Poradnia rachunkowa

Odpowiedź: Należy zastosować paragraf 427.

Uzasadnienie: W przedstawionym stanie faktycznym gmina ponosi wydatki na rzecz OSP. Z tegoż względu warto w pierwszej kolejności ustalić materialno-prawne ich podstawy. W tym zakresie na uwagę zasługuje zasadniczo art. 10 ust. 1 ustawy z 17 grudnia 2021 r. o ochotniczych strażach pożarnych. Przepis ten wyznacza dopuszczalny zakres finansowania zadań ochotniczych straży pożarnych przez gminę. Z jego treści wynika, że gmina zapewnia m.in. obiekty, tereny oraz ich utrzymanie. Budynek służący do wykonywania zadań ochotniczej straży pożarnej spełnia więc to kryterium przedmiotowe. W stanie faktycznym zostały wskazane paragrafy wydatkowe, czyli 430 (Zakup usług pozostałych) oraz 427 (Zakup usług remontowych). Z opisu tego pierwszego (430) wynika m.in. że obejmuje wydatki funduszu operacyjnego, którego przeznaczenie jest niejawne, oraz wydatki na zakup usług (z wyjątkiem: usług świadczonych przez osoby fizyczne, objętych paragrafami: 401 do 403, 405, 406, 408 do 410 i 417, oraz usług wymienionych w paragrafach: 426 do 429, 432 do 440, 461 do 463 i 470 w szczególności – różne rodzaju usług). Z kolei z opisu drugiego paragrafu (427) wynika, że obejmuje wydatki na zakup usług remontowych (z wyjątkiem wydatków na zakup usług świadczonych przez osoby fizyczne, objętych paragrafami: 401 do 403, 405, 406, 408 do 410, 417 i 434), w szczególności – usługi budowlano-montażowe, w zakresie remontów i konserwacji pomieszczeń i budynków, a także koszty zleconego opracowania dokumentacji oraz założeń projektowych. Zatem z opisu ww. paragrafów wynika, że oba dotyczą wykonywania usług, przy czym paragraf 430 ma zastosowanie wówczas, gdy brak innych dedykowanych podziałek. W tej kwestii ważne są ustalenia zawarte w wystąpieniu pokontrolnym Regionalnej Izby Obrachunkowej w Warszawie z 3 stycznia 2025 r. (znak WK.510.74.2024.ŻD). RIO stwierdziła nieprawidłowość w następującym zakresie: „wydatek z tytułu zapłaty wynagrodzenia za wykonanie remontu garażu ochotniczej straży pożarnej zaklasyfikowano do paragrafu 4300 – „Zakup usług pozostałych” zamiast do paragrafu 4270 – „Zakup usług remontowych” (str. 55, 56 protokołu kontroli).” Zatem z powyższego wynika, że do podanej usługi należy stosować paragraf 427, i nie zmienia tego okoliczność, że będzie ona realizowana w trybie zamówienia publicznego poniżej progu ustawowego. ©℗

Jaki paragraf dla wydatków na porządki wiosenne prowadzone na terenie parku miejskiego

Odpowiedź: Należy stosować rozdział powiązany z gospodarką komunalną/ochroną środowiska, którym będzie 90004.

Uzasadnienie: Podany stan faktycznego dotyczy wydatków związanych z terenami publicznymi. Częściowo ma on związek z gospodarką nieruchomościami, ale główny charakter działań (pocięcie, wywóz i uprzątnięcie gałęzi oraz drewna) wpisuje się w zakres zadań z obszaru gospodarki komunalnej. Opisany zakres działań spełnia przesłanki legalności wydatku budżetowego, co oznacza, że możliwe jest przyporządkowanie go do właściwej klasyfikacji budżetowej.

Podane w zapytaniu rozdziały 75023 „Urzędy gmin – miast i miast na prawach powiatu” oraz 75095 „Pozostała działalność” należą do działu 750 „Administracja publiczna”. Nie są one jednak odpowiednie dla ujęcia wydatków na usługi wykonywane w parkach miejskich, jak cięcie i wywóz drewna czy uprzątnięcie terenu. Tego rodzaju działania wpisują się w rozdział 90004 „Utrzymanie zieleni w miastach i gminach”.

Potwierdza to również stanowisko Regionalnej Izby Obrachunkowej w Warszawie z 18 lutego 2025 r. (znak WK.510.88.2024.ŻD). RIO wskazała na nieprawidłowość polegającą na ujęciu wydatków za prace porządkowe w parku zabytkowym w rozdziale 75023 zamiast w 90004. ©℗

Zwrot niewykorzystanej pomocy finansowej – jak ująć ten wpływ

Odpowiedź: Należy zastosować paragraf 669.

Uzasadnienie: Paragraf 630 służy do ujmowania wydatków związanych z udzieleniem dotacji celowej (pomocy finansowej) przez jednostkę samorządu terytorialnego (JST), a nie do ewidencji zwrotów. Gdy inna jednostka – jak w tym przypadku powiat – nie zrealizowała zadania i zwraca środki, gmina nie ujmuje tego wpływu w paragrafie 630, lecz w paragrafie 669.

Paragraf 669 obejmuje „Wpływy ze zwrotów niewykorzystanych dotacji oraz płatności, dotyczące dochodów majątkowych”. Opis tego paragrafu wyraźnie wskazuje, że obejmuje on m.in. zwroty wynikające z rozliczenia umów i projektów, jeśli środki nie zostały wykorzystane.

Prawidłowość stosowania tego paragrafu potwierdza wystąpienie pokontrolne RIO w Łodzi z 18 listopada 2024 r. (znak WK-602/52/2024). RIO wskazała na błąd polegający na ujęciu zwrotu dotacji w paragrafie 630, mimo że była to refundacja niewykorzystanych środków, a nie dotacja otrzymana. Kontrolujący uznali, że jedynym właściwym paragrafem w takim przypadku jest paragraf 669.

W praktyce oznacza to, że każdy zwrot niewykorzystanej pomocy finansowej powinien zostać ujęty w paragrafie 669, niezależnie od rodzaju zadania, którego dotyczyła pierwotna dotacja. ©℗

Czy gmina może sfinansować bilety lotnicze dla przedstawicieli władz lokalnych

Odpowiedź: Tak, może ponieść podany wydatek jako powiązany ze współpracą międzynarodową. Zakup biletów lotniczych należy ująć w paragrafie 430.

Uzasadnienie: Zgodnie z art. 7 ustawy z 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym do zadań własnych gminy należy m.in. promocja gminy oraz współpraca ze społecznościami lokalnymi i regionalnymi innych państw. Spotkania z miastami partnerskimi mieszczą się w tym katalogu.

Zakup biletów lotniczych jest wydatkiem na usługę transportową, która dotyczy przedstawicieli organów miasta – burmistrza oraz przewodniczącego rady. Zgodnie zaś z przepisami ustawy o samorządzie gminnym obaj pełnią funkcje związane z wykonywaniem zadań publicznych (art. 19 i art. 30 ustawy).

Paragraf 430 „Zakup usług pozostałych” obejmuje m.in. usługi transportowe, z wyłączeniem usług określonych w innych, bardziej szczegółowych paragrafach.

Stanowisko Regionalnej Izby Obrachunkowej w Poznaniu z 26 stycznia 2024 r. (znak WK-0911/38/2023) potwierdza, że klasyfikowanie zakupu biletów lotniczych w paragrafie 442 „Podróże służbowe zagraniczne” jest nieprawidłowe. RIO wskazała, że właściwy jest paragraf 430, jako że chodzi o usługę transportową, a nie klasyczną delegację służbową pracownika administracji. ©℗

Jak klasyfikować odsetki od pożyczek w przypadku problemów ze spłatą przez gminę

Odpowiedź: Naliczone odsetki za zwrot pożyczki po terminie, jak i odsetki naliczane od odroczonych spłat, należy ujmować w klasyfikacji: dział 757, rozdział 75702, paragraf 811.

Uzasadnienie: Stan faktyczny dotyczy zobowiązania pożyczkowego, którego gmina nie jest w stanie spłacić w terminie, co powoduje konieczność zapłaty dodatkowych odsetek. Zgodnie z art. 89 i 90 ustawy z 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych, JST mogą zaciągać zobowiązania pod określonymi warunkami, w tym na pokrycie deficytu, finansowanie inwestycji i spłatę wcześniejszych długów.

Nieterminowe regulowanie tych zobowiązań narusza art. 44 ust. 3 pkt 3 tej samej ustawy, który wymaga dokonywania wydatków publicznych w wysokości i terminach wynikających z zawartych umów. Dlatego odsetki za nieterminową spłatę powinny być uwzględnione w uchwale budżetowej, z zastosowaniem odpowiednich klasyfikacji budżetowych.

Moim zdaniem właściwa klasyfikacja to:

• dział 757 – Obsługa długu publicznego,
• rozdział 75702 – Obsługa papierów wartościowych, kredytów i pożyczek oraz innych zobowiązań JST zaliczanych do tytułu dłużnego – kredyty i pożyczki,
• paragraf 811 – Odsetki od samorządowych papierów wartościowych lub zaciągniętych przez JST kredytów i pożyczek.

Potwierdza to stanowisko RIO w Katowicach z 16 sierpnia 2022 r. (znak WA-023/55/22), że odsetki – zarówno od nieterminowych spłat, jak i od odroczeń – należy ujmować w powyższej klasyfikacji, z odpowiednią czwartą cyfrą w paragrafie 811. W tym przypadku jako czwartą cyfrę można zastosować 0. ©℗

Jak prawidłowo wykazywać środki z Funduszu Pomocy w sprawozdaniu Rb-ST

Odpowiedź: Wykazanie środków z Funduszu Pomocy jako „niewykorzystanych dotacji” w sprawozdaniu Rb-ST było błędne. Nie są to środki dotacji w rozumieniu ustawy o finansach publicznych, dlatego należy je wyłączyć z tej pozycji. W takiej sytuacji są podstawy do sporządzenia korekty sprawozdania i przekazania jej do RIO.

Uzasadnienie: Środki z Funduszu Pomocy, utworzonego na podstawie art. 14 ustawy z 12 marca 2022 r. o pomocy obywatelom Ukrainy, nie mają charakteru dotacji w rozumieniu art. 126 ustawy o finansach publicznych. Fundusz ten jest wyodrębnionym funduszem celowym w Banku Gospodarstwa Krajowego, a jego środki służą finansowaniu zadań pomocowych.

Zgodnie z obowiązującymi przepisami sprawozdawczymi – m.in. rozporządzeniem ministra finansów z 29 stycznia 2025 r. w sprawie sprawozdawczości budżetowej – w części Rb-ST dotyczącej „niewykorzystanych dotacji” można wykazywać wyłącznie środki spełniające definicję dotacji z art. 126 ustawy o finansach publicznych (dalej: u.f.p.). Wykazanie środków, które nie są dotacjami, narusza przepisy o sprawozdawczości, w tym par. 9 ust. 1 rozporządzenia, który zobowiązuje kierowników jednostek do sporządzania sprawozdań rzetelnie, merytorycznie i formalnie poprawnie. Stanowisko to potwierdza wystąpienie pokontrolne RIO w Krakowie z 10 marca 2025 r. (znak WK.6130.44.24). RIO uznała za nieprawidłowe wykazanie środków z Funduszu Pomocy w pozycji „niewykorzystane dotacje”, wskazując, że stanowi to naruszenie wzoru sprawozdania określonego w załączniku nr 30 (dla już nieobowiązującego rozporządzenia z 2022 r.) oraz załączniku nr 31 (dla rozporządzenia z 2025 r.). We wniosku pokontrolnym RIO nakazała jednostce korygowanie sprawozdań zgodnie z obowiązującymi przepisami – tj. wykazywanie jedynie środków, które spełniają definicję dotacji z art. 126 u.f.p. ©℗