Reforma wchodzi jednak w życie w momencie poważnych problemów finansowych NFZ, który już dziś informuje o pogłębiającej się luce budżetowej i ograniczeniach w finansowaniu świadczeń. Ministerstwo Zdrowia zapowiada porządkowanie kolejek, lecz jednocześnie potwierdza, że bez stabilnego finansowania przepustowość systemu może pozostać ograniczona.

Centralna e-rejestracja NFZ – nowy system zapisów i „wirtualna poczekalnia”

Centralna e-rejestracja ruszy 1 stycznia 2026 r. jako obowiązujący, ogólnopolski mechanizm zapisów na część świadczeń finansowanych przez NFZ. Na starcie obejmie trzy grupy usług: pierwszorazowe wizyty u kardiologa oraz badania profilaktyczne – mammografię i cytologię. To właśnie te procedury były testowane od sierpnia 2024 r. w pilotażu, który miał sprawdzić, czy system jest w stanie automatycznie porządkować kolejki i ograniczać liczbę niewykorzystanych terminów.

Reforma wynika z ustawy z 26 września 2025 r., podpisanej przez prezydenta na początku listopada. Jej konstrukcja zakłada stopniowe rozszerzanie zakresu. W drugiej połowie 2026 r. do systemu dołączą kolejne specjalizacje, m.in. choroby naczyń, choroby zakaźne, endokrynologia oraz nefrologia. Zgodnie z harmonogramem do końca 2029 r. mechanizm ma objąć całą ambulatoryjną opiekę specjalistyczną.

Kluczową zmianą jest odejście od prowadzenia oddzielnych kolejek w każdym podmiocie. Dotąd pacjent musiał samodzielnie szukać najbliższego terminu, zazwyczaj telefonicznie, a NFZ jedynie zbierał informacje o czasie oczekiwania, nie mając wpływu na ich aktualne rozmieszczenie. Nowy model wprowadza „centralny wykaz oczekujących” – wirtualną poczekalnię, w której pacjent określa preferowaną lokalizację, zakres świadczenia i akceptowalne ramy czasowe.

Jak działa e-rejestracja? Internetowe Konto Pacjenta, aplikacja mojeIKP i automatyczne dopasowanie terminu

Mechanizm ma automatycznie dopasować zgłoszenie do najbliższego wolnego terminu u świadczeniodawcy spełniającego kryteria pacjenta. Po znalezieniu miejsca system potwierdzi zapis w e-zdrowiu oraz SMS-em – tydzień i dobę przed wizytą. Nowy sposób nie wyklucza bezpośredniego kontaktu z placówką, jednak wizyty pierwszorazowe u kardiologa, mammografia i cytologia będą od 2026 r. umawiane przez Internetowe Konto Pacjenta na pacjent.gov.pl i aplikację mojeIKP. Pacjent ma otrzymać możliwość samodzielnej zmiany lub odwołania terminu.

Wizyty kontrolne nadal będą ustalane w poradniach, co oznacza, że e-rejestracja dotyczy wyłącznie pierwszego kontaktu ze specjalistą w danej sprawie. Ministerstwo Zdrowia podkreśla, że procedura ma uporządkować obciążenie systemu, zapewniając równomierne wykorzystanie dostępnych harmonogramów.

Ustawodawca wprowadził także mechanizm dyscyplinujący świadczeniodawców. Jeżeli placówka nie zintegruje się z CeR, od czerwca NFZ będzie mógł wstrzymać jej płatności. To – według Ministerstwa – ma wymusić powszechne stosowanie nowych zasad i zakończyć sytuację, w której pacjenci w różnych regionach byli traktowani według odmiennych procedur zapisów.

Kolejki a finanse NFZ – luka rośnie do 23 mld zł

Wdrożenie centralnej e-rejestracji zbiega się w czasie z narastającymi problemami finansowymi NFZ. Jesienią 2025 r. Fundusz sygnalizował, że brakuje mu około 14 mld zł. Skutkiem były informacje o ograniczeniach planowych przyjęć w części szpitali i przesuwaniu części świadczeń na kolejne miesiące.

Prognozy Ministerstwa Zdrowia na 2026 r. są jeszcze bardziej niepokojące. Luka finansowa może sięgnąć 23 mld zł, a główne przyczyny to rosnące koszty pracy, energii i leków oraz zwiększanie liczby świadczeń realizowanych bez limitów. Przy takich obciążeniach NFZ może mieć trudności z rozszerzaniem kontraktów, a w skrajnych sytuacjach – z terminowym rozliczaniem już wykonanych świadczeń.

Pojawiają się również sygnały polityczne dotyczące narastającego zadłużenia placówek. Prezydent informuje, że rozważa zwołanie Rady Gabinetowej i podkreśla konieczność szerokiej debaty o kondycji systemu ochrony zdrowia i problemie rosnących długów szpitali.

Reakcja rządu i zmiany w Funduszu Medycznym

Rząd Donalda Tuska próbował reagować na narastające braki w budżecie NFZ. 19 listopada 2025 r. przyjęto nowelizację ustawy o Funduszu Medycznym. Zmiana – przygotowana w trybie pilnym – umożliwia przekazanie do NFZ 3,6 mld zł na pokrycie świadczeń ponadlimitowych dla dzieci i młodzieży.

Projekt przewiduje także zwiększenie wpłat na Fundusz Medyczny w latach 2025–2029 oraz utworzenie nowych subfunduszy. Rozwiązania te mają częściowo łagodzić presję finansową, lecz nie zmieniają strukturalnego problemu niedostatecznej liczby środków w NFZ.

Centralna e-rejestracja nie zwiększy przepustowości systemu bez pieniędzy

Choć centralna e-rejestracja ma uporządkować listy oczekujących i efektywniej wykorzystywać dostępne terminy, nie rozwiązuje problemu braku realnych mocy przerobowych systemu. Bez zwiększenia kontraktów część świadczeń będzie dostępna wyłącznie w granicach dotychczasowych harmonogramów. W skrajnych przypadkach – co sygnalizują eksperci – NFZ może być zmuszony do odkładania części rozliczeń na kolejne lata, co faktycznie wydłuży kolejki.

Jednocześnie rząd spodziewa się wzrostu wpływów ze składki zdrowotnej. W 2026 r. minimalna składka dla przedsiębiorców wzrośnie do około 432 zł miesięcznie, czyli o ponad jedną trzecią w porównaniu z 2025 r. Zmiana ma poprawić stabilność finansowania, choć przedsiębiorcy wskazują, że kolejne podwyżki obciążeń mogą być trudne do udźwignięcia.