Patrycja Otto

patrycja.otto@infor.pl

Obecny system opieki długoterminowej w Polsce to archipelag działający w ramach dwóch oddzielnych filarów: ochrony zdrowia i pomocy społecznej. Skutek? Rozproszenie, nierówny dostęp do wsparcia i chaos informacyjny dla pacjentów oraz ich rodzin.

W odpowiedzi na te wyzwania, a także na gwałtownie starzejące się społeczeństwo, rosnącą liczbę osób niesamodzielnych i przeciążenie opiekunów nieformalnych, Ministerstwo Zdrowia przygotowuje projekt ustawy, która ma te systemy zintegrować.

Regulacja jest realizacją kamienia milowego A70G z Krajowego Planu Odbudowy i opiera się na wnioskach z raportu Banku Światowego (kamień milowy A69G). Zdiagnozowano w nim kluczowe problemy: mnogość aktów prawnych, brak spójnej definicji opieki długoterminowej, niską jakość zbieranych danych oraz niedostosowane kompetencje kadr.

Głównym celem projektu jest systemowe unormowanie opieki, zwiększenie jej przejrzystości, dostępności i jakości. Ma powstać skoordynowany system, który łączy elementy ochrony zdrowia, pomocy społecznej oraz wsparcia dla osób z niepełnosprawnościami.

Projekt ustawy wprowadza fundamentalne zmiany organizacyjne i definicyjne, które mają stanowić podłoże dla monitorowania i ewaluacji całego systemu.

Kluczowe dla uporządkowania systemu ma być wprowadzenie do porządku prawnego trzech fundamentalnych, funkcjonalnych definicji: opieki długoterminowej, opieki nieformalnej oraz opiekuna nieformalnego. Brak tych pojęć powodował dotychczas chaos interpretacyjny. Co ważne, wraz z definicjami powstanie katalog usług i świadczeń (z obszaru zdrowia, pomocy społecznej i zabezpieczenia społecznego), które będą zaliczane do opieki długoterminowej. Resort zdrowia zapewnia, że nie zmieni to dotychczasowych zasad dostępu do tych świadczeń ani ich finansowania. Ma to jednak wreszcie umożliwić spójne planowanie, analizę potrzeb i monitorowanie systemu.

Najważniejszą nową instytucją ma być koordynator opieki długoterminowej, funkcjonujący na poziomie powiatu, w strukturach Powiatowego Centrum Pomocy Rodzinie (PCPR). Realizacja tych zadań będzie należeć do zadań własnych powiatów. Zadania koordynatora będą miały dwojaki charakter. Po pierwsze, będzie on działał strategicznie na rzecz całego powiatu, mapując dostępne usługi, współpracując z NFZ, szpitalami i placówkami pomocy społecznej oraz identyfikując deficyty w systemie. Do jego obowiązków należeć będzie też inicjowanie działań, na przykład na rzecz deinstytucjonalizacji, oraz promowanie wsparcia dla opiekunów nieformalnych.

Po drugie, koordynator będzie służył bezpośrednio mieszkańcom, udzielając im kompleksowej informacji oraz indywidualnego poradnictwa. Pomoże w znalezieniu optymalnej formy opieki, dostosowanej do potrzeb danej osoby, wykorzystując przy tym system oceny potrzeb. Koordynatorzy z danego województwa mają się też cyklicznie spotykać, by wymieniać informacje i harmonizować działania na poziomie regionalnym.

Etap legislacyjny:

Projekt wpisany do wykazu prac legislacyjnych i programowych Rady Ministrów.