Dodatkowy urlop dla rodziców

Trwają aktualnie prace legislacyjne nad dodatkowym, co ważne 100% płatnym urlopem, dla pracowników będących rodzicami. Regulacja wejdzie w życie prawdopodobnie jeszcze w 2025 r.

Urlop macierzyński 2025 r.

Urlop macierzyński jest uregulowany w ustawie z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks Pracy (t.j. Dz.U. z 2023 r. poz. 1465, dalej jako: KP). Co jest podstawowym celem urlopu macierzyńskiego? Oczywiście jest to konieczność zapewnienia dziecku należytej opieki w pierwszych miesiącach jego życia oraz o regeneracja sił kobiety po porodzie (tzw. połóg).Okazuje się, że dotychczas sytuacja rodziców nowo narodzonych dzieci nie była równa. Skąd to wynikało? Rodzice wcześniaków nie mieli prawa do dodatkowego urlopu na opiekę nad dziecko, które wyszło ze szpitala. Większość czasu urlopu tacy rodzice spędzali w szpitalu, kiedy to dziecko dochodziło do pełnego zdrowia.

Urlop macierzyński służy także ochronie zdrowia matki oraz zdrowia i rozwoju dziecka. Z tego też względu niektóre okresy urlopu macierzyńskiego należą się kobiecie niezależnie od tego, czy faktycznie opiekuje się dzieckiem (np. przed porodem). Urlop macierzyński należy wykorzystać w naturze, co oznacza, że nie ma możliwości wypłacenia pracownicy ekwiwalentu pieniężnego w zamian za to świadczenie. Tak więc urlop macierzyński jest obowiązkowym urlopem ustawowym i tylko ściśle określona sytuacja (przesłanka) powoduje jego skrócenie. Stąd też pracownica nie może zrzec się prawa do urlopu macierzyńskiego - może jedynie zrezygnować z części urlopu, o czym niżej. Pracodawca nie może odmówić udzielenia urlopu. Na chwilę obecną nie ma zapowiedzi rządu co do podwyższenia wymiaru urlopu macierzyńskiego w 2025 r.

Ile wynosi urlop macierzyński?

Zgodnie z przepisami KP urlop macierzyński przysługuje w wymiarze:

1) 20 tygodni - w przypadku urodzenia jednego dziecka przy jednym porodzie;
2) 31 tygodni - w przypadku urodzenia dwojga dzieci przy jednym porodzie;
3) 33 tygodni - w przypadku urodzenia trojga dzieci przy jednym porodzie;
4) 35 tygodni - w przypadku urodzenia czworga dzieci przy jednym porodzie;
5) 37 tygodni - w przypadku urodzenia pięciorga i więcej dzieci przy jednym porodzie.

Urlop uzupełniający w KP

Rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy - Kodeks pracy oraz niektórych innych ustaw dotyczy wprowadzenia uzupełniającego urlopu macierzyńskiego, który pozwoli zrekompensować pracownikom rodzicom, czas spędzony z dzieckiem w szpitalu podczas urlopu macierzyńskiego, w przypadku długotrwałej hospitalizacji dziecka i ułatwi rodzicom dalsze specjalistyczne leczenie czy rehabilitację dziecka, bez konieczności wykorzystywania urlopów wypoczynkowych czy innych zwolnień od pracy. Środowisko rodziców wcześniaków od wielu lat walczyli o to praw, podkreślali od dawna:

• „Sama jestem mamą skrajnego wcześniaka i nie wyobrażam sobie, że za 9 miesięcy miałby pójść do żłobka! Poza tym spędzimy wiele czasu na jazdach po lekarzach i rehabilitacjach. Ponadto od 3 miesięcy jestem z dzieckiem w szpitalu bo czekamy aż będzie gotowy do wyjścia do domu więc tracę te 3 miesiące macierzyńskiego...”.
• „Urodziłam wcześniaka w 26 tc, niestety w szpitalu spędziliśmy 99 dni. Nie jestem gotowa oddać niespełna 9 miesięcznego chłopca do żłobka. Chciałabym móc mu towarzyszyć do ukończenia przez niego roku życia. Te 99 dni robi ogromną różnice”
• „Jestem Mamą skrajnego wcześniaka, Staś spędził w szpitalu 132 dni... Tyle czasu straciliśmy na to, by budować więź. Szpital ratował mu życie”.

Na czym polega urlop uzupełniający?

Jak podkreśla resort pracy, uzupełniający urlop macierzyński będzie wykorzystany w jednej części, bezpośrednio po urlopie macierzyńskim przez pracujących rodziców dzieci przedwcześnie urodzonych oraz dzieci urodzonych w terminie, ale wymagających hospitalizacji. Urlop ten będzie udzielany na wniosek, co oznacza, że to rodzice sami zdecydują, czy chcą z niego skorzystać. Będzie obejmował również rodziców przysposabiających dziecko i rodziny zastępcze.

Dodatkowy urlop nie dla wszystkich rodziców

Urlop ma przysługiwać matkom lub ojcom, a także prawnym opiekunom, rodzicom zastępczym czy adopcyjnym. Uprawnionymi do uzupełniającego urlopu macierzyńskiego będą:

• pracownicy-rodzice dzieci urodzonych przed ukończeniem 28 tygodnia ciąży lub z masą urodzeniową nie większą niż 1000g,
• pracownicy-rodzice dzieci urodzonych po ukończeniu 28 tygodnia ciąży a przed ukończeniem 37 tygodnia ciąży lub z masą urodzeniową większą niż 1000 g oraz
• pracownicy-rodzice dzieci urodzonych po ukończeniu 37 tygodnia ciąży, których dziecko będzie wymagało hospitalizacji od 5 dnia od dnia porodu do upływu 8 tygodnia po porodzie pod warunkiem, że pobyt dziecka w szpitalu po porodzie będzie wynosił co najmniej 2 kolejne dni, przy czym pierwszy z tych dni będzie przypadał w okresie od 5. do 28. dnia po porodzie – w wymiarze tygodnia uzupełniającego urlopu macierzyńskiego za każdy tydzień pobytu dziecka w szpitalu w okresie od 5. dnia do upływu 8. Tygodnia po porodzie.

W jakiej wysokości urlop?

Wymiar uzupełniającego urlopu macierzyńskiego będzie wynosił odpowiednio do 8 albo do 15 tygodni, w zależności od okresu hospitalizacji dziecka, tygodnia ciąży, w którym urodzi się dziecko lub masy urodzeniowej dziecka.

Wymiar uzupełniającego urlopu macierzyńskiego będzie wynosił dla:

• pracowników-rodziców dzieci urodzonych przed ukończeniem 28. tygodnia ciąży lub z masą urodzeniową nie większą niż 1000g w wymiarze tygodnia uzupełniającego urlopu macierzyńskiego za każdy tydzień pobytu dziecka w szpitalu do upływu 15 tygodnia po porodzie – maksymalnie 15 tygodni,
• pracowników-rodziców dzieci urodzonych po ukończeniu 28. tygodnia ciąży a przed ukończeniem 37. tygodnia ciąży lub z masą urodzeniową większą niż 1000g w wymiarze tygodnia uzupełniającego urlopu macierzyńskiego za każdy tydzień pobytu dziecka w szpitalu do upływu 8 tygodnia po porodzie – maksymalnie 8 tygodni,
• pracowników-rodziców dzieci urodzonych po ukończeniu 37. tygodnia ciąży, których dziecko będzie wymagało hospitalizacji, pod warunkiem, że pobyt dziecka w szpitalu po porodzie będzie wynosił co najmniej 2 kolejne dni, przy czym pierwszy z tych dni będzie przypadał w okresie od 5. do 28. dnia po porodzie – w wymiarze tygodnia uzupełniającego urlopu macierzyńskiego za każdy tydzień pobytu dziecka w szpitalu w okresie od 5. dnia do upływu 8. tygodnia po porodzie - maksymalnie 8 tygodni po spełnieniu ww. warunków.

Aby pracownik mógł mieć prawo do uzupełniającego urlopu macierzyńskiego dziecko musi być hospitalizowane w okresie od 5 do 28 dnia po porodzie przynajmniej przez 2 kolejne dni. Jeżeli hospitalizacja nastąpi 29 dnia od porodu, a dziecko wyszło ze szpitala po 3 dniach od porodu, pracownik nie będzie miał prawa do uzupełniającego urlopu macierzyńskiego. Przy ustalaniu wymiaru uzupełniającego urlopu macierzyńskiego okresy pobytu dziecka w szpitalu do upływu 8 tygodnia lub 15 tygodnia po porodzie będą się sumowały, a niepełny tydzień zostanie zaokrąglony w górę do pełnego tygodnia. Regulacja ta uwzględnia przerwy pomiędzy kolejnymi hospitalizacjami dziecka.