W spółce, którą obsługuję, jeden z pracowników jest honorowym krwiodawcą. Żąda on dwóch dni wolnego. Klient uważa, że uprawnienie takie przysługuje tylko ozdrowieńcom, którzy oddali osocze. Czy pracownikowi należy dać wolne?

Tak, gdyż uprawnienie do dwóch dni wolnego, oprócz ozdrowieńców (tj. oddającym m.in. osocze) przysługuje też klasycznym krwiodawcom. Od 26 stycznia 2021 r. obowiązuje art. 9a ustawy o publicznej służbie krwi (dalej: u.p.s.k.). Z przepisu tego wynika, że w przypadku ogłoszenia stanu zagrożenia epidemicznego albo stanu epidemii honorowemu dawcy krwi, który oddał krew lub jej składniki, w tym osocze po chorobie COVID-19, przysługują uprawnienia, o których mowa w art. 9 u.p.s.k., z tym że wymiar zwolnienia od pracy oraz zwolnienia od wykonywania czynności służbowych przysługuje w dniu, w którym oddał krew lub jej składniki, oraz w dniu następnym. [ramka] Oznacza to, że prawo do łącznie dwóch dni zwolnienia ma każdy honorowy krwiodawca krwi, który oddał krew lub osocze, a nie tylko osoba, która jest tzw. ozdrowieńcem. Zwolnienie w zwiększonym wymiarze dwóch dni przysługuje tylko w okresie stanu zagrożenia epidemicznego lub stanu epidemii. Przy czym dokumentem poświadczającym prawo do zwolnienia od pracy jest zaświadczenie wydane przez regionalne centrum krwiodawstwa i krwiolecznictwa, Wojskowe Centrum lub Centrum MSWiA. Istotne jest to, że art. 9a u.p.s.k. nie mówi, że drugi dzień musi przypadać w dzień roboczy. Jeżeli więc termin drugiego dnia wypadnie na dzień wolny dla pracownika, to tym samym traci on jeden dzień wolnego. [przykład]
Szczególne uprawnienia
Zasłużonemu honorowemu dawcy krwi i honorowemu dawcy krwi przysługuje:
• zwolnienie od pracy oraz zwolnienie od wykonywania czynności służbowych w dniu, w którym oddaje krew, i na czas okresowego badania lekarskiego dawców krwi na zasadach określonych w odrębnych przepisach;
• zwrot utraconego zarobku na zasadach wynikających z przepisów prawa pracy;
• zwrot kosztów przejazdu do jednostki organizacyjnej publicznej służby krwi na zasadach określonych w przepisach w sprawie diet i innych należności z tytułu podróży służbowych na obszarze kraju, koszt przejazdu ponosi jednostka organizacyjna publicznej służby krwi;
• posiłek regeneracyjny.

Przykład

Utrata
Andrzej Kowalski pracuje od poniedziałku do piątku od 8 do 16. Pracownik ten 26 lutego 2021 r. stawił się do stacji krwiodawstwa, by oddać krew. Tego dnia przysługuje mu dzień wolny. Kolejnym dniem będzie 27 lutego 2021 r. Z uwagi na to, że sobota jest dla niego de facto dniem wolnym od pracy, straci prawo do drugiego dnia wolnego z tytułu oddania krwi.
Rada dla klienta biura: Pracodawca musi udzielić dwóch dni wolnego pracownikowi oddającemu krew (w dniu, kiedy to nastąpiło, i w dniu następnym).
Podstawa prawna
art. 9 i 9a ustawy z 22 sierpnia 1997 r. o publicznej służbie krwi (t.j. Dz.U. z 2020 r. poz. 1777, ost.zm. Dz.U. z 2021 r. poz. 159)