Jakie są wymogi dotyczące urządzeń higieniczno-sanitarnych
Pracodawca w analizowanym przypadku naruszył przepisy bhp i powinien podjąć działania zmierzające do zapewnienia pracownikom dodatkowej toalety, która będzie zlokalizowana w wymaganej odległości – nie większej niż 75 metrów od najdalszego stanowiska pracy.
W myśl art. 233 ustawy z 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy (dalej: k.p.), pracodawca jest obowiązany zapewnić pracownikom odpowiednie urządzenia higieniczno-sanitarne oraz dostarczyć niezbędne środki higieny osobistej.
Szczegółowe wymagania dotyczące obowiązku zapewnienia pomieszczeń i urządzeń higieniczno-sanitarnych zostały określone w przepisach rozporządzenia ministra pracy i polityki socjalnej z 26 września 1997 r. w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy (dalej: r.o.p.). Ustępy powinny być zlokalizowane w odległości nie większej niż 75 m od stanowiska pracy (par. 25 załącznika nr 3 do r.o.p.). Odległość ta może być większa jedynie dla pracowników pracujących stale na otwartej przestrzeni, lecz nie powinna przekraczać 125 m od najdalszego stanowiska pracy.
ważne!W budynkach ustępy powinny być urządzone na każdej kondygnacji. Jeżeli na kondygnacji pracuje mniej niż 10 osób, mogą się znajdować nie dalej niż na sąsiedniej.
Podstawa prawna
• art. 233 ustawy z 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy (t.j. Dz.U. z 2025 r. poz. 277)
• par. 25 załącznika nr 3 do rozporządzenia ministra pracy i polityki socjalnej z 26 września 1997 r. w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy (t.j. Dz.U. z 2003 r. nr 169, poz. 1650, ost.zm. Dz.U. z 2021 r. poz. 2088)
Czy pracownik pracujący zdalnie może zostać zwolniony z okresowych szkoleń bhp
Obowiązek odbycia szkoleń okresowych w dziedzinie bhp dotyczy również osób, które nawiązały stosunek pracy na innej podstawie niż umowa o pracę (wyboru, mianowania, powołania czy spółdzielczej umowy o pracę). Wynika to wprost z art. 6734 k.p. w związku z art. 2373 par. 2 ustawy z 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy (dalej: k.p.). Pracodawca jest obowiązany zapewnić przeszkolenie pracownika w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy przed dopuszczeniem go do pracy oraz prowadzenie okresowych szkoleń w tym zakresie (art. 2373 par. 2 k.p.).
Szczegółowe zasady organizowania i przeprowadzania powyższych szkoleń określone zostały w przepisach rozporządzenia ministra gospodarki i pracy z 27 lipca 2004 r. w sprawie szkolenia w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy (dalej: r.s.b.h.p.). W aktu tego wynika, że szkolenia z dziedziny bhp prowadzone są jako szkolenia wstępne i szkolenia okresowe (par. 6 r.s.b.h.p.). Szkolenie wstępne, na które składa się instruktaż ogólny oraz instruktaż stanowiskowy, powinno odbyć się przed dopuszczeniem pracownika do pracy. Natomiast częstotliwość przeprowadzania szkoleń okresowych pracodawca ustala po konsultacji z pracownikami lub ich przedstawicielami – respektując zarazem wytyczne wynikające z par. 15 ust. 1 i 2 r.s.b.h.p. Oznacza to, że szkolenia okresowe powinny się odbywać nie rzadziej niż:
- co roku dla stanowisk, na których wykonywane są prace szczególnie niebezpieczne,
- co trzy lata dla stanowisk robotniczych,
- co pięć lat dla stanowisk kierowniczych, inżynieryjno-technicznych, pracowników służby bhp i innych osób wykonujących zadania tej służby, a także pozostałych stanowisk, których charakter pracy wiąże się z narażeniem na czynniki szkodliwe dla zdrowia, uciążliwe lub niebezpieczne albo z odpowiedzialnością w zakresie bhp,
- co sześć lat dla stanowisk administracyjno-biurowych.
Pierwsze szkolenie okresowe powinno odbyć się w ciągu do 6 miesięcy od momentu rozpoczęcia pracy przez osobę zatrudnioną na stanowisku kierowniczym lub 12 miesięcy w przypadku pozostałych pracowników.
Ponadto, od 1 stycznia 2019 r. obowiązuje ustawa z 9 listopada 2018 r. o zmianie niektórych ustaw w celu wprowadzenia uproszczeń dla przedsiębiorców w prawie podatkowym i gospodarczym (Dz.U. poz. 2244), która znowelizowała przepisy k.p. m.in. w zakresie szkoleń okresowych pracowników.
Zmiany polegają na tym, że szkolenia okresowe nie są wymagane w przypadku pracowników zatrudnionych na stanowiskach administracyjno-biurowych, gdy rodzaj przeważającej działalności pracodawcy (w rozumieniu przepisów o statystyce publicznej) znajduje się w grupie działalności, dla której ustalono nie wyższą niż trzecia kategorię ryzyka (w rozumieniu przepisów o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych), chyba że z oceny ryzyka zawodowego, o której mowa w art. 226 pkt 1 k.p., będzie wynikało, że jest to konieczne.
Należy jednak podkreślić, że w przypadku wykonywania przez pracownika pracy zdalnej zwolnienie to nie ma zastosowania (art. 6731 par. 3 k.p.).
Warto również przypomnieć, że istnieją jeszcze inne wyjątki, bowiem zgodnie z par. 15 ust. 5 r.s.b.h.p., ze szkolenia okresowego może być zwolniona osoba, która:
- przedłoży aktualne zaświadczenie o odbyciu w tym okresie u innego pracodawcy wymaganego szkolenia okresowego,
- odbyła w tym okresie szkolenie okresowe wymagane dla osoby zatrudnionej na stanowisku należącym do innej grupy stanowisk, jeżeli jego program uwzględnia zakres tematyczny wymagany programem szkolenia okresowego obowiązującego na nowym stanowisku pracy.
Niezależnie od powyższego ukończenie w okresie, o którym mowa w par. 15 szkolenia, dokształcania lub doskonalenia zawodowego związanego z nauką zawodu, przyuczeniem do zawodu albo podnoszeniem kwalifikacji zawodowych, uwzględniającego program szkolenia okresowego wymaganego dla określonego stanowiska pracy – uważa się za równoznaczne z odbyciem takiego szkolenia (par. 17 r.s.b.h.p.).
ważne!Osoby pracujące zdalnie muszą brać udział w regularnych szkoleniach bhp. Dotyczy to także zatrudnionych na innej podstawie niż umowa o pracę.
Podstawa prawna
• art. 2, art. 6731 par. 3, art. 6734, art. 2373 par. 2 ustawy z 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy (t.j.: Dz.U. z 2025 r., poz. 277)
• par. 15, par. 17 rozporządzenia ministra gospodarki i pracy z 27 lipca 2004 r. w sprawie szkolenia w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy (t.j. Dz.U. z 2024 r. poz. 1327)
Czy pracodawca może obciążyć pracownika za zniszczone ubranie robocze
W przypadku zniszczenia bądź zagubienia takiego wyposażenia, pracodawca może dochodzić od pracownika zwrotu kosztów na zasadach określonych w przepisach działu piątego ustawy z 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy (dalej: k.p.). Pracodawca jest obowiązany chronić zdrowie i życie pracowników poprzez zapewnienie bezpiecznych i higienicznych warunków pracy, przy odpowiednim wykorzystaniu osiągnięć nauki i techniki (art. 207 par. 2 k.p.). Przejawem tej powinności jest obowiązek nieodpłatnego dostarczania pracownikom przez pracodawcę środków ochrony indywidualnej, zabezpieczających przed działaniem niebezpiecznych i szkodliwych dla zdrowia czynników występujących w środowisku pracy oraz informowanie pracowników o sposobach posługiwania się tymi środkami (art. 2376 par. 1 k.p.). Ponadto, zgodnie z art. 2377 par. 1 k.p., pracodawca musi dostarczać pracownikom nieodpłatnie odzież i obuwie robocze, spełniające wymagania określone w Polskich Normach:
- jeżeli odzież własna pracownika może ulec zniszczeniu lub znacznemu zabrudzeniu,
- ze względu na wymagania technologiczne, sanitarne lub bezpieczeństwa i higieny pracy.
Zgodnie z art. 2378 par. 1 k.p., pracodawca powinien ustalić rodzaje środków ochrony indywidualnej oraz odzieży i obuwia roboczego, których stosowanie na określonych stanowiskach jest niezbędne w związku z art. 2376 par. 1 k.p. i art. 2377 par. 1 k.p., jak również przewidywane okresy użytkowania odzieży i obuwia roboczego. Dokument ten powinien zostać skonsultowany z przedstawicielami pracowników (art. 23711a par. 1 k.p.).
ważne!Środki ochrony indywidualnej oraz odzież i obuwie robocze stanowią własność pracodawcy (art. 2378 par. 2 k.p.).
W razie uszkodzenia lub zagubienia takiego wyposażenia, pracodawca ma prawo dochodzić od pracownika zwrotu poniesionych kosztów, zgodnie z przepisami działu piątego k.p. Ale uwaga, pracownik nie ponosi odpowiedzialności za szkodę w takim zakresie, w jakim pracodawca lub inna osoba przyczyniły się do jej powstania albo zwiększenia (art. 117 par. 1 k.p.). Odszkodowanie ustala się w wysokości wyrządzonej szkody, jednak nie może ono przewyższać kwoty trzymiesięcznego wynagrodzenia przysługującego pracownikowi w dniu wyrządzenia szkody (art. 119 k.p.). Gdyby jednak szkoda została wyrządzona umyślnie, to pracownik byłby zobowiązany do jej naprawienia w pełnej wysokości (art. 122 k.p.).
Podstawa prawna
• art. 117 par. 1, art. 119, art. 122, art. 207 par. 2, art. 2376, art. 2377, art. 2378 ustawy z 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy (t.j.: Dz.U. z 2025 r. poz. 277)
Jak przygotować do pracy pracownika, który będzie się zajmował pielęgnacją terenów zielonych
Pracownik obsługujący pilarkę spalinową do drewna powinien przede wszystkim odbyć szkolenie, o którym mowa w przepisach rozporządzenia ministra środowiska z 24 sierpnia 2006 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy przy wykonywaniu niektórych prac z zakresu gospodarki leśnej (dalej: r.w.p.z.g.l.). A jeśli będzie podcinać gałęzie, to musi dodatkowo mieć orzeczenie lekarskie o braku przeciwwskazań do pracy na wysokości.
Stosownie do postanowień art. 2373 par. 1 ustawy z 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy (dalej k.p.), nie wolno dopuścić pracownika do pracy, do której wykonywania nie posiada on wymaganych kwalifikacji lub potrzebnych umiejętności, a także dostatecznej znajomości przepisów oraz zasad bhp. Pracodawca jest obowiązany zapewnić przeszkolenie pracownika w zakresie bhp przed dopuszczeniem go do pracy oraz prowadzenie okresowych szkoleń w tym zakresie na zasadach określonych w przepisach rozporządzenia ministra gospodarki i pracy z 27 lipca 2004 r. w sprawie szkolenia w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy.
Niezależnie od powyższego do pracy z użyciem pilarki dopuścić można wyłącznie pracowników, którzy ukończyli z wynikiem pozytywnym szkolenie (par. 21 r.w.p.z.g.l.). Obejmuje ono część teoretyczną i praktyczną. Część teoretyczna to zagadnienia z zakresu:
- użytkowania i obsługi pilarki,
- technik ścinki i obalania drzew,
- technik okrzesywania i przerzynki drewna,
- bezpieczeństwa i higieny pracy przy eksploatacji pilarki.
Z kolei część praktyczna prowadzona jest w warunkach terenowych i obejmuje eksploatację pilarki, techniki ścinki, obalania drzew, okrzesywania i przerzynki drewna. Wobec tego w opisanym przypadku najistotniejsze jest przeszkolenie pracownika w powyższym zakresie.
ważne!Pracownik powinien uzyskać orzeczenie lekarskie wydane w ramach badań profilaktycznych (o których mowa w art. 229 k.p.) stwierdzające brak przeciwwskazań zdrowotnych do pracy na wysokości. ©℗
Podstawa prawna
• art. 229 ustawy z 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy (t.j.: Dz.U. z 2025 r., poz. 277)
• par. 21 rozporządzenia ministra środowiska z 24 sierpnia 2006 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy przy wykonywaniu niektórych prac z zakresu gospodarki leśnej (Dz.U. Nr 161, poz. 1141)
• rozporządzenie ministra gospodarki i pracy z 27 lipca 2004 r. w sprawie szkolenia w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy (t.j.: Dz.U. z 2024 r., poz. 1327)