Uchylenie tego obowiązku przewiduje ustawa z 7 listopada 2025 r. o zmianie ustawy o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (Dz.U. poz. 1665). Co do zasady zawarte w niej regulacje wchodzą w życie w dwóch terminach. Pierwszy z nich przypada pierwszego dnia miesiąca następującego po upływie miesiąca od dnia ogłoszenia. Ponieważ ustawa została opublikowana 28 listopada br., będzie to 1 stycznia 2026 r. Właśnie od tego dnia zakłady pracy chronionej (ZPChr) oraz zakłady aktywności zawodowej (ZAZ) nie będą już musiały spełniać warunku zapewniania doraźnej opieki medycznej pracownikom.

- Pracodawcy powinni jednak pamiętać, że cały czas będą zobligowani do zapewniania opieki specjalistycznej i w związku z tym muszą mieć podpisane umowy ze specjalistami, np. psychiatrą, ortopedą, w zależności od schorzeń występujących u niepełnosprawnych pracowników – mówi Edyta Sieradzka, ekspertka ds. zatrudniania osób niepełnosprawnych Federacji Przedsiębiorców Polskich.

Ułatwienia dla zakładów aktywności zawodowej

Również 1 stycznia wejdzie w życie szereg przepisów dotyczących wyłącznie ZAZ. Wśród nich jest m.in. zmiana wskaźnika zatrudnienia niepełnosprawnych pracowników, który muszą osiągać. Teraz jest tak, że ZAZ muszą zatrudniać co najmniej 70 proc. osób ze znacznym lub umiarkowanym stopniem niepełnosprawności, przy czym ta druga grupa nie może stanowić więcej niż 35 proc. Natomiast od przyszłego roku ten limit zostanie podniesiony do 55 proc., co oznacza, że zakłady będą mogły zatrudniać więcej osób z umiarkowaną dysfunkcją zdrowotną. Kolejna zmiana, która wejdzie w życie już od następnego miesiąca, dotyczy wydłużenia z trzech do sześciu miesięcy okresu, w którym wojewoda może czasowo zwolnić ZAZ z obowiązku posiadania wymaganego wskaźnika zatrudnienia niepełnosprawnych pracowników, gdy naruszenie tego warunku wynika z przyczyn niezależnych od pracodawcy, a powiatowy urząd pracy nie może skierować osób ze znaczną lub umiarkowaną dysfunkcją zdrowotną do pracy w zakładzie.

Ulga na PFRON tylko na wniosek

Ustawa z 7 listopada br. wprowadza też ważne zmiany w udzielaniu ulg we wpłatach na Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych (PFRON) – te wejdą w życie pierwszego dnia miesiąca następującego po upływie trzech miesięcy od ogłoszenia, a więc od 1 marca 2026 r. Zakładają one, że pracodawca mający prawo do przyznawania obniżeń, będzie to robił, jeśli jego kontrahent złoży wniosek o wystawienie informacji z kwotą ulgi. Taki wniosek będzie składany jednorazowo i będzie mógł być w każdej chwili odwołany. Jednocześnie firmy zostaną zwolnione z obowiązku, aby raz w każdym roku przekazywać nabywcom ich usług lub produktów informacje na temat zasad udzielania ulg oraz o tym, że mogą zrezygnować z korzystania z nich. Teraz, gdy pracodawca takiej rezygnacji nie otrzyma, to musi po każdej fakturze wysłać kupującemu informację z kwotą obniżenia.