Słowem, liczy się wynagrodzenie uzyskiwane z tytułu powołania (powołań) u danego płatnika składek. Bez znaczenia jest wynagrodzenie od innych płatników. Stanowisko resortu stanowi dopełnienie przepisu, który został sformułowany zbyt lakonicznie. Prawo nie powinno być tak stanowione, ale wyjaśnienie MZ jest tym bardziej cenne, że wskazuje na najbardziej logiczną wykładnię art. 66 w ust. 1 pkt 35a ustawy z 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (t.j. Dz.U. z 2021 r. poz. 1285; ost.zm. Dz.U. z 2022 r. poz. 1352; dalej: ustawa zdrowotna).
Gdyby odpowiedź resortu zdrowia brzmiała inaczej, to kłopot mieliby nie tylko ubezpieczeni, lecz przede wszystkim płatnicy składek. Wskazaliśmy na to w artykule „Nowe zwolnienie ze składki zdrowotnej pełne niedomówień” (DGP nr 139/2022). Przypomnijmy, że chodzi o osoby uzyskujące przychody, o których mowa w art. 13 pkt 5 lub 6 ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz.U. z 2021 r. poz. 1128; ost.zm. Dz.U. z 2022 r. poz. 1301; dalej: ustawa o PIT), czyli:
  • pełniące obowiązki społeczne lub obywatelskie, bez względu na sposób powoływania tych osób;
  • którym organ władzy lub administracji państwowej albo samorządowej, sąd lub prokurator zlecił wykonanie określonych czynności, a zwłaszcza o biegłych w postępowaniu sądowym, dochodzeniowym i administracyjnym oraz osoby zasiadające w komisjach powoływanych przez organy władzy lub administracji państwowej albo samorządowej.
Od 1 lipca br. osoby te nie płacą składki zdrowotnej, jeżeli ich „roczne wynagrodzenie z tego tytułu nie przekracza kwoty 6000 zł”. Tak wynika ze wspomnianego art. 66 w ust. 1 pkt 35a ustawy zdrowotnej. Ta wyjątkowa zasada nie dotyczy prokurentów.
Jeżeli limit 6000 zł zostanie przekroczony, to obowiązek ubezpieczenia zdrowotnego powstaje „z dniem, w którym wynagrodzenie pobrane z tytułu powołania do pełnienia funkcji przekroczy w roku kalendarzowym kwotę 6000 zł” (art. 73 pkt 17b ustawy zdrowotnej).
Powstało jednak pytanie, kto ma pilnować tego limitu i jak go liczyć? Czy odnosi się on oddzielnie do każdego tytułu ubezpieczeniowego, o którym mowa w art. 13 pkt 5 lub 6 tej ustawy o PIT, czy do wszystkich tych tytułów łącznie? Czy liczą się przychody wypłacone z tych tytułów przez jednego płatnika, czy przez wszystkich płatników rozliczających składki za danego ubezpieczonego? Jeżeli limit miałby dotyczyć przychodów od jednego płatnika, to czy należy brać pod uwagę oddzielnie przychód z każdego wskazanego tytułu, czy z wszystkich łącznie? I wreszcie, kto miałby czuwać, w którym momencie zostanie przekroczona kwota 6 tys. zł - płatnik składek czy ubezpieczony?
Jakie nieprawidłowości stwierdzają RIO w trakcie kontroli sprawozdań budżetowych
Jakie nieprawidłowości stwierdzają RIO w trakcie kontroli sprawozdań budżetowych

Zobacz również
Zdania ekspertów na ten temat były podzielone, co wykazaliśmy w lipcowym artykule. Potrzebne było jednoznaczne stanowisko Ministerstwa Zdrowia. Wystąpiliśmy o nie. Odpowiedź resortu na nasze pytania jest najbardziej korzystna z praktycznego punktu widzenia. Wynika z niej, że:
  • rocznego limitu 6000 zł pilnuje płatnik składek, a nie ubezpieczony;
  • płatnik pilnuje tylko wynagrodzenia, które sam wypłaca, a zatem bierze pod uwagę wyłącznie kwoty wypłacane przez siebie z tytułu powołania do pełnienia funkcji lub sumę wynagrodzeń - w przypadku powołania tej samej osoby do pełnienia więcej niż jednej funkcji u tego samego płatnika;
  • płatnik nie bierze pod uwagę wynagrodzeń z tytułu powołania otrzymywanych przez tego samego ubezpieczonego, lecz od innych płatników. Takie wynagrodzenie - jak pisze resort - „jest neutralne dla ustalenia obowiązku składkowego”.
Z odpowiedzi MZ wynika także, że zmiany w tym zakresie weszły w życie 1 lipca br., dlatego dotyczą wynagrodzeń wypłacanych od tego terminu. Nie należy więc korygować składek za okres styczeń-czerwiec 2022 r. Potwierdza to też Zakład Ubezpieczeń Społecznych ( patrz poniżej) ©℗
Stanowisko Ministerstwa Zdrowia z 25 lipca 2022 r. wydane dla DGP
Ustawa z 9 czerwca 2022 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2022 r. poz. 1265) wyłączyła z zakresu przedmiotowego art. 66 ust. 1 pkt 35a ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych osoby otrzymujące wynagrodzenie do kwoty 6000 zł rocznie. Wynagrodzenie kwalifikowane jest jako przychód określony w art. 13 ust. 5 lub 6 ustawy o PIT. W powyższej grupie osób są:
- osoby wykonujące czynności związane z pełnieniem obowiązków społecznych lub obywatelskich,
- osoby, którym organ władzy lub administracji państwowej albo samorządowej, sąd lub prokurator na podstawie właściwych przepisów zlecili wykonanie określonych czynności.
Osoba, która należy do jednej z dwóch wskazanych grup, zaczyna podlegać obowiązkowemu ubezpieczeniu zdrowotnemu (musi być za nią opłacana składka zdrowotna) w momencie, gdy po powołaniu do pełnienia funkcji jej wynagrodzenie pobrane z tego tytułu - sumowane w roku - przekroczy kwotę 6000 zł. Podstawą obliczenia miesięcznej składki zdrowotnej będzie kwota wynagrodzenia stanowiąca nadwyżkę ponad wskazany próg.
Jeśli osoby z wymienionych wyżej dwóch grup przekroczyły już w tym roku kwotę 6000 zł, to nie należy ich wyrejestrowywać z ubezpieczenia zdrowotnego (kwotę 6000 zł liczy się od początku roku). Jeśli natomiast nie przekroczyły w tym roku kwoty 6000 zł, to powinny być wyrejestrowane z ubezpieczenia zdrowotnego.
Zmiany do ustawy weszły w życie 1 lipca br., dlatego przepisy dotyczą wynagrodzeń wypłacanych od tego terminu. Z tego powodu nie należy korygować składek za okres: styczeń-czerwiec 2022 r.
Moment powstania obowiązku składkowego (art. 66 ust. 1 pkt 35a ustawy o świadczeniach zdrowotnych) w sytuacji otrzymywania wynagrodzenia z tytułu powołania od więcej niż jednego płatnika wynika z art. 82 ust. 2 ustawy. W myśl tego przepisu, gdy w ramach jednego z tytułów do objęcia obowiązkiem ubezpieczenia zdrowotnego (wymienionych w art. 66 ust. 1) ubezpieczony uzyskuje więcej niż jeden przychód, składka na ubezpieczenie zdrowotne jest opłacana od każdego z uzyskanych przychodów odrębnie. Oznacza to, że od wypłacanego wynagrodzenia z tytułu powołania do pełnienia funkcji płatnik ustala obowiązek składkowy w momencie, gdy wypłacane przez niego wynagrodzenie (lub suma wynagrodzeń w przypadku powołania do pełnienia więcej niż jednej funkcji u danego płatnika) przekroczy kwotę 6000 zł. Wynagrodzenie otrzymywane z tytułu powołania od innego płatnika jest neutralne dla ustalenia obowiązku składkowego.