Należy ocenić zgodność przepisów o zaopatrzeniu emerytalnym funkcjonariuszy policji i innych służb mundurowych z konstytucją, ponieważ niektórzy celnicy mogą być pozbawieni prawa do emerytury mundurowej pomimo spełnienia warunków do jej uzyskania. Tak ocenił Sąd Najwyższy.

Takie postanowienie wydano na kanwie sprawy o emeryturę mundurową, jaką wytoczyła Zakładowi Emerytalno-Rentowemu Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji była celniczka, która odsłużyła ponad 41 lat w jednostkach Służby Celnej, a potem, po reformie, Służby Celno-Skarbowej. Mimo to nie doczekała się emerytury mundurowej, znacznie korzystniejszej niż ZUS-owska, a to tylko z tego powodu, że złożyła wniosek emerytalny przed wejściem w życie przepisów pozwalających celnikom skorzystać z dobrodziejstw ustawy o zaopatrzeniu emerytalnym funkcjonariuszy (t.j. Dz.U. z 2024 r. poz. 1121 ze zm.). Celnicy bowiem otrzymali takie uprawnienia dopiero od lipca 2019 r. Zaś emerytowana celniczka przechodziła na emeryturę jeszcze w 2017 r. Choć miała odpowiednie lata służby (na podstawie art. 12 ustawy zaopatrzeniowej do emerytury mundurowej trzeba było mieć odsłużone 15 lat), to jednak emerytury mundurowej nie mogła dostać. W przepisach ustawy zaopatrzeniowej jest bowiem haczyk, który wyłącza z niej tego funkcjonariusza, który ma ustalone prawo do emerytury powszechnej na podstawie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (t.j. Dz.U. z 2024 r. poz. 1631 ze zm.), obliczonej z uwzględnieniem okresów służby i okresów z nią równorzędnych.

Rzecz w tym, że w momencie składania wniosku emerytalnego celniczka nie miała wyboru – musiała złożyć go do ZUS, ponieważ przepisy nie włączały celników do systemu emerytur mundurowych (a działo się to wkrótce po reformie służb skarbowych i podatkowych, tworzącej Krajową Administrację Skarbową, w ramach której do dziś działa Służba Celno-Skarbowa, do której przeszli funkcjonariusze dawnej Służby Celnej). Skoro więc złożyła wniosek o emeryturę z ZUS, to już później nie miała prawa do wnioskowania o emeryturę mundurową.

I ten problem dostrzegł Sąd Najwyższy.

– Mamy tu do czynienia ze zróżnicowaniem uprawnienia funkcjonariuszy wyłącznie ze względu na moment złożenia przez nich wniosku o ustalenie prawa do emerytury mundurowej. Pominięcie przez ustawodawcę części funkcjonariuszy, którzy spełniają wszystkie przesłanki do uzyskania emerytury mundurowej, tj. mają odpowiedni wiek i staż pracy lub służby, budzi poważne wątpliwości co do zgodności z zasadą równości, wskazaną zwłaszcza w art. 32 konstytucji – wskazał w uzasadnieniu sędzia sprawozdawca Jarosław Sobutka.

Wobec tego SN zdecydował o skierowaniu do TK pytania prawnego o zgodność z konstytucją art. 12 ust. 1 ustawy zaopatrzeniowej. Postępowanie w sprawie skargi kasacyjnej wnioskodawczyni zostanie więc zawieszone do czasu rozstrzygnięcia tego problemu przez trybunał. ©℗

orzecznictwo

Podstawa prawna

Postanowienie Sądu Najwyższego z 30 września 2025 r. sygn. akt II USKP 44/25 www.serwisy.gazetaprawna.pl/orzeczenia