Kto może korzystać ze świadczeń z ZFŚS?
Zgodnie z art. 2 ust. 5 ustawy o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych, do grona osób uprawnionych do korzystania ze świadczeń należą:
- pracownicy jednostki,
- ich rodziny,
- emeryci i renciści – byli pracownicy oraz ich rodziny,
- inne osoby, jeżeli przewiduje to regulamin ZFŚS.
Oznacza to, że każdy z małżonków zatrudniony w tej samej jednostce budżetowej ma własne, odrębne prawo do ubiegania się o świadczenia z funduszu – niezależnie od uprawnień drugiej osoby.
Czy ustawa wskazuje, kto z małżonków otrzyma świadczenie z ZFŚS?
Nie. Ustawa o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych nie odnosi się wprost do sytuacji, w której oboje małżonkowie są zatrudnieni u tego samego pracodawcy. Nie zawiera również przepisów, które ograniczałyby możliwość złożenia wniosku przez każdą z tych osób z osobna.
Szczegółowe zasady – takie jak sposób rozpatrywania wniosków w przypadku wspólnych dzieci lub podziału dopłat – mogą być jednak określone w regulaminie ZFŚS. Pracodawca ustala go w uzgodnieniu z zakładowymi organizacjami związkowymi.
Co może przewidywać regulamin ZFŚS?
Regulamin zakładowego funduszu świadczeń socjalnych może zawierać szczegółowe zasady dotyczące świadczeń, w tym m.in. zapisy, że:
- dopłata do wypoczynku dziecka przysługuje tylko jednemu z rodziców,
- wysokość tej dopłaty może być wyższa niż standardowa,
- świadczenie przysługuje na dziecko, a nie na rodzica,
- wnioski są oceniane według dochodu na osobę w rodzinie – niezależnie od liczby osób uprawnionych.
To regulamin określa techniczny tryb przyznawania świadczeń i zasady organizacyjne, jednak nie może pozbawiać żadnego z pracowników prawa do ubiegania się o pomoc socjalną – jeśli wynika ono z przepisów ustawy.
Co decyduje o przyznaniu świadczenia?
O przyznaniu świadczenia z ZFŚS decyduje zawsze tzw. kryterium socjalne, o którym mowa w art. 8 ust. 1 ustawy o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych.
Oznacza ono, że świadczenia powinny być przyznawane:
- z uwzględnieniem sytuacji życiowej, rodzinnej i materialnej osoby uprawnionej,
- a nie według zasady równego podziału ani automatycznie – bez analizy potrzeb.
Świadczenia z funduszu mają charakter uznaniowy – to pracodawca, na podstawie danych zawartych we wniosku, ocenia, czy pomoc przysługuje i w jakiej wysokości.
Oboje małżonkowie chcą otrzymać dopłatę z ZFŚS: praktyczna rada
Jeśli oboje małżonkowie planują ubiegać się o świadczenia z funduszu – np. dopłatę do wypoczynku dziecka – warto najpierw dokładnie zapoznać się z treścią regulaminu ZFŚS obowiązującego w jednostce. Niektóre regulaminy zawierają ograniczenia, np. wskazują, że o świadczenie może wnioskować tylko jeden z rodziców. Inne – nie wprowadzają takich zastrzeżeń. W razie wątpliwości najlepiej skonsultować się z działem kadr lub przedstawicielem komisji socjalnej. Pozwoli to uniknąć nieporozumień, odmowy wypłaty albo obowiązku zwrotu przyznanych środków.
Świadczenia z ZFŚS - podsumowanie
Każdy z małżonków zatrudniony w jednostce budżetowej ma odrębne prawo do ubiegania się o świadczenia z ZFŚS – niezależnie od sytuacji drugiego współmałżonka.
Ustawa nie wprowadza w tym zakresie ograniczeń, ale szczegółowe zasady mogą wynikać z regulaminu funduszu obowiązującego w danej jednostce.
O przyznaniu świadczenia – i jego wysokości – decyduje zawsze kryterium socjalne, a nie sam fakt bycia w związku małżeńskim.
Podstawa prawna
ustawa z 4 marca 1994 r. o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych (t.j. 2024 poz. 288)