć o tego rodzaju rozwiązaniu umowy? Jest to najbardziej polubowne zakończenie stosunku pracy. Strony mogą porozumieć się co do warunków rozwiązania umowy takich jak termin jej rozwiązania. W tym trybie można rozwiązać wszystkie rodzaje umowy o pracę.
Jak można rozwiązać umowę o pracę za porozumieniem stron? Wystarczy poinformować o tym pracownika albo pracodawcę, w zależności od tego, którą stroną stosunku pracy jesteś. W tym celu najlepiej umówić się na spotkanie i przedstawić swoje argumenty przemawiające za podjęciem takiej decyzji. Podczas rozmowy może zdarzyć się tak, że umowa nie zostanie rozwiązana, ale dojdzie do porozumienia co do zmiany warunków trwającej umowy o pracę, np. zmiana wynagrodzenia, stanowiska pracy. Przychodząc na takie spotkanie, można przygotować gotowe pismo, które strony umowy podpiszą na zakończenie rozmowy.
Rozwiązanie umowy o pracę za wypowiedzeniem
Rozwiązanie umowy o pracę za wypowiedzeniem to jednostronny sposób rozwiązania umowy, do którego dochodzi po upływie określonego okresu zwanego właśnie okresem wypowiedzenia. Okres wypowiedzenia liczy się na różne sposoby w zależności od tego czy jest liczony w dniach, tygodniach czy miesiącach. Okres wypowiedzenia umowy o pracę obejmujący tydzień lub miesiąc albo ich wielokrotność kończy się odpowiednio w sobotę lub w ostatnim dniu miesiąca. Warto dokładnie sobie to przeliczyć, jeśli zależy nam na konkretnym terminie rozwiązania umowy.
Wypowiedzenie umowy o pracę składa się na piśmie. Jeśli to pracodawca wypowiada umowę, wskazuje się w nim uzasadnienie wypowiedzenia umowy oraz zawiera pouczenie o możliwości odwołania się do sądu pracy.
Po dokonaniu wypowiedzenia umowy o pracę przez jedną ze strony, pracodawca i pracownik mogą wspólnie ustalić wcześniejszy termin rozwiązania umowy. Takie ustalenie nie zmienia trybu rozwiązania umowy o pracę.
Rozwiązanie umowy o pracę bez wypowiedzenia – tryb natychmiastowy, dyscyplinarka
Kolejnym jednostronnym sposobem rozwiązania umowy o pracę jest rozwiązanie umowy bez wypowiedzenia. To tzw. tryb natychmiastowy lub jeszcze inaczej – dyscyplinarka. Nie ma tutaj okresu wypowiedzenia, a więc okresu, jaki musi upłynąć, aby doszło do rozwiązania umowy. Oświadczenie o rozwiązaniu umowy bez wypowiedzenia również należy złożyć na piśmie. Jeśli to pracodawca rozwiązuje umowę, wskazuje przyczynę oraz pouczenie o możliwości odwołania się do sądu pracy.
Pracodawca posługujący się tym trybem rozwiązania umowy może korzystać z art. 52 Kodeksu pracy (z winy pracownika) lub art. 53 Kodeksu pracy (z przyczyn niezawinionych). Z winy pracownika to tzw. dyscyplinarka. Dotyczy sytuacji:
- ciężkiego naruszenia podstawowych obowiązków pracownika,
- popełnienia przez pracownika przestępstwa, które uniemożliwia dalsze zatrudnianie go na zajmowanym stanowisku, jeżeli przestępstwo jest oczywiste lub zostało stwierdzone prawomocnym wyrokiem
- zawinionej przez pracownika utraty uprawnień koniecznych do wykonywania pracy na zajmowanym stanowisku
Rozwiązanie umowy o pracę bez wypowiedzenia z winy pracownika nie może nastąpić po upływie 1 miesiąca od uzyskania przez pracodawcę wiadomości o okoliczności uzasadniającej rozwiązanie umowy.
Przyczyny niezawinione to natomiast:
- niezdolność pracownika do pracy wskutek choroby trwająca:
-dłużej niż 3 miesiące – gdy pracownik był zatrudniony u danego pracodawcy krócej niż 6 miesięcy,
-dłużej niż łączny okres pobierania z tego tytułu wynagrodzenia i zasiłku oraz pobierania świadczenia rehabilitacyjnego przez pierwsze 3 miesiące – gdy pracownik był zatrudniony u danego pracodawcy co najmniej 6 miesięcy lub jeżeli niezdolność do pracy została spowodowana wypadkiem przy pracy albo chorobą zawodową;
- usprawiedliwiona nieobecność pracownika w pracy z innych przyczyn niż wymienione wyżej, trwająca dłużej niż 1 miesiąc.
Rozwiązanie umowy o pracę bez wypowiedzenia nie może nastąpić w razie nieobecności pracownika w pracy z powodu sprawowania opieki nad dzieckiem – w okresie pobierania z tego tytułu zasiłku, a w przypadku odosobnienia pracownika ze względu na chorobę zakaźną – w okresie pobierania z tego tytułu wynagrodzenia i zasiłku.
Rozwiązanie umowy o pracę bez wypowiedzenia nie może nastąpić po stawieniu się pracownika do pracy w związku z ustaniem przyczyny nieobecności.
Co więcej, pracodawca powinien w miarę możliwości ponownie zatrudnić pracownika, który w okresie 6 miesięcy od rozwiązania umowy o pracę bez wypowiedzenia, z przyczyn niezawinionych, zgłosi swój powrót do pracy niezwłocznie po ich ustaniu.
Kiedy pracownik może rozwiązać umowę o pracę bez wypowiedzenia? Jeżeli zostanie wydane orzeczenie lekarskie stwierdzające szkodliwy wpływ wykonywanej pracy na zdrowie pracownika, a pracodawca w terminie wskazanym w orzeczeniu lekarskim nie przeniesie go do innej pracy. Nowa praca powinna być odpowiednia ze względu na stan zdrowia i kwalifikacje zawodowe.
rugą przyczyną rozwiązania umowy bez wypowiedzenia przez pracownika jest dopuszczenie się przez pracodawcę ciężkiego naruszenia podstawowych obowiązków wobec pracownika. Wówczas pracownikowi przysługuje dodatkowo odszkodowanie w wysokości wynagrodzenia za okres wypowiedzenia, a w przypadku rozwiązania umowy na czas określony odszkodowanie przysługuje w wysokości wynagrodzenia za czas, do którego umowa miała trwać - maksymalnie za okres wypowiedzenia.
W przypadku składania oświadczenie o rozwiązaniu umowy bez wypowiedzenia pracownik podaje uzasadnienie.
Jak można rozwiązać umowę o pracę na czas nieokreślony?
Umowę o pracę zawartą na czas nieokreślony można rozwiązać na 3 sposoby:
- za porozumieniem stron
- za wypowiedzeniem przez jedną ze stron
- ze skutkiem natychmiastowym przez jedną ze stron (rozwiązanie bez wypowiedzenia czyli dyscyplinarka)
Przy umowie na czas nieokreślony nie ma oczywiście rozwiązania umowy wraz z upływem czasu, na jaki została zawarta.
Jaki jest okres wypowiedzenia przy umowie na czas nieokreślony? Zależy od okresu zatrudnienia u danego pracodawcy i wynosi:
- 2 tygodnie – zatrudnienie krótsze niż 6 miesięcy;
- 1 miesiąc - zatrudnienie trwające co najmniej 6 miesięcy;
- 3 miesiące – zatrudnienie trwające co najmniej 3 lata.
Jak można rozwiązać umowę o pracę na czas określony?
Umowa o pracę na czas określony może rozwiązać się na wszystkie 4 sposoby: porozumienie stron, wypowiedzenie, dyscyplinarka i upływ czas, na jaki została zawarta.
W aktualnym stanie prawnym okres wypowiedzenia umowy zawartej na czas określony, liczy się na tych samych zasadach jak przy umowie na czas nieokreślony.
Uzależniony jest więc od okresu zatrudnienia u danego pracodawcy i wynosi:
- 2 tygodnie, jeżeli pracownik był zatrudniony krócej niż 6 miesięcy;
- 1 miesiąc, jeżeli pracownik był zatrudniony co najmniej 6 miesięcy;
- 3 miesiące, jeżeli pracownik był zatrudniony co najmniej 3 lata.
Jeśli pracownik został zatrudniony na stanowisku związanym z odpowiedzialnością materialną za powierzone mienie, strony mogą ustalić w umowie, że okres wypowiedzenia zamiast 2 tygodni będzie wynosił 1 miesiąc, a zamiast 1 miesiąca – 3 miesiące.
Do skrócenia okresu wypowiedzenia trwającego 3 miesiące może dojść również w przypadku ogłoszenia upadłości lub likwidacji pracodawcy albo z innych przyczyn niedotyczących pracowników. Wówczas pracodawca może skrócić okres 3-miesięcznego wypowiedzenia maksymalnie do 1 miesiąca. Wówczas pracownikowi przysługuje odszkodowanie za skróconą część okresu wypowiedzenia w wysokości wynagrodzenia, jakie by za ten czas otrzymał. Skrócony okres wlicza się pracownikowi do okresu zatrudnienia.
Jak można rozwiązać umowę o pracę na okres próbny?
Umowę o pracę na okres próbny również można rozwiązać na 4 sposoby. Rozwiązuje się z upływem wskazanego w niej okresu próbnego, a przed jego upływem może być rozwiązana nawet za wypowiedzeniem.
Ile wynosi okres wypowiedzenia umowy zawartej na okres próbny? Wszystko zależy od tego, na jak długi okres ta umowa została zawarta. Zgodnie z Kodeksem pracy okres wypowiedzenia wynosi:
- 3 dni robocze - umowa nie przekracza 2 tygodni,
- 1 tydzień - umowa jest dłuższa niż 2 tygodnie,
- 2 tygodnie - umowa wynosi 3 miesiące.
Podstawa prawna
Ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (Dz. U. z 2023, poz. 1465)