rozwiń ›

Urlop stażowy - czy wejdzie w 2026 r.? Po 10 latach pracy - 30 dni urlopu; po 15 latach - 35 dni, po 20 latach - 40 dni, po 25 latach - 45 dni [PROPOZYCJA ZMIANY PRZEPISÓW]

Urlop stażowy wraca do debaty publicznej — propozycja przewiduje zwiększenie wymiaru urlopu wraz z latami pracy: po 10 latach 30 dni, po 15 latach 35 dni, po 20 latach 40 dni. Wiele środowisk, w tym związki zawodowe opowiada się za wprowadzeniem takiego rozwiązania, wskazując na jego logiczne, społeczne i prawne uzasadnienie - ale uwaga nie dotyczy to wszystkich grup zawodowych.

Istota propozycji jest taka, że dla pracowników z krótszym stażem (do 10 lat) miałby obowiązywać urlop podstawowy 20 dni, opłacany przez pracodawcę. Po przekroczeniu 10 lat pracy wymiar urlopu wzrastałby z obecnych 26 dni do 30 dni. Następnie za każde kolejne 5 lat stażu przewidziano by dodatkowe 5 dni (15 lat — 35 dni; 20 lat — 40 dni). Urlop stażowy byłby traktowany jako urlop wypoczynkowy, w pełni płatny.

Urlop stażowy - czy wejdzie w 2026 r.?

Dlaczego proponuje się takie rozwiązanie? Prawo do odpoczynku ma charakter konstytucyjny i służy ochronie zdrowia pracownika. Dłuższy urlop ma sprzyjać regeneracji, lepszemu samopoczuciu i efektywności w pracy. Wiele zawodów już dziś korzysta z dłuższych przywilejów, więc rozszerzenie ich na szerszą grupę jest postrzegane jako kwestia równości.

Padły propozycje w zakresie zwiększenia i uregulowania kompleksowo urlopu stażowego, ponieważ obawy społeczne dotyczą nierówności między sektorem publicznym a prywatnym, gdzie pracodawcy rzadziej oferują dodatkowe dni wolne. Pojawia się pytanie, czy świadczenie miałoby być obligatoryjne dla wszystkich pracodawców, czy pozostawione do regulacji układów zbiorowych i regulaminów? Zgłaszane są też głosy krytyczne od różnych środowisk pracowniczych i pracodawców, wskazujące na potrzebę ujednolicenia i doprecyzowania przepisów.

Urlop stażowy - czy wejdzie w 2026 r.? Zgodność z prawem unijnym

Unia Europejska ustanawia minimalne standardy urlopowe (co najmniej 4 tygodnie płatnego urlopu rocznie) - co ważne jej przepisy nie blokują państw członkowskich przed wprowadzeniem dłuższych uprawnień. Urlop stażowy byłby więc dopuszczalny w świetle prawa UE.

Urlop stażowy - czy wejdzie w 2026 r.? Termin wejścia w życie

Na dziś nie ma pewnej daty: trwają analizy i konsultacje. Realizacja i przedstawienie konkretnego projektu może mieć miejsce w 2026 roku, w zależności od przebiegu prac legislacyjnych i decyzji administracyjnych.

Urlop stażowy - czy wejdzie w 2026 r.? Może, ale już teraz wybrane grupy zawodowe mają specjalne przywileje

Kodeks pracy reguluje urlopy ogólnie, lecz dla niektórych zawodów obowiązują korzystniejsze rozwiązania.

Ważne

Takie przywileje przysługują m.in. pracownikom służby cywilnej, nauczycielom, pracownikom uczelni, sędziom, prokuratorom, kontrolerom NIK, kuratorom, strażakom, policjantom, pracownikom służby dyplomatycznej, więziennictwa, KAS, straży granicznej, funkcjonariuszom ABW, opiekunkom i wielu innym. Powstaje więc pytanie, dlaczego akurat te grupy mają dodatkowe uprawnienia, podczas gdy pozostali otrzymują tylko standardowy wymiar urlopu.

Jak wskazano wyżej istnieją zawody, których stosunek pracy regulowany jest odrębnymi przepisami. Zgodnie z art. 5 Kodeksu pracy, przepisy szczególne mają pierwszeństwo tam, gdzie regulują dane zagadnienia. W praktyce oznacza to, że regulacje branżowe mogą przewidywać bardziej korzystne warunki urlopowe. W prawie pracy funkcjonuje dyferencjacja — różne traktowanie określonych grup ze względu na specyfikę zawodu, co nie musi być dyskryminacją.

Postulat równości i oczekiwania pracowników

Pracownicy zatrudnieni na zasadach ogólnych domagają się rozszerzenia wymiaru urlopu — współczesne tempo pracy i troska o równowagę między życiem prywatnym a zawodowym powodują, że 26 dni często uznawane jest za niewystarczające. Coraz częściej mówi się, że praca powinna służyć życiu, a nie odwrotnie, a dłuższy czas na regenerację wpływa pozytywnie na zdrowie i efektywność.

Przykłady wydłużonych urlopów w konkretnych zawodach

Przykłady wydłużonych urlopów w konkretnych zawodach:

  • Kontrolerzy NIK: po 10 latach dodatkowe 6 dni, po 20 latach do 12 dni.
  • Nauczyciele akademiccy: 36 dni urlopu rocznie.
  • Policjanci weterani poszkodowani: dodatkowo 5 dni, możliwe rozszerzenie do 13 dni rozporządzeniem.
  • Funkcjonariusze służby więziennej: do 13 dni dodatkowego urlopu (5 dni po 10 latach, 9 po 15, 13 po 20).
  • Strażacy: do 13 dni dodatkowego urlopu, przyznawanego według wieku lub stażu.
  • Służba cywilna: dodatkowy dzień po 5 latach, potem po jednym dniu rocznie do 12 dni.
  • Prokuratorzy i sędziowie: dodatkowe dni za wieloletni staż (np. 6 dni po 10 latach, 12 dni po 15 latach).

Te przykłady ukazują rozmaitość rozwiązań zależnych od specyfiki służby.

Podsumowując, rosnące żądania związków, w tym postulaty związków zawodowych, fundacji, organizacji reprezentujących pracowników, o ujednoliceniu wymiaru urlopu i uregulowanie urlopu stażowego dla wszystkich, stawiają pytanie o zakres przyszłych reform. Ministerstwo pracy skupia się obecnie na propozycjach dla opiekunów dzieci, ale naciski innych branż mogą skłonić do szerszych zmian.