Od 6 do 8 miliardów złotych - tyle może kosztować wolna Wigilia. Czy jako podatnicy naprawdę tego chcemy?

W wielu zakładach pracy, a szczególnie w budżetówce wolne Wigilie są już praktyką od dawna. Teraz jednak zostanie to uregulowane ustawowo, nie wiadomo jednak kiedy. Być może dopiero od 2025 r. Związki zawodowe i pracownicy postulują również o wolny Wielki Piątek, albo chociaż o skrócenie czasu pracy do 4 godzin tego dnia. Z drugiej strony wypowiada się minister funduszy i polityki regionalnej Katarzyna Pełczyńska-Nałęcz, która stwierdza, że każdy dzień wolny to koszt dla gospodarki od 6 do 8 miliardów złotych.

Pracodawca jeśli chce to i tak da wolną Wigilię.

Zajmując się sprawami z zakresu prawa pracy, trzeba zawsze pamiętać o jednym kluczowym przepisie, który oddaje "ducha" tej gałęzi prawa. Chodzi o przepis art. 18 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks Pracy (tj. Dz.U. z 2023 r. poz. 1465 ze zm.). Przepis ten dotyczy zasady uprzywilejowania pracownika. Konkretyzując, przepis art. 18 § 1 wskazuje, że postanowienia umów o pracę oraz innych aktów, na których podstawie powstaje stosunek pracy, nie mogą być mniej korzystne dla pracownika niż przepisy prawa pracy. W konsekwencji przyjęło się uważać, że przepisy prawa pracy określają minimum praw pracownika i maksimum jego obowiązków. Jak podkreślają przedstawiciele prawa pracy:

Praktyka nie odbiega wcale od teorii. Wiele pracodawców, przedsiębiorców, spółek czy urzędów państwowych (w stosunku do szeroko rozumianej grupy pracowników budżetówki, ale nie tylko) już od kilkunastu jak nie kilkudziesięciu lat decyduje się na udzielenie dodatkowego dnia wolnego od pracy. Ustanowienie Wigilii dniem wolnym od pracy i co ważne 100% płatnym, nie jest wcale żadnym novum. W zakładach pracy wprowadzane są wewnętrzne zarządzenia, decyzje dyrekcji, czy też nawet jest to regulowane w regulaminach pracy czy układach zbiorowych pracy. Oczywiście, jeśli nie ma dnia wolnego, to często też pracownicy są zwalniani z obowiązku świadczenia pracy kilka godzin wcześniej. Niemniej jednak pracownicy chcą iść o krok dalej i chcą to mieć zagwarantowane ustawowo. Stąd też projekt i prace w Sejmie RP na projektem ustawy o zmianie ustawy o dniach wolnych od pracy oraz niektórych innych ustaw (dalej jako: projekt). Projektodawcy proponują wprowadzić dzień wolny od pracy 24 grudnia w Wigilię Bożego Narodzenia, jest to oczywiście dzień poprzedzającym święto Bożego Narodzenia.

Wolna Wigilia w 2024?

Minister funduszy i polityki regionalnej Katarzyna Pełczyńska-Nałęcz wskazuje, że każdy dzień wolny to koszt dla gospodarki od 6 do 8 miliardów złotych. Z drugiej strony oczywiście Minister resortu pracy Agnieszka Dziemianowicz-Bąk wyraziła poparcie dla projektu. Co ważne, dotarliśmy do informacji od Marszałka Sejmu, który wskazał, że projekt ma braki merytoryczne. W dniu 12 listopada 2024 r. wypowiedział sięMarszałek Sejmu, Szymon Hołownia jego zdaniem wprowadzenie wolnego w dniu 24 grudnia 2024 r. „(…) może być naprawdę dużym wyzwaniem i nie wiem, czy sensownym”. Musimy pamiętać, że Prezydent RP ma na podpis ustawy 21 dni, a prace nad nią jeszcze się nie zakończyły. Marszałek dodaje: „Dobrze, że ten projekt jest. Będziemy o nim rozmawiać, ale z takiego czysto techniczno-legislacyjnego punktu widzenia myślę, że to w tym roku może być trudne do wykonania”.

Czy Wielki Piątek będzie dniem wolnym?

Pójdźmy krok dalej. Dlaczego nie ustanowić Wielkiego Piątku dniem ustawowo wolnym od pracy, pytają pracownicy. Co ciekawe projektodawca nie wziął pod uwagę pomysłu, który już był poddany pod konsultacje w 2016 r. Już 8 lat temu proponowano taką propracowniczą zmianę prawa pracy, ale tą różnicą, że chciano skrócić czas pracy do 4 godzin w Wielki Piątek i Wigilie. Ostatecznie do uchwalenia przepisów nie doszło. Środowiska związkowe już teraz postulują o wolny Wielki Piątek. Czym można to uzasadnić? Podobnie jak w przypadku Wigilii, przygotowaniami do Świąt, wyjazdami do rodziny, spotkaniami ,ale i przede wszystkim motywem religijnym. Jak podkreślano w 2016 r.: Wielki Piątek jest drugim dniem Triduum Paschalnego, dniem sądu, męki i śmierci Chrystusa. Jest to jedyny dzień w roku, kiedy nie jest sprawowana Msza Św. W kościołach odprawiana jest Liturgia Męki Pańskiej, a na ulicach wielu miast sprawowana jest publicznie Droga Krzyżowa. Wielki Piątek to jeden z najważniejszych dni w roku dla wielu chrześcijan. Jak podawano wówczas, według badań CBOS aż 56% Polaków uczestniczy w wielkopiątkowej liturgii.

Podsumowanie

Bardzo ważną częścią zdrowego środowiska pracy jest pojęcie wellbeingu, czyli dobrostanu pracownika o którego dbałość w miejscu pracy wpływa pozytywnie na ogólne zdrowie fizyczne oraz psychiczne. Zgodnie z danymi Polskiego Instytutu Ekonomicznego Polacy są drugim najbardziej zapracowanym narodem w Unii Europejskiej z ponad 40 godzinami pracy w tygodniu. Ustanowienie Wigilii (a być może docelowo też kiedyś Wielkiego Piątku) dniem wolnym od pracy pomogłoby zrównoważyć życie zawodowe z prywatnym co jest istotnym elementem dobrostanu pracowników.