W sprawach o rentę z tytułu niezdolności do pracy sąd musi oprzeć się na opinii biegłych

Tak, przeprowadzenie dowodu z opinii biegłych jest niezbędne w tego rodzaju sprawach.

Ustawa o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (dalej: ustawa emerytalna) szczegółowo opisuje zasady ustalania niezdolności do pracy przez ZUS. Jak stanowi art. 13 ust. 1 tej ustawy, przy ocenie stopnia i przewidywanego okresu niezdolności do pracy oraz rokowania co do odzyskania zdolności do pracy uwzględnia się:

• stopień naruszenia sprawności organizmu oraz możliwości przywrócenia niezbędnej sprawności w drodze leczenia i rehabilitacji;
• możliwość wykonywania dotychczasowej pracy lub podjęcia innej pracy oraz celowość przekwalifikowania zawodowego, biorąc pod uwagę rodzaj i charakter dotychczas wykonywanej pracy, poziom wykształcenia, wiek i predyspozycje psychofizyczne.

Niezdolność do pracy orzeka się na okres nie dłuższy niż 5 lat, chyba że według wiedzy medycznej nie ma rokowań odzyskania zdolności do pracy przed upływem tego okresu.

Lekarz orzecznik dokonuje oceny niezdolności do pracy, jej stopnia oraz ustalenia:

• daty powstania niezdolności do pracy,
• trwałości lub przewidywanego okresu niezdolności do pracy,
• związku przyczynowego niezdolności do pracy lub śmierci z określonymi okolicznościami,
• trwałości lub przewidywanego okresu niezdolności do samodzielnej egzystencji,
• celowości przekwalifikowania zawodowego.

Od orzeczenia lekarza orzecznika osobie zainteresowanej przysługuje sprzeciw do komisji lekarskiej ZUS w ciągu 14 dni od dnia doręczenia tego orzeczenia.

Opinie prywatne sporządzone przez lekarzy na prośbę osoby wnioskującej o rentę mogą co najwyżej odgrywać rolę pomocniczą przy ustalaniu niezdolności do pracy.

Podobnie będzie w postępowaniu sądowym, w którym niezbędne będzie powołanie biegłych lekarzy. W postępowaniu, którego przedmiotem jest przyznanie prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy, konieczne jest ustalenie stanu zdrowia osoby ubezpieczonego. Do tego celu niezbędne są wiadomości specjalne w rozumieniu art. 278 par. 1 kodeksu postępowania cywilnego, wymagające udziału w procesie biegłych lekarzy sądowych. Kluczowa dla tego rodzaju spraw okoliczność stanu zdrowia oraz związana z nim niezdolność do pracy – w przypadku sporu co do tej okoliczności – nie może być ustalana przez sąd samodzielnie lub wyłącznie na podstawie innych dowodów zgłaszanych przez strony postępowania, takich jak dokumenty, zeznania świadków, wyjaśnienia stron, oględziny (wyrok Sądu Apelacyjnego w Poznaniu z 21 kwietnia 2015 r., sygn. akt III AUa 1215/14). Do oceny i stopnia zaawansowania chorób i ich wpływu na stan organizmu uprawnione są osoby posiadające fachową wiedzę medyczną, a zatem okoliczności te można wykazać tylko przez dowód z opinii biegłych.

Opinia biegłego ma ułatwić sądowi należytą ocenę zebranego materiału dowodowego wtedy, gdy potrzebne są do tego wiadomości specjalne. Dlatego też opinie sądowo-lekarskie sporządzone w sprawie przez lekarzy specjalistów do oceny schorzeń ubezpieczonego mają zasadniczy walor dowodowy (wyrok Sądu Apelacyjnego w Gdańsku z 21 czerwca 2017 r., sygn. akt III AUa 266/17).

Odwołujący nie uniknie więc prawdopodobnie badania przez biegłych sądowych. Spowoduje to wydłużenie postępowania sądowego w związku z przewidywanym długim oczekiwaniem na sporządzenie opinii. ©℗