To główne korekty deregulacyjne przewidziane w założeniach do projektu nowelizacji ustawy emerytalnej. Ich autorem jest Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej (MRPiPS). Mają one na celu wprowadzenie jasnego i przejrzystego postępowania występowania, ustalania prawa i wypłaty zasiłku pogrzebowego przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych.

Przyspieszony termin na przelanie zasiłku pogrzebowego

A tej procedury dziś brakuje właśnie w ustawie z 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z FUS (t.j. Dz.U. z 2024 r. poz. 1631 ze zm.; dalej ustawa emerytalna). Dlatego podania zainteresowanych o zasiłek pogrzebowy ZUS rozpatruje teraz w ramach trybu emerytalnego, który nie zawsze odpowiada na ich potrzeby. Bliskim zmarłego czy innym uprawnionym zależy bowiem na jak najkrótszym terminie jego wypłaty. Tymczasem zgodnie z art. 118 ust. 1 ustawy emerytalnej wynosi on obecnie 30 dni od wyjaśnienia ostatniej wątpliwości. Projekt zakłada włączenie wyższego biegu i udrożnienie systemu przyznawania tej rekompensaty. Po pierwsze, resort chce wyodrębnić przypadki, kiedy to nie będzie potrzeby wydania przez organ rentowy decyzji w sprawie jej przyznania. Generalnie będzie to dotyczyć sytuacji, gdy koszty pogrzebu poniesie jedna osoba będąca członkiem rodziny zmarłego, tj. gdy świadczenie wynosi pełne 4 tys. zł (od 1 stycznia 2026 r. – 7 tys. zł). Po zmianach uzyska ona świadczenie w ciągu 14 dni (a nie 30) od wyjaśnienia ostatniej okoliczności niezbędnej do ustalenia prawa. ZUS wystawi natomiast decyzję przyznającą pieniądze, jeśli zasiłek pogrzebowy:

  • ulega podziałowi między obce podmioty, które pokryły koszty pogrzebu, jak pracodawca, dom pomocy społecznej, gmina, powiat, kościół czy związek wyznaniowy,
  • należy się w wysokości udokumentowanych wydatków, jakie ponieśli: osoba obca zmarłemu i któryś z wymienionych podmiotów.

Wskazani fundatorzy poczekają na wypłatę świadczenia maksymalnie 14 dni (a nie 30) od wyjaśnienia ostatniej wątpliwości koniecznej do wydania decyzji.

Rekompensata za pochówek trafi oficjalnie do rąk pośrednika

Zgodnie z projektem wniosek o przyznanie zasiłku pogrzebowego będą mogli zgłosić bezpośrednio uprawniona osoba lub podmiot albo zakład pogrzebowy. Na aplikowanie przez tego ostatniego ustawa emerytalna w ogóle nie pozwala. Jednak „praktyka przyjęta przez ZUS polega na dopuszczeniu możliwości występowania zakładów pogrzebowych w imieniu swoich klientów, na podstawie udzielonego przez nich upoważnienia, do ZUS w sprawie wypłaty świadczenia zakładowi pogrzebowemu za udzielone usługi. ZUS przyjął ten tryb wyjątkowo, tylko w odniesieniu do wniosków składanych przez członków rodziny” – czytamy w założeniach. Po zmianach zakładowi funeralnemu będzie wolno składać wniosek o zasiłek również wtedy, gdy koszty pogrzebu poniesie inna osoba niż bliski zmarłego. Będzie to oczywiście możliwe za upoważnieniem świadczeniobiorcy, które obejmie prawo do złożenia w ich imieniu wniosku o świadczenie wraz z dokumentami oraz wypłatę pieniędzy bezpośrednio na konto zakładu pogrzebowego.

Zasady składania wniosku o świadczenie i załączania dokumentów zostaną określone w nowelizacji rozporządzenia ministra pracy i polityki społecznej z 11 października 2011 r. w sprawie postępowania o świadczenia emerytalno-rentowe (Dz.U. poz. 1412).

Projekt nowelizacji ma zostać przyjęty przez rząd w lipcu 2025 r. ©℗