Subskrybuj nas na Youtube
Zapisz się na newsletter
Ustawa wydłuża listę inwestycji, które nie będą wymagały uzyskania pozwolenia na budowę, a jedynie zgłoszenia. Znalazły się na niej m.in. schrony do 35 mkw. oraz wolno stojące budynki użyteczności publicznej, maksymalnie dwukondygnacyjne, o powierzchni użytkowej do 200 mkw.
Schrony i budynki użyteczności publicznej
W obu wypadkach obszar oddziaływania inwestycji powinien mieścić się w granicach działki (lub działek), na których zostały zaprojektowane. Schrony (przydomowe budowle ochronne) mają być przeznaczone do ochrony mieszkańców domów jednorodzinnych. W przypadku obu inwestycji po zmianach trzeba będzie dokonać zgłoszenia wraz z projektem zagospodarowania działki lub terenu, projektem architektoniczno-budowlanym oraz projektem technicznym. Konieczne będzie również ustanowienie kierownika budowy oraz prowadzenie książki obiektu budowlanego (budynek użyteczności publicznej).
Definicje w ustawie a nie w rozporządzeniu
Ustawa przenosi do prawa budowlanego (t.j. Dz.U. z 2025 r. poz. 418 ze zm.) definicje budynku: mieszkalnego, gospodarczego, użyteczności publicznej, zamieszkania zbiorowego, rekreacji indywidualnej, zabudowy jednorodzinnej oraz zagrodowej, a także działki budowlanej, które obecnie znajdują się w rozporządzeniu ministra infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie (t.j. Dz.U. z 2022 r. poz. 1225).
Żółtka kartka, legalizacja i dziennik budowy
Zgodnie z nowelizacją dłużej będzie można prowadzić dzienniki budowy w formie papierowej, bo do 31 grudnia 2031 r. Obecnie przepisy pozwalają robić to tylko do 31 grudnia 2029 r. Dane z Głównego Urzędu Nadzoru Budowlanego pokazują jednak, że większość dzienników wciąż prowadzona jest w wersji papierowej, dlatego zdecydowano się przesunąć termin obowiązkowego przejścia na elektroniczną wersję.
Ustawa rozszerza tzw. uproszczone postępowanie legalizacyjne także na poważniejsze odstępstwa od zatwierdzonego projektu. Zmiana ma zachęcić właścicieli do szybszego dostosowania istniejących budynków do standardów zapewniających bezpieczeństwo użytkowania. To szczególnie ważne w przypadku obiektów takich jak sklepy, restauracje czy hotele, zwłaszcza w regionach, gdzie wciąż funkcjonuje wiele starszych budynków postawionych niezgodnie z przepisami.
Skrócono też okres, po którym będzie można skorzystać z uproszczonej legalizacji istotnych odstępstw – z 20 do 10 lat. Uznano, że o ile 20 lat to odpowiedni czas dla starych samowoli budowlanych, to w przypadku nowszych odstępstw jest to zbyt długo.
Kolejna ważna zmiana wprowadza tzw. mechanizm żółtej kartki, czyli ostrzeżenia kierowanego przez organy nadzoru budowlanego do inwestora. Ma on służyć temu, by inwestor sam podjął działania wymagane prawem budowlanym w sytuacji, gdy doszło do nielegalnych, istotnych odstępstw od projektu, ale bez od razu wszczynania postępowania administracyjnego.
Obecnie takie przypadki od razu kończą się wszczęciem postępowania administracyjnego, co dla inwestora wiąże się z dużymi problemami i kosztami. Mechanizm żółtej kartki ma to zmienić – zanim nadzór rozpocznie formalne postępowanie, budujący dostanie ostrzeżenie i możliwość samodzielnego usunięcia nieprawidłowości. Dopiero jeśli tego nie zrobi, organ przeprowadzi właściwe postępowanie.
W praktyce ma to wyglądać tak, że jeśli powiatowy inspektor nadzoru budowlanego stwierdzi, że roboty są prowadzone niezgodnie z przepisami, będzie pouczał o konieczności doprowadzenia prac do zgodności z pozwoleniem na budowę, projektem zagospodarowania działki lub terenu, projektem architektoniczno-budowlanym albo z obowiązującymi przepisami.
Takie pouczenie zostanie potwierdzone wpisem do protokołu kontroli oraz do dziennika budowy. Po 60 dniach lub wcześniej, jeśli sam inwestor o to wystąpi – organ sprawdzi, czy roboty zostały już dostosowane do wymagań określonych w dokumentacji lub przepisach.
Etap legislacyjny
Ustawa przyjęta przez Sejm
