Subskrybuj nas na Youtube
Zapisz się na newsletter
Z najnowszego badania CBOS dla DGP wynika, że większość Polaków opowiada się za ograniczeniem handlu w Wigilię. Zaledwie 4,6 proc. ankietowanych chciałoby, aby tego dnia sklepy były otwarte jak w soboty. Z kolei 32,3 proc. uważa, że powinny być otwarte, ale wyłącznie do wczesnego popołudnia, 25,3 proc. – że powinny działać tak jak w niedziele (jeśli właściciele chcą, mogą pracować), a aż 32,1 proc. opowiada się za ich całkowitym zamknięciem. Inne zdanie ma 2,7 proc. respondentów, a 3 proc. nie potrafiło odpowiedzieć.
W tym roku 24 grudnia po raz pierwszy w historii będzie ustawowo dniem wolnym od pracy. Sklepy pozostaną zamknięte, więc świąteczne zakupy na ostatnią chwilę nie będą możliwe. Nowe przepisy, obowiązujące od 1 lutego, dają wolne wszystkim pracownikom, w tym handlowcom, którzy dotąd pracowali w Wigilię do godz. 14. Ponadto nowela przewiduje też trzy handlowe niedziele przed Wigilią, przy czym pracownicy handlu mają zagwarantowaną wolną co drugą niedzielę.
„Historyczna zmiana dla blisko 15 mln pracowników stała się faktem” – podkreśliło w jednym z wpisów w sieci Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej. Wigilia jest dniem wolnym również w innych krajach Europy, w tym m.in. w Czechach, Danii, Estonii, Finlandii, Irlandii, Litwie, Łotwie i Słowacji.
– Wigilia jest w opinii badanych dniem szczególnym – nawet bardziej wyjątkowym niż niedziela. Większość ankietowanych uważa, że handel powinien być tego dnia albo mocno ograniczony, albo dopuszczony jedynie na zasadach podobnych do niedzielnych, albo całkowicie zakazany – mówi DGP dr hab. Michał Wenzel, socjolog z Uniwersytetu SWPS.
– Patrząc szerzej, każdy z nas, myśląc o zakupach, przyjmuje jednocześnie dwie postawy: konsumenta i potencjalnego pracownika. Z perspektywy konsumenta naturalny jest interes w tym, by sklepy były jak najdłużej otwarte. Z perspektywy pracownika handlu pojawia się jednak zrozumienie dla potrzeby wolnego dnia. I najwyraźniej w tym przypadku przeważa właśnie ta druga perspektywa – dodaje.
Zakupy w Wigilię. Polacy zabrali głos
Z sondażu wynika, że kobiety częściej niż mężczyźni popierają całkowite zamknięcie sklepów w Wigilię. Jak wskazuje ekspert, może to wynikać z tego, że to kobiety częściej są zatrudnione w handlu detalicznym i łatwiej identyfikują się z perspektywą pracowników w tym dniu.
W badaniu wyraźne są także różnice pokoleniowe. – Rola religii w życiu społecznym rośnie wraz z wiekiem. Młodsi Polacy są w dużej mierze zsekularyzowani i dla wielu z nich Wigilia jest dniem raczej świeckim, a czasem wręcz zwyczajnym. Dla starszych pokoleń pozostaje ona wydarzeniem szczególnym, wymagającym skupienia, refleksji, a nie normalnej aktywności zawodowej czy konsumpcyjnej – wskazuje socjolog.
Z sondażu wynika też, że w mniejszych miejscowościach poparcie dla zamknięcia sklepów jest nieco większe. Ekspert tłumaczy to różnicami w strukturze demograficznej – w dużych miastach mieszka więcej osób młodszych, które częściej prezentują bardziej liberalne podejście do handlu.
Co ciekawe, przekonania dotyczące handlu w Wigilię nie są silnie upolitycznione – ważniejsze niż poglądy w tej sprawie są wiek, religijność i doświadczenie pracy. – Wigilia wciąż jest w Polsce świętem wspólnym – niezależnie od poglądów – na tyle ważnym, że większość badanych nie odczuwa potrzeby robienia zakupów właśnie w tym dniu – podkreśla dr hab. Wenzel.
Jak zauważa dr Sabina Kołodziej, psycholożka i ekonomistka z Akademii Leona Koźmińskiego, ogólne wyniki sondażu są zbliżone do badań dotyczących ograniczenia handlu w niedziele. Jednocześnie ekspertka podkreśla, że dla Polaków święta takie jak Wigilia są ważnym elementem kultury.
– Nastroje i postawy pokazują przywiązanie do tradycji oraz troskę o to, aby wszyscy mogli w podobny sposób przeżywać te dni. Dla wielu są one czasem poświęconym rodzinie i świętowaniu, a nie pracy. Nawet wśród osób, które nie są praktykującymi wierzącymi, obchodzenie świąt nadal odgrywa istotną rolę – dodaje.
Badanie zrealizowano 1–3 grudnia 2025 r. metodą CATI na kwotowej, ogólnopolskiej próbie reprezentatywnej osób po 18. roku życia (1000 wywiadów). ©℗
