Poradnia z rachunkowości

Odpowiedź: W przypadku refakturowania kosztów energii elektrycznej jednostka – jako wynajmujący – powinna ujmować te koszty i odpowiadające im przychody w tym samym okresie sprawozdawczym. Koszty wynikające z faktury od dostawcy należy zaksięgować jako pozostałe koszty operacyjne, natomiast wystawioną refakturę – jako pozostały przychód operacyjny. Wartość refaktury powinna odpowiadać wartości faktury kosztowej – bez doliczania marży.

Uzasadnienie: Jednostki, które wynajmują powierzchnię dla swoich klientów, najczęściej obciążają ich kosztami zużytych mediów – energii, wody. Bardzo często strony umawiają się na tzw. refakturowanie, czyli przenoszenie na najemców kosztów mediów (np. opłat za energię elektryczną) dostarczanych do budynków czy lokali oddanych do korzystania.

Przy refakturowaniu wartość wynikająca z faktury otrzymanej od dostawcy energii elektrycznej jest taka sama jak refakturowana kwota – tj. bez doliczania dodatkowych opłat – i jest udokumentowana refakturą.

Z punktu widzenia zasad rachunkowości należy pamiętać o tym, iż koszty i przychody dotyczące refakturowania należy rozliczać w tym samym okresie sprawozdawczym. Refaktura nie jest odrębnym typem faktury – jest fakturą sprzedaży, którą odnosi się do wcześniej otrzymanego dokumentu kosztowego, choć można ją rozszerzyć o dodatkowe pozycje.

Ustawa o rachunkowości nie zawiera regulacji dotyczących rozliczania operacji związanych z refakturowaniem kosztów. Uwzględniając fakt, że refakturowane koszty są zazwyczaj pośrednio związane z działalnością operacyjną jednostki, kwoty te ujmuje się zatem na kontach pozostałych kosztów i przychodów operacyjnych, co jest zgodne z art. 3 ust. 1 pkt 32 ustawy o rachunkowości. Wtedy ewidencja może być następująca:

1. Faktura za energię: Wn „Pozostałe koszty operacyjne”, Wn „VAT naliczony”, Ma „Rozrachunki z dostawcami”.

2. Ujęcie przychodu na podstawie faktury sprzedaży: Wn „Rozrachunki z odbiorcami”, Ma „Pozostałe przychody operacyjne”, Ma „VAT należny”. [przykład]

Oczywiście, jeśli refakturowanie dotyczy nieruchomości wynajmowanych w ramach podstawowej działalności operacyjnej jednostki, to koszty i przychody z tym związane powinny być również ujęte jako element tej podstawowej działalności.

A zatem, jeżeli najem stanowi podstawowy przedmiot działalności operacyjnej jednostki, przychód powstały w związku z refakturowaniem opłat za energię na najemcę należy zaliczyć do przychodów ze sprzedaży usług, ewidencjonowanych na koncie „Przychody ze sprzedaży usług”. Z kolei wartość refakturowanych kosztów odnosi się w ciężar kosztów podstawowej działalności operacyjnej – na kontach zespołu rodzajowego, a jeżeli jednostka prowadzi taką ewidencję – również na kontach zespołu kalkulacyjnego. Również w takim przypadku w księgach rachunkowych przychody z tytułu refakturowanych usług należy ujmować w tym samym okresie sprawozdawczym, w którym powstał koszt z tym związany, aby na tych operacjach nie powstał wynik finansowy.

Jeśli więc wydatki na media obciążały np. koszty czerwca br., to przychód z tytułu refaktury powinien być wykazany – dla celów bilansowych – również w tym miesiącu.

W związku z tym, gdy najem stanowi podstawową działalność operacyjną jednostki, operacje dotyczące księgowania refakturowanych kosztów zużycia energii elektrycznej mogą przebiegać następująco:

1. Otrzymana faktura od dostawcy za zużytą energię elektryczną:

• Wn konto „Rozliczenie zakupu”,
• Wn konto „VAT naliczony i jego rozliczenie”,
• Ma konto „Rozrachunki z dostawcami”.

2. Ujęcie kosztu, gdy najem stanowi podstawową działalność jednostki:

• Wn konto „Zużycie materiałów i energii”,
• Ma konto „Rozliczenie zakupu”.

3. Refaktura zużytej energii na konkretnego najemcę:

• Wn konto „Rozrachunki z odbiorcami”,
• Ma konto „Rozrachunki z urzędem skarbowym z tytułu VAT należnego”,
• Ma konto „Przychody ze sprzedaży usług”. ©℗

► Czym się różni ujęcie zaliczki od zadatku?

Odpowiedź: Zadatek jest to kwota przekazywana przy zawarciu umowy i ma na celu wyegzekwowanie od obu stron jej właściwego wykonania. Jest to podstawowa różnica względem zaliczki, która przynosi jednostronną korzyść sprzedawcy i w istocie jest formą bezpłatnego kredytowania sprzedawcy przez kupującego.

Uzasadnienie: Zadatek pełni przede wszystkim funkcję dyscyplinującą i służy zabezpieczeniu interesów obu stron umowy. W razie niewykonania umowy przez jedną ze stron, druga strona może – bez wyznaczenia terminu dodatkowego – od umowy odstąpić i otrzymany zadatek zachować, a jeżeli sama go dała, może żądać sumy dwukrotnie wyższej.

Najczęściej zadatek płaci kupujący sprzedającemu, zawierając umowę przedwstępną. Umowa, przez którą jedna ze stron lub obie zobowiązują się do zawarcia oznaczonej umowy (umowa przedwstępna), powinna określać istotne postanowienia umowy przyrzeczonej – co wynika z art. 389 k.c.

Strony w treści umowy mogą określić kwotę zadatku (lub zaliczki), która jest wpłacana wraz z podpisaniem takiej umowy, z zastrzeżeniem, że reszta umówionej kwoty końcowej będzie przekazana sprzedającemu z chwilą zawarcia umowy przyrzeczonej.

Zadatek został zdefiniowany w art. 394 k.c. W myśl tego przepisu, w braku odmiennego zastrzeżenia umownego albo zwyczaju, zadatek dany przy zawarciu umowy ma to znaczenie, że w razie niewykonania umowy przez jedną ze stron, druga strona może – bez wyznaczenia terminu dodatkowego – od umowy odstąpić i otrzymany zadatek zachować, a jeżeli sama go dała, może żądać sumy dwukrotnie wyższej.

Należy podkreślić, iż w przypadku:

• wykonania umowy – zadatek ulega zaliczeniu na poczet świadczenia strony, która go dała (jeżeli zaliczenie nie jest możliwe, zadatek jest zwracany),
• rozwiązania umowy – zadatek powinien być zwrócony, a obowiązek zapłaty sumy dwukrotnie wyższej odpada (dotyczy to również przypadku, gdy niewykonanie umowy nastąpiło wskutek okoliczności, za które żadna ze stron nie ponosi odpowiedzialności, albo za które ponoszą odpowiedzialność obie strony).

W świetle przepisów prawa bilansowego kwota otrzymanego zadatku nie powoduje powstania przychodu. Otrzymany na podstawie umowy przedwstępnej zadatek powinien zostać ujęty w księgach rachunkowych na koncie „Rozliczenia międzyokresowe przychodów”.

Wynika to z art. 41 ust. 1 pkt 1 ustawy o rachunkowości, zgodnie z którym równowartość otrzymanych lub należnych od kontrahentów środków z tytułu świadczeń, których wykonanie nastąpi w następnych okresach sprawozdawczych, ujmuje się w księgach rachunkowych jako rozliczenia międzyokresowe przychodów. Dopiero gdy dojdzie do sfinalizowania umowy przyrzeczonej, kwotę zatrzymanego zadatku, ujętą na koncie 84, sprzedawca zaliczy na konto przychodów. W przypadku zadatku – podobnie jak w przypadku zaliczki – należy wskazać, iż otrzymane środki pieniężne co do zasady powodują powstanie obowiązku podatkowego w odniesieniu do otrzymanej kwoty (art. 19a ust. 1 i 8 ustawy o VAT). Zadatek należy opodatkować stawką VAT właściwą dla danego towaru lub usługi i udokumentować fakturą – na zasadach ogólnych.

W przypadku, gdy strona uiszczająca zadatek nie wywiąże się z umowy, zadatek przepada i staje się rodzajem odszkodowania, które – zgodnie z art. 3 ust. 1 pkt 32 lit. g ustawy o rachunkowości – zalicza się w księgach rachunkowych otrzymującego zadatek do pozostałych przychodów operacyjnych.

Taki zatrzymany zadatek nie stanowi już wpłaty na poczet przyszłej dostawy i nie podlega opodatkowaniu VAT. W tej sytuacji jednostka zatrzymująca zadatek powinna skorygować wykazany uprzednio VAT należny.

Jeśli natomiast od umowy odstępuje strona, która zadatek otrzymała, wówczas zobowiązana jest do jego zwrotu w podwójnej wysokości. W takim przypadku zadatek również pełni funkcję odszkodowawczą za niewykonanie zobowiązania umownego. Nadwyżkę kwoty zwróconego zadatku nad kwotą pierwotnie otrzymaną należy zaliczyć do pozostałych kosztów operacyjnych. ©℗

► Czy spółka może przeznaczyć zysk za 2024 r. na fundusz inwestycyjny?

Odpowiedź: Tak, spółka może przeznaczyć zysk za 2024 r. na utworzenie funduszu inwestycyjnego, o ile spełnia warunki określone w przepisach ustawy o CIT. Uchwała w sprawie podziału zysku powinna wskazywać cel inwestycyjny i wysokość odpisu. Środki muszą być wpłacone na specjalnie wyodrębniony rachunek, a ich pochodzenie nie może budzić zastrzeżeń. Konieczne jest również odpowiednie wykorzystanie środków – w określonym terminie – oraz ewentualne złożenie informacji do urzędu skarbowego.

Uzasadnienie: Od niedawna jednostki będące podatnikami podatku dochodowego mogą przeznaczyć osiągnięty zysk również na utworzenie funduszu inwestycyjnego. Ze względu na obecnie dość wysokie stopy procentowe taki sposób podziału wyniku jest bardziej atrakcyjny niż jeszcze kilka lat temu.

Zgodnie z art. 15 ust. 1hb ustawy o CIT krajowe spółki będące podatnikami tego podatku, które spełniają określone w ustawie warunki – dotyczące m.in. rodzaju prowadzonej działalności, minimalnej liczby zatrudnionych pracowników oraz udziałów w innych podmiotach – mogą zaliczać do kosztów uzyskania przychodów odpisy na wyodrębniony w kapitale rezerwowym fundusz utworzony na cele inwestycyjne (tzw. fundusz inwestycyjny).

Z przepisów ustawy wynika, że:

1. fundusz inwestycyjny jest tworzony z zysku osiągniętego za rok poprzedzający rok podatkowy,

2. równowartość środków pieniężnych odpowiadająca wartości odpisu na fundusz powinna zostać wpłacona – nie później niż w dniu dokonania tego odpisu – na wyodrębniony wyłącznie w tym celu:

a) rachunek rozliczeniowy, o którym mowa w art. 49 ust. 1 pkt 1 ustawy – Prawo bankowe, podmiotu kwalifikowanego w rozumieniu art. 119zg pkt 4 ordynacji podatkowej albo

b) rachunek członka spółdzielczej kasy oszczędnościowo-kredytowej, będącego podmiotem kwalifikowanym w rozumieniu tego samego przepisu,

3. środki wpłacone na rachunek nie mogą pochodzić z pożyczek, kredytów, dotacji, subwencji, dopłat ani innych form wsparcia finansowego,

4. zgromadzone środki powinny zostać wydatkowane na cele inwestycyjne najpóźniej w roku podatkowym następującym po roku, w którym dokonano odpisu; możliwe jest również późniejsze wydatkowanie – do końca trzeciego roku podatkowego po roku dokonania odpisu – pod warunkiem złożenia do naczelnika urzędu skarbowego informacji o planowanych inwestycjach i wskazaniu roku ich realizacji.

Fundusz na cele inwestycyjne nie może być tworzony przez podatników stosujących estoński CIT (art. 15 ust. 1hc ustawy o CIT). Przekazanie zysku na fundusz inwestycyjny musi nastąpić na podstawie decyzji organu zatwierdzającego roczne sprawozdanie finansowe jednostki.

Zaznaczyć należy, iż środki przekazane na wyodrębniony rachunek funduszu inwestycyjnego nie mogą pochodzić z pożyczki (kredytu), dotacji, subwencji, dopłat ani innych form wsparcia finansowego. Ich źródłem mogą być natomiast wolne środki jednostki, powstałe np. z zysków wypracowanych na bieżąco.

Dzięki tym regulacjom podatnicy mogą wcześniej uwzględnić w kosztach uzyskania przychodów planowane wydatki na cele inwestycyjne – jeśli takie wydatki zostaną poniesione ze środków własnych spółki odpowiadających wielkości wypracowanego i zatrzymanego w spółce zysku.

Co istotne – w celu uniknięcia podwójnego uwzględnienia w kosztach uzyskania przychodów wydatków inwestycyjnych sfinansowanych ze środków zgromadzonych przez podatnika na funduszu inwestycyjnym – na podstawie art. 16 ust. 1 pkt 48a ustawy o CIT wyłączone zostały z kosztów uzyskania przychodów:

• wydatki na nabycie lub wytworzenie środków trwałych lub odpisy z tytułu zużycia środków trwałych (dokonywane według zasad określonych w art. 16a-16m ustawy o CIT), od tej części ich wartości, która została bezpośrednio sfinansowana środkami funduszu utworzonego na cele inwestycyjne (por. art. 16 ust. 1 pkt 48a ustawy o CIT),
• odpisy na fundusz utworzony na cele inwestycyjne – w części wydatkowanej na opłaty, prowizje i inne koszty związane z prowadzeniem rachunku wyodrębnionego na cele tego funduszu (por. art. 16 ust. 1 pkt 48b ustawy o CIT).

Jednostka tworząca fundusz inwestycyjny powinna prowadzić księgi rachunkowe w taki sposób, aby informacje z nich pochodzące umożliwiały sporządzenie obowiązujących jednostkę sprawozdań finansowych i deklaracji podatkowych oraz dokonanie rozliczeń finansowych, w tym także rozliczeń utworzonego funduszu inwestycyjnego – zgodnie z art. 24 ust. 4 pkt 2 ustawy o rachunkowości. W związku z tym w księgach rachunkowych fundusz ten ujmuje się na koncie analitycznym wyodrębnionym w ramach konta „Kapitał rezerwowy” – o nazwie „Fundusz na cele inwestycyjne”.

Księgowo, w dacie zatwierdzenia rocznego sprawozdania finansowego, wynik finansowy jest najpierw przeksięgowywany z konta „Wynik finansowy” na konto „Rozliczenie wyniku finansowego”, na którym pozostaje do momentu jego rozdysponowania zgodnie z uchwałą podjętą w sprawie podziału zysku.

Jeżeli zgodnie z uchwałą część lub całość zysku osiągniętego za rok poprzedzający rok podatkowy zostanie przeznaczona na fundusz inwestycyjny, to w księgach rachunkowych fundusz ten ujmuje się na koncie służącym do ewidencji kapitału rezerwowego zapisem:

• Wn konto „Rozliczenie wyniku finansowego”,
• Ma konto „Kapitał rezerwowy” (w analityce: Fundusz na cele inwestycyjne).

Przekazanie środków pieniężnych na specjalnie wyodrębniony w tym celu rachunek może zostać ujęte w księgach zapisem:

• Wn konto „Inne rachunki bankowe” (w analityce: Wyodrębnione środki funduszu inwestycyjnego),
• Ma konto „Rachunek bieżący”.

Podatnicy CIT, którzy spełnili wskazane wcześniej warunki, mogą zaliczyć do kosztów uzyskania przychodów odpis na wyodrębniony w kapitale rezerwowym fundusz utworzony na cele inwestycyjne – w momencie przekazania środków na wyodrębniony rachunek bankowy. Równowartość odpisanej kwoty zysku, przekazana na rachunek funduszu, stanowi w ujęciu podatkowym koszt uzyskania przychodów. Natomiast w księgach rachunkowych kosztem będzie dopiero amortyzacja środków trwałych nabytych, wytworzonych lub przejętych w leasing finansowy ze środków zgromadzonych na funduszu. Powoduje to powstanie dodatniej różnicy przejściowej w podatku dochodowym, co uzasadnia utworzenie rezerwy na podatek odroczony.

Należy pamiętać, że aby wartość środków przekazanych na fundusz inwestycyjny mogła pozostać kosztem podatkowym, konieczne jest wydatkowanie ich na cele i w terminie określonym w przepisach ustawy o CIT.

Zgodnie z art. 15 ust. 1hba ustawy o CIT, za wydatki na cele inwestycyjne uważa się faktycznie poniesione w roku podatkowym:

a) wydatki na nabycie fabrycznie nowych środków trwałych lub ich wytworzenie, b) opłaty ustalone w umowie zgodnie z art. 3 ust. 4 lub 6 ustawy o rachunkowości, z wyłączeniem umów leasingu operacyjnego – w części stanowiącej spłatę wartości początkowej środków trwałych,

– pod warunkiem, że środki te są zaliczone do grup 3–8 KŚT, z wyłączeniem samochodów osobowych, środków transportu lotniczego, taboru pływającego oraz innych składników majątku służących głównie celom osobistym wspólników lub członków ich rodzin.

Wydatki inwestycyjne należy ujmować w kwotach netto, tj. bez podatku VAT naliczonego podlegającego odliczeniu. ©℗

► Kilka obiektów w ramach jednego projektu – jak je zaksięgować?

Odpowiedź: Tak, możliwe jest przyjęcie obiektów do ewidencji środków trwałych jednym dokumentem, pod warunkiem, że zawiera on szczegółowe informacje umożliwiające prawidłowe zaksięgowanie zdarzenia gospodarczego. Jednakże obiekty różniące się funkcjonalnością i trwałością muszą być klasyfikowane do różnych grup w ramach Klasyfikacji Środków Trwałych (dalej: KŚT). Budowle stałe powinny być zaliczone do grupy 290 KŚT, a urządzenia zabawowe do grupy 809 KŚT.

Uzasadnienie: Zgodnie z art. 20 ust. 2 i 3 ustawy o rachunkowości, podstawą zapisów w księgach rachunkowych są dowody księgowe stwierdzające dokonanie operacji gospodarczej, zwane „dowodami źródłowymi”. Mogą to być:

• zewnętrzne obce – otrzymane od kontrahentów;
• zewnętrzne własne – przekazywane w oryginale kontrahentom;
• wewnętrzne – dotyczące operacji wewnątrz jednostki. Podstawą zapisów mogą być również sporządzone przez jednostkę dowody księgowe:
• zbiorcze – służące do dokonania łącznych zapisów zbioru dowodów źródłowych, które muszą być w dowodzie zbiorczym pojedynczo wymienione;
• korygujące poprzednie zapisy;
• zastępcze – wystawione do czasu otrzymania zewnętrznego obcego dowodu źródłowego;
• rozliczeniowe – ujmujące już dokonane zapisy według nowych kryteriów klasyfikacyjnych.

Takie zapisy dają jednostce możliwość wewnętrznego kształtowania zasad dokumentowania zdarzeń gospodarczych. Nie ma więc przeszkód, aby jednostka wystawiała jeden dokument dotyczący jednego kontrahenta, pod warunkiem, że zawiera on szczegółowe informacje potrzebne do prawidłowego zaksięgowania zdarzenia gospodarczego.

Jeśli chodzi o klasyfikację statystyczną, KŚT opublikowana w rozporządzeniu Rady Ministrów z 3 października 2016 r. w sprawie Klasyfikacji Środków Trwałych wskazuje, że za podstawową jednostką ewidencji przyjmuje się pojedynczy obiekt majątku trwałego spełniający określone funkcje w procesie wytwarzania wyrobów i świadczenia usług. Może być nim budynek, maszyna, pojazd mechaniczny. Jedynie w nielicznych przypadkach dopuszcza się w ewidencji przyjęcie za pojedynczy obiekt – obiektu zbiorczego, którym może być zespół przewodów rurociągowych lub zespół latarni jednego typu, użytkowanych na terenie zakładu, ulicy, osiedla, zespoły komputerowe. Nie ma zatem możliwości ujmowania środków trwałych, które są różne, jako jednego obiektu inwentarzowego.

W sytuacji wskazanej w pytaniu należy rozważyć ujęcie niektórych obiektów w rodzaju 290 KŚT, a innych – 809 KŚT. Decyzję należy podjąć, kierując się rozwiązaniami technicznymi dotyczącymi tych obiektów, sposobem ich użytkowania czy funkcjonalnością. Do rodzaju 290 „Budowle sportowe i rekreacyjne” zalicza się:

• budowle na terenach wesołych miasteczek, parków wypoczynkowych,
• inne obiekty na wolnym powietrzu, przykładowo trasy i szlaki narciarskie, wyciągi orczykowe, krzesełkowe i kabinowe – zainstalowane na stałe; skocznie narciarskie, tory saneczkowe, bobslejowe, pola golfowe, lotniska sportowe,
• budowle na terenach ośrodków jazdy konnej,
• budowle na terenach przystani jachtowych,
• obiekty będące wyposażeniem plaż, bazy sportów wodnych,
• obiekty będące wyposażeniem pól namiotowych,
• obiekty ogrodów i parków publicznych, skwerów, ogrodów botanicznych i zoologicznych z wbudowanymi na stałe urządzeniami.

Mowa tu o urządzeniach wbudowanych na stałe. Zatem te obiekty, które są wbudowane na stałe w Państwa inwestycji, będą ujęte w tym rodzaju. Z kolei, jeśli mamy urządzenia, które mogą podlegać demontażowi, to właściwy będzie 809 „Pozostałe narzędzia, przyrządy, ruchomości i wyposażenie, gdzie indziej niesklasyfikowane”. Rodzaj ten obejmuje m.in. pozostałe narzędzia, przyrządy, sprzęt techniczny, ruchomości oraz inne samodzielne środki pracy i przedmioty zaliczane do środków trwałych, gdzie indziej niesklasyfikowane, takie jak urządzenia zabawowe służące rekreacji codziennej, np. piaskownice, huśtawki, karuzele niezwiązane trwale z gruntem. ©℗

► Czy otwarcie sklepu przez firmę, która będzie sprzedawać produkty, podlega ewidencji?

Odpowiedź: Tak, w opisanej sytuacji należy dokonać odpowiedniego ujęcia w księgach rachunkowych. Kluczowe jest przekwalifikowanie wyrobów gotowych na towary w zapasach.

Uzasadnienie: W jednostkach produkcyjnych zapasy obejmują głównie wyroby gotowe, podczas gdy w firmach handlowych są to towary. W związku z tym, otwarcie sklepu przez firmę produkcyjną, która zaczyna działalność handlową, wymaga przekwalifikowania wyrobów gotowych na towary.

Aby to przekwalifikowanie było prawidłowe, konieczne jest uwzględnienie ewidencji kosztów produkcyjnych oraz stosowanie stałych cen ewidencyjnych, które wymagają rozliczenia odchyleń od tych cen. Proste przeksięgowanie wartości zapasów z konta „Wyroby gotowe” na konto „Towary” może zniekształcać wynik finansowy. Zatem, jeżeli jednostka sporządza porównawczy rachunek zysków i strat, to operacja przekazania produktów do własnych sklepów powinna zostać zaksięgowana za pośrednictwem kont „Obroty wewnętrzne” oraz „Koszty obrotów wewnętrznych”.

Konta te są przewidziane dla jednostek prowadzących ewidencję kosztów według rodzajów – na kontach zespołu 4 (kosztach rodzajowych) i równocześnie według funkcji – na kontach zespołu 5 oraz sporządzających rachunek zysków i strat w postaci porównawczej. Dostarczają one informacji o kosztach działalności, zaksięgowanych w ciężar kont zespołu 4, które nie wpływają na wynik finansowy, ale korygują wielkość poniesionych kosztów, do wielkości stanowiącej koszt uzyskania przychodów.

Za pośrednictwem tych kont obrotów wewnętrznych księguje się m.in. przekazanie wyrobów gotowych z własnej produkcji do własnych placówek handlu detalicznego. Wykorzystanie tych kont umożliwia też prowadzenie odrębnej dokumentacji dla miejsc przechowywania zapasów. Operacje są ujmowane na podstawie dokumentów dotyczących obrotu towarowego i odrębnie dokumentów obrotu wyrobami gotowymi. W jednostce stosującej konta zespołu 4 i 5 oraz sporządzającej porównawczy rachunek zysków i strat może się to odbyć zapisem:

1. Przyjęcia towarów na podstawie dokumentów dotyczących towarów (PW):

• Wn „Towary”,
• Ma „Obroty wewnętrzne”.

Równolegle wydanie wyrobów z magazynu (na podstawie dokumentacji dla obrotu wyrobami gotowymi):

• Wn „Koszty obrotów wewnętrznych”,
• Ma „Wyroby gotowe”.

Jeśli jednostka przekazuje wyprodukowane wyroby bezpośrednio z produkcji, księgowanie przebiega następująco:

• Wn „Koszty obrotów wewnętrznych”,
• Ma „Koszty działalności produkcyjnej”.

Należy pamiętać, iż jeśli ewidencja wyrobów prowadzona jest w stałych cenach ewidencyjnych, to trzeba rozliczyć odchylenia od cen ewidencyjnych w części przypadającej na wyroby przekazane do sklepu. W tym celu dokonuje się odpowiednich zapisów po stronie Wn lub Ma konta „Odchylenia od cen ewidencyjnych produktów”. Co istotne, w przypadku przekazania wyrobów gotowych do własnych sklepów prowadzących sprzedaż detaliczną towarów następuje przeniesienie odchyleń od cen ewidencyjnych produktów na odchylenia z tytułu marży handlowej. W sytuacji, gdy ewidencja bilansowa zapasów towarów jest prowadzona w cenach ewidencyjnych ustalonych na poziomie cen sprzedaży brutto, nastąpić powinno dopełnienie obciążenia sklepu do poziomu cen ewidencyjnych towarów (ustalonych w cenach sprzedaży brutto) – o dodatkową doliczoną marżę i VAT w wielkości podatku należnego. Dopełnienie ceny ewidencyjnej do poziomu ceny sprzedaży brutto może być księgowane zapisem:

1. Zwiększenie wartości o marżę detaliczną i zarezerwowany VAT należny:

• Wn „Towary”,
• Ma „Odchylenia od cen ewidencyjnych towarów z tytułu marży” – ujęcie marży,
• Ma „Odchylenia od cen ewidencyjnych towarów z tytułu VAT” – VAT zarezerwowany.

Przykład