Informacja dodatkowa to część sprawozdania finansowego, która jest często niedoceniana i traktowana jako element, którego tworzenie przysparza zbędnej pracy. Oczywiście najważniejszymi elementami sprawozdania finansowego są bilans oraz rachunek zysków i strat.

Wiele się z nich dowiadujemy, ale jest to wiedza niepełna. Widzimy w bilansie kwoty ustalone z punktu widzenia jednostki, ale należy też samemu przeanalizować, czy ta ocena jest prawidłowa z punktu widzenia innych odbiorców sprawozdań. Wiedzę do takiej analizy uzyskujemy właśnie z informacji dodatkowej. Może być ona także ważnym źródłem danych i sposobem na komunikowanie przez jednostkę pewnych zagadnień swoim interesariuszom. ©℗

KT

Nie ma narzuconego wzoru

Informacja dodatkowa jako część sprawozdania finansowego jest przygotowywana w terminie trzech miesięcy od dnia bilansowego. Ustawa z 29 września 1994 r. o rachunkowości (t.j. Dz.U. z 2023 r. poz. 120; ost.zm. Dz.U. z 2023 r. poz. 295; dalej: u.r.) nie przewiduje wzoru informacji dodatkowej. Jest tylko zakres informacji, które powinny być w niej umieszczone.

Musimy przede wszystkim pamiętać, że informacja dodatkowa jest integralną częścią sprawozdania finansowego. Jednak nawet jeśli sprawozdanie finansowe będzie przygotowane według załącznika nr 4 do ustawy o rachunkowości i w ramach uproszczeń dla mikrojednostek zostanie podjęta decyzja o niesporządzaniu informacji dodatkowej, to będą się pojawiały dane uzupełniające do bilansu. Trzeba podkreślić, że sporządzanie sprawozdania według załącznika nr 4 to sytuacja wyjątkowa. W przypadku sporządzania sprawozdania według załącznika nr 5 czy nr 1, a dla jednostek non profit według załącznika nr 6, jest już przewidziany katalog danych, które ustawodawca uznał za szczególnie ważne dla odbiorców sprawozdań. Powinny one być szerzej omówione. Ustawa o rachunkowości nie wskazuje, jak konkretnie powinny być informacje zaprezentowane i takiej formy nam nie narzuca. Rozwiązania natomiast podpowiada nam praktyka. W niektórych sytuacjach stosujemy formę opisową, a w niektórych tabelaryczną, bo ona przemawia najbardziej do czytelnika sprawozdania finansowego albo jest formą najwygodniejszą do zaprezentowania jakiegoś zjawiska. Jest to tak naprawdę wybór jednostek. Ważne jest, aby informacje ujęte w tej części sprawozdania finansowego sprzyjały poznaniu jednostki, zrozumieniu, jakie procesy w niej zachodzą, oraz oczywiście były spójne z innymi elementami sprawozdania finansowego. Informacja dodatkowa podobnie jak inne części sprawozdania ma wiernie i rzetelnie pokazywać obraz sytuacji majątkowej i finansowej jednostki oraz jej wynik finansowy.

Reguły informatyczne

O ile takie części jak bilans, rachunek zysków i strat, rachunek przepływów pieniężnych czy zestawienie zmian w kapitale własnym są sporządzone według określonych reguł informatycznych, to informacja dodatkowa ma formę tylko w części narzuconą. Pierwsza jej część, czyli wprowadzenie, musi być przygotowana zgodnie z zasadami określonymi w schemie, która jest opublikowana na stronie Biuletynu Informacji Publicznej Ministra Finansów. Z kolei druga część, czyli „Dodatkowe informacje i objaśnienia”, jest przygotowywana w dowolnej formie – pliku, który może zostać przez odbiorców sprawozdania odczytany. W praktyce najbardziej popularny jest format PDF, bo po zapisaniu zachowuje on postać nieedytowalną. Ponadto aplikacje do odczytania jego treści są powszechnie dostępne.

Z technicznego punktu widzenia należy podkreślić, że przygotowując schemę, należy do niej w odpowiednim miejscu dołączyć plik z informacjami dodatkowymi. W ten sposób staje się on nierozerwalnie związany z innymi ustrukturyzowanymi elementami sprawozdania. Podkreślić należy, że informatyczna budowa schemy nie zabrania podpięcia więcej niż jednego pliku, ale potem odczytywanie ich przez odbiorców może być kłopotliwe. Poza tym jeśli mamy podłączyć wiele plików, to zawsze istnieje ryzyko, że któryś nich pominiemy.

Warto podpowiedzieć, że po przygotowaniu pliku z „Dodatkowymi informacjami i objaśnieniami” należy go odpowiednio opisać (nazwa pliku). Jest to szczególnie ważne w tych jednostkach, które przygotowują więcej sprawozdań finansowych, a więc np. w biurach rachunkowych czy księgowości obsługującej spółki powiązane. Przechowywanie w jednym miejscu wielu plików, które mają taką samą nazwę (np. po prostu „Informacja dodatkowa”), rodzi ryzyko, że plik zostanie podłączony do niewłaściwego sprawozdania. Niestety w Krajowym Rejestrze Sądowym można znaleźć przykłady, że do sprawozdania spółki A jest podłączony plik z informacją dodatkową spółki B. Jest to błąd, którego w zasadzie nie można naprawić poprzez przygotowanie nowego sprawozdania, bo poprzednie zostało zatwierdzone i złożone. Jedynie w kolejnym roku można zwrócić na to uwagę w informacji dodatkowej przy sporządzaniu sprawozdania i wskazać dane nie za dwa, ale za trzy lata.

Co ważne, ponieważ informacja dodatkowa jest integralną częścią sprawozdania finansowego, to nie podpisuje się jej odrębnie. Oznacza to, że tworząc schedę, należy dołączyć plik nieopatrzony podpisami. W ramach podpisywania sprawozdania finansowego jako całości automatycznie opatrywane są podpisem wszystkie jego części.

Sprawozdanie podpisuje osoba, której powierzono prowadzenie ksiąg rachunkowych, oraz wszyscy członkowie organu, który zgodnie z przepisami obowiązującymi jednostkę jest kierownikiem tej jednostki w chwili podpisywaniu sprawozdania. Jeśli zatem np. dzień przed podpisywaniem sprawozdania zostanie odwołany jeden z członków zarządu, to nie ma on prawa podpisać tego sprawozdania, nawet jeśli pełnił tę funkcję przez cały okres objęty sprawozdaniem finansowym. W tej sytuacji sprawozdanie powinien podpisać nowo powołany członek zarządu. Nie ma znaczenia, że nie jest on jeszcze ujawniony w KRS. Zgodnie z przepisami prawa gospodarczego pełni on swoje obowiązki od momentu powołania, a nie ujawnienia w rejestrach.

Przypomnieć należy, że można odmówić podpisania sprawozdania finansowego – należy to zrobić w formie pisemnej poprzez złożenie odmowy podpisania lub oświadczenia o odmowie podpisania sprawozdania (to dwie odrębne formy). Zawsze trzeba jednak wyjaśnić, jakie były przyczyny niepodpisania najważniejszego rocznego dokumentu finansowego. Odmowa podpisania sprawozdania może wynikać z przyczyn osobistych danej osoby i nie wpływa na ocenę jakości sprawozdania finansowego. Nie jest też ona ujawniana we wprowadzeniu do sprawozdania. Fakt niepodpisania sprawo zdania jest uwidoczniony w KRS.

Dodatkowe dane

Jak zostało wskazane, informacja dodatkowa, a szczególnie jej druga część, jest miejscem na ujawnienie wszystkich danych, które mogą być przydatne dla zrozumienia sytuacji jednostki. Także tych, które nie są bezpośrednio przewidziane w treści załączników do ustawy o rachunkowości. Wynika to zarówno z art. 50 ust. 1 u.r., jak i z art. 4 ust. 1a u.r. Ostatnie lata to właśnie czas, gdy przed jednostkami pojawiały się nowe, trudne wyzwania i informacja dodatkowa jest miejscem, aby poinformować o nich czytelników sprawozdań. Obecnie w rekomendacjach Komitetu Standardów Rachunkowości wskazano, że należy w informacji odnieść się m.in. do kwestii wpływu na działalność jednostki takich czynników, jak: wojna w Ukrainie i sankcje nałożone na Białoruś i Rosję, wzrost cen i ograniczony dostęp do zasobów, konieczność tworzenia rezerw czy dokonywania odpisów aktualizacyjnych.

Przykład 1

Bieżąca analiza

Spółka zamieściła w informacji dodatkowej następujący fragment:

„W związku z sytuacją polityczno-gospodarczą na terytorium Ukrainy Zarząd na bieżąco analizuje jej wpływ na działalność Spółki. Jednak na dzień publikacji sprawozdania finansowego nie stwierdzono istotnego wpływu tych czynników na działalność Spółki”.

Wprowadzenie

Informacja dodatkowa skalda się z dwóch części. Pierwsza z nich ‒ „Wprowadzenie do sprawozdania finansowego” ‒ jest przygotowywana w układzie narzuconym przez schemę. Ma przede wszystkim zawierać dane wskazujące:

  • z jakiego rodzaju podmiotem mamy do czynienia,
  • jaka jest jego działalność,
  • jakie są jego najważniejsze zasady rachunkowości.

Powinny tu znaleźć się dane pozwalające zrozumieć charakter działalności jednostki oraz zasady stosowane przez nią przy sporządzaniu sprawozdania. Dlatego wprowadzenie do sprawozdania powinno zawierać nazwę jednostki, siedzibę i adres albo miejsce zamieszkania i adres, podstawowy przedmiot działalności jednostki oraz numer we właściwym rejestrze sądowym albo ewidencji. Szczególnie ważne jest wskazanie numeru KRS, ponieważ jego brak może uniemożliwić złożenie sprawozdania do rejestru sądowego.

Przykład 2

Dane jednostki

Spółka zamieściła we wprowadzeniu następujący fragment:

„ACB Sp. z o.o. z siedzibą w Warszawie przy ul. Miłej 15 jest zarejestrowana w Sądzie Rejonowym dla m.st. Warszawy XV Wydział Gospodarczy Krajowego Rejestru Sądowego w Rejestrze Przedsiębiorców pod numerem KRS 0000025865.

Przedmiotem podstawowej działalności Spółki w roku obrotowym była:

• produkcja pozostałych wyrobów z tworzyw sztucznych, w szczególności miękkich, twardych i półtwardych folii oraz folii polipropylenowej i polietylenowej,

• pozostała sprzedaż hurtowa wyspecjalizowana, w szczególności miękkich, twardych i półtwardych folii oraz

• folii poliolefinowej, polipropylenowej i polietylenowej”.

Prezentując działalność jednostki, należy też przedstawić dodatkowe dane charakteryzujące podmiot, np. skład zarządu i rady nadzorczej. Jest to ważne szczególnie wtedy, gdy w tym zakresie nastąpiły zmiany w trakcie roku objętego sprawozdaniem.

Kolejną informację, czyli wskazanie okresu objętego sprawozdaniem finansowym, zamieszcza się w polu dat schemy. Dalej ustawa o rachunkowości wymaga wskazania, czy sprawozdanie finansowe zawiera dane łączne, jeżeli w skład jednostki wchodzą wewnętrzne jednostki organizacyjne sporządzające samodzielne sprawozdania finan sowe.

Założenie kontynuowania działalności

Bardzo ważna, szczególnie w kontekście zdarzeń z ostatnich lat, jest informacja dotycząca kontynowania działalności. Bez względu na to, według jakiego załącznika do ustawy o rachunkowości jest przygotowywane sprawozdanie, we wprowadzeniu musi znaleźć się wskazanie, czy zostało ono sporządzone przy założeniu kontynuowania działalności gospodarczej przez jednostkę w dającej się przewidzieć przyszłości ‒ oznacza się w schemie, zakreślając pole „TAK”. Następnie należy wskazać, czy nie istnieją okoliczności wskazujące na zagrożenie kontynuowania działalności. Odpowiedź „NIE” oznacza, że nie ma takich negatywnych przesłanek. Z kolei jeśli byłaby zaznaczona odpowiedź „TAK”, należy wskazać czynniki zagrożenia.

Przypomnieć trzeba, że odpowiedzialność za stwierdzenie, że działalność jednostki ma być kontynuowana, ponosi kierownik jednostki. Zarówno Polska Izba Biegłych Rewidentów, Krajowy Nadzór Finansowy, jak i Komitet Standardów Rachunkowości w Krajowym Standardzie Rachunkowym nr 14 „Kontynuacja działalności oraz rachunkowość jednostek przy braku kontynuowania działalności” (Dz.Urz. MFFiPR z 2022 r. poz. 119) zwracają uwagę na konieczność przeanalizowania wszelkich okoliczności, które mogą wpłynąć na zagrożenie kontynuacji działalności przez jednostki. Jak wynika z art. 54 u.r., przeanalizować też trzeba wszystkie dostępne informacje, nie tylko do dnia sporządzenia, ale nawet do dnia zatwierdzenia sprawozdania finansowego, w szczególności w odniesieniu do płynności i koncentracji ryzyka. Jeśli w wyniku tych analiz stwierdzono, że sprawozdanie należy sporządzić przy założeniu kontynuacji działalności, to konieczne jest rozważenie:

1) czy niektórych danych nie należy dodatkowo ujawnić i wyjaśnić czytelnikom raportu,

2) czy i w jakim zakresie wiąże się z działalnością jednostki niepewność co do możliwości kontynuowania działalności.

Kierownik jednostki, dokonując oceny zasadności założenia kontynuacji działalności, powinien zawsze przeprowadzić analizę ryzyka i zagrożeń natury finansowej, operacyjnej lub innej, które mogłyby ujemnie wpływać na zdolność jednostki do kontynuacji działalności. Konieczne jest również uwzględnienie czynników prawno-regulacyjnych, np. pomocy i wsparcia rządowego, których celem jest np. łagodzenie skutków gospodarczych pandemii. Kierownik powinien też rozważyć, czy zachowana będzie wystarczająca płynność zapewniająca wywiązywanie się jednostki z zobowiązań w terminie, gdy staną się one wymagalne, oraz czy zachodzi potrzeba podjęcia działań restukturyzacyjnych. Wartościową informacją byłoby przedstawienie, w ramach oceny założenia kontynuacji działalności, scenariuszy rozwoju sytuacji finansowej i majątkowej oraz rentowności jednostki.

W KSR nr 14 objaśniono, że sprawozdanie finansowe jest sporządzane przy założeniu braku kontynuowania działalności, jeżeli na dzień jego sporządzenia występuje jedna z poniższych okoliczności:

1) formalne postawienie jednostki w stan likwidacji, wobec podjęcia stosownej uchwały przez jej wspólników lub uprawomocnienia się orzeczenia sądu o rozwiązaniu spółki, chyba że jest to niezgodne ze stanem faktycznym lub prawnym;

2) ogłoszenie przez sąd upadłości jednostki, chyba że jest to niezgodne ze stanem faktycznym lub prawnym;

3) dokonanie przez kierownika jednostki oceny, że jest praktycznie pewne, że jednostka nie będzie kontynuowała działalności w dającej się przewidzieć przyszłości; taka ocena jest wynikiem analizy zdarzeń lub okoliczności, które mogą wskazywać na znaczącą niepewność co do zdolności jednostki do kontynuowania działalności;

4) istotne zmniejszenie zakresu działalności jednostki skutkujące brakiem realnej alternatywy dla likwidacji lub zaniechania działalności.

Nie stanowi natomist przeszkody do uznania, że działalność jednostki będzie kontynuowana, otwarcie postępowania restrukturyzacyjnego (art. 29 ust. 3 u.r.).

Przykład 3

Kredyty

Spółka zamieściła w informacji dodatkowej następujący fragment:

„Sprawozdanie finansowe spółki X zostało sporządzone przy założeniu kontynuowania działalności gospodarczej w okresie co najmniej 12 miesięcy po dniu bilansowym, czyli po 31 grudnia 2022 r. Na 31 grudnia 2022 r. wystąpiła nadwyżka zobowiązań bieżących nad aktywami obrotowymi, co jest typowe dla branży detalicznej i jej sezonowości, w której przeważająca część sprzedaży dokonywana jest na warunkach gotówkowych, minimalizowany jest stan zapasów, a dostawcy udzielają odroczonych terminów płatności. Jednocześnie spółka prowadzi intensywny rozwój sieci, angażując wolne środki oraz środki z kredytów bankowych w zwiększenie wartości nowych inwestycji. Warunki zawieszające związane z umowami kredytowymi są na bieżąco monitorowane. Na dzień bilansowy 31 grudnia 2022 r. warunki umów kredytowych nie zostały złamane, ponadto w ocenie zarządu nie ma ryzyka wypowiedzenia przez banki tych umów w ciągu 12 miesięcy od dnia bilansowego, tj. od 31 grudnia 2022 r. Kwestie związane z płynnością zostały przedstawione w nocie XX”.

Jeżeli na dzień sporządzenia sprawozdania finansowego kierownik jednostki zidentyfikował zdarzenia lub okoliczności, które mogą powodować niepewność co do zdolności jednostki do kontynuowania działalności, ale w wyniku ich oceny ustalił, że nie istnieje znacząca niepewność co do zdolności do kontynuowania działalności i sprawozdanie finansowe zostało sporządzone przy założeniu kontynuacji działalności, to we wprowadzeniu do sprawozdania finansowego jednostka ujawnia:

1) to, że sprawozdanie finansowe zostało sporządzone przy założeniu kontynuacji działalności w dającej się przewidzieć przyszłości,

2) główne zdarzenia lub okoliczności, które mogą powodować niepewność co do zdolności jednostki do kontynuowania działalności, oraz plany kierownika jednostki dotyczące tych zdarzeń lub okoliczności mających na celu ich eliminację, a także informację, czy sprawozdanie finansowe zawiera korekty z nimi związane,

3) ocenę znaczenia tych zdarzeń lub okoliczności w kontekście zdolności jednostki do wypełnienia jej obowiązków,

4) opis zamiarów kierownika jednostki mających na celu złagodzenie wpływu zidentyfikowanych zdarzeń lub okoliczności,

5) obszary realizacji wniosków kierownika jednostki stanowiących część oceny zdolności jednostki do kontynuacji działalności.

Poniższy przykład z KSR nr 14 zawiera ujawnienie w sprawozdaniu finansowym jednostki w przypadku występowania zdarzeń lub okoliczności, które zostały ocenione jako niewskazujące na występowanie znaczących niepewności co do zdolności jednostki do kontynuowania działalności. przykład z ksr nr 14 Przykład pochodzi ze standardu przygotowanego w czasie pandemii. Obecnie należy zwrócić uwagę także na inne okoliczności, które mogą negatywnie wpłynąć na działalności jednostki.

przykład z ksr nr 14

Wprowadzenie do sprawozdania finansowego

„Sprawozdanie finansowe Jednostki SA zostało sporządzone przy założeniu kontynuacji działalności w dającej się przewidzieć przyszłości. Na dzień zatwierdzenia niniejszego sprawozdania finansowego Zarząd, na podstawie analizy ryzyk, w tym zwłaszcza wynikających z panującej w Polsce i na świecie pandemii wirusa COVID-19, doszedł do wniosku, że kontynuacja działalności Jednostki w okresie nie krótszym niż 12 miesięcy od 31 grudnia XXXX roku nie jest zagrożona.

Jednostka na bieżąco monitoruje wpływ sytuacji wywołanej pandemią COVID-19 na swoją działalność i wszystkich spółek od niej zależnych. W obszarze swojej podstawowej działalności w roku obrotowym zakończonym 31 grudnia XXXX roku Jednostka nie odnotowała bezpośredniego istotnego wpływu pandemii na jej sytuację finansową i wyniki ekonomiczne. Pandemia wpłynęła jednak na aspekt organizacyjny działalności Jednostki, gdyż wymagała przejścia na pracę zdalną przez większość pracowników w celu zapewnienia ciągłości działania i kontynuacji świadczenia usług.

Jak to opisano w poz. XX dodatkowych informacji i objaśnień, Jednostka, po przeprowadzonej analizie, nie widzi obecnie istotnego ryzyka utraty wartości aktywów, w tym w szczególności wartości firmy. Nie odnotowano również znaczącej zmiany w spłacie należności. Jednostka posiada wystarczające środki finansowe pozwalające na kontynuowanie działalności, w tym regulowanie na czas zobowiązań. Jednostki wchodzące w skład Grupy nie odnotowały negatywnego wpływu pandemii na płynność i terminowo wypełniają swoje zobowiązania wynikające z umów kredytowych”. ©℗

Przykład 4

Spółka deweloperska

„Zgodnie z obserwacją zarządu wysokie stopy procen towe zmuszą więcej osób do wejścia na rynek wynajmu, ponieważ nie będzie ich już stać na kredyty hipoteczne, co wywrze jeszcze większą presję na dostępne zasoby na wynajem. Należy uznać, że ze względu na rosnące ryzyko geopolityczne i gospodarcze konflikt wojenny w Ukrainie nadal będzie wzmagał takie czynniki, jak wysoka inflacja, zwiększone koszty budowy oraz bardziej restrykcyjna polityka finansowania nowych inwestycji i kredytów hipotecznych.

Spółka na bieżąco obserwuje sytuację w celu oceny jej wpływu na działalność biznesową. W ramach swojej strategii spółka dokona oceny obecnie planowanych projektów i rozpocznie projekty, które będą zabezpieczone finansowaniem bankowym, i które mają największe szanse powodzenia w najbliższej przyszłości. Wszystko po to, aby w jak największym stopniu złagodzić wpływ kryzysu na działalność spółki”.

Księgowi się czasem zastanawiają, czy informacje dotyczące kryzysu mogą być wymienione wyłącznie w sprawozdaniu z działalności. Powinny być jednak zasygnalizowanie w informacji dodatkowej, ponieważ to przede wszystkim sprawozdanie finansowe jest dokumentem analizowanym przez poszukujących informacji o firmie. W sprawozdaniu z działalności konieczne jest pokazanie oceny zagrożeń z perspektywy zarządu.

Kolejny punkt ujawniany w informacji to wskazanie, że sprawozdanie finansowe jest sporządzone po połączeniu spółek, oraz przedstawienie zastosowanej metody rozliczenia połączenia (nabycia, łączenia udziałów) – w przypadku sprawozdania finansowego sporządzonego za okres, w ciągu którego nastąpiło połączenie. Wypełnia się go poprzez zaznaczenie pola „TAK” lub „NIE”

Zasady wyceny

Ostatnią częścią wprowadzenia do sprawozdania jest omówienie przyjętych zasad (polityki) rachunkowości, w tym metod wyceny aktywów i pasywów (także amortyzacji), oraz ustalenie wyniku finansowego, a także sposobu sporządzenia sprawozdania finansowego w zakresie, w jakim ustawa o rachunkowości pozostawia jednostce prawo wyboru. Nie ma tu standardowego katalogu zamieszczanych informacji. Jednostka powinna wskazać zasady ujmowania i wyceny w takim zakresie, w jakim przepisy dają jej swobodę wyboru, oraz tych, które są kluczowe dla zrozumienia i właściwej oceny danych liczbowych prezentowanych w sprawozdaniu. Powielanie oczywistych kwestii nie jest właściwe. Dobrą praktyką jest też ujawnienie zmian w stosowanych zasadach rachunkowości. Skutki takich zmian mogą być wskazane w dalszej części – w dodatkowych notach i objaśnieniach.

Obecnie pojawiają się wątpliwości w zakresie ujawniania informacji o amortyzacji środków trwałych. Chodzi o to, czy zapis, który mówi, że „ze względu na ustalenie okresu ekonomicznej użyteczności zbliżonego do amortyzacji podatkowej przyjmuje się stawki określone w przepisach podatkowych”, będzie akceptowany w spółkach kapitałowych. Wątpliwość wynika z tego, że amortyzacja podatkowa zgodnie z art. 32 ust. 7 i 8 u.r. dozwolona jest jedynie w mikro i małych jednostkach niebędących spółkami kapitałowymi. Jest to akceptowalne. Gdy jednostka dokona analizy okresów użyteczności w odniesieniu do środków trwałych, to może ustalić, że zasady podatkowe są zbliżone do tych okresów.

Przykład 5

Leasing

„Spółka jest stroną umów leasingowych, na podstawie których przyjmuje do odpłatnego używania lub pobierania pożytków obce środki trwałe lub wartości niematerialne i prawne przez uzgodniony okres. W przypadku umów leasingu, na mocy których następuje przeniesienie zasadniczo całego ryzyka i pożytków wynikających z tytułu posiadania aktywów będących przedmiotem umowy, przedmiot leasingu jest ujmowany w aktywach jako środek trwały i jednocześnie ujmowane jest zobowiązanie w kwocie równej wartości bieżącej minimalnych opłat leasingowych ustalonej na dzień rozpoczęcia leasingu. Opłaty leasingowe są dzielone między koszty finansowe i zmniejszenie salda zobowiązania w sposób umożliwiający uzyskanie stałej stopy odsetek od pozostałego do spłaty zobowiązania. Koszty finansowe ujmowane są bezpośrednio w rachunku zysków i strat.

Środki trwałe będące przedmiotem umowy leasingu finansowego są amortyzowane w sposób określony dla własnych środków trwałych. Jednak gdy brak jest kontroli nad momentem przejścia prawa własności przedmiotu umowy, to środki trwałe używane na podstawie umów leasingu finansowego są amortyzowane przez krótszy z dwóch okresów: przewidywany okres użytkowania lub okres trwania leasingu. Opłaty leasingowe z tytułu umów, które nie spełniają warunków umowy leasingu finansowego, ujmowane są jako koszty w rachunku zysków i strat metodą liniową przez okres trwania leasingu. Zależnie od celu użytkowania przedmiotu leasingu opłaty leasingowe zaliczane są do kosztów działalności operacyjnej (w tym: ogólnego zarządu lub sprzedaży) lub pozostałej działalności operacyjnej”.

Przykład 6

Rezerwy

Spółka zamieściła informację o tym, że:

• utworzono rezerwę krótkoterminową na odprawy emerytalne i rentowe oraz nagrody jubileuszowe w ciężar pozostałych kosztów operacyjnych,

• zgodnie z przyjętą polityką rachunkowości utworzono rezerwę na niewykorzystane urlopy,

• nie ustala się aktywów i rezerw z tytułu odroczonego podatku dochodowego; dochody jednostki zwolnione są z podatku dochodowego na mocy art. 17 ust. 1 pkt 4 ustawy z 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (Dz.U. z 2022 r. poz. 2587; ost.zm. Dz.U. z 2023 r. poz. 412; dalej: ustawa o CIT).

Przykład 7

Zapasy

„Zapasy są wyceniane według niższej z dwóch wartości: ceny nabycia / kosztu wytworzenia oraz możliwej do uzyskania ceny sprzedaży netto. Cena nabycia lub koszt wytworzenia każdego składnika zapasów uwzględnia wszystkie koszty zakupu, koszty przetworzenia oraz inne koszty poniesione w trakcie doprowadzania zapasów do ich aktualnego miejsca i stanu – w odniesieniu zarówno do bieżącego, jak i poprzedniego roku – i są ustalane w następujący sposób:

• materiały w cenie nabycia ustalonej metodą «pierwsze weszło – pierwsze wyszło»;

• towary w cenie nabycia ustalonej metodą «pierwsze weszło – pierwsze wyszło».

Ceną sprzedaży netto możliwą do uzyskania jest szacowana cena sprzedaży dokonywanej w toku zwykłej działalności gospodarczej, pomniejszona o rabaty, opusty itp., oraz o koszty wykończenia i szacowane koszty niezbędne do doprowadzenia sprzedaży do skutku.

Koszty transportu z magazynu do sklepów są elementem wyceny zapasów oraz kosztu własnego sprzedaży w momencie ich sprzedaży”.

Przykład 8

Przychody

„Spółka świadczy usługi związane z przygotowaniem i organizacją procesu inwestycyjnego w zakresie projektów deweloperskich prowadzonych przez jednostki zależne z Grupy. W ramach swoich obowiązków wykonuje czynności doradcze, zarządcze, prawne i inne niezbędne do zarządzania realizacją inwestycji. Spółka ujmuje przychody, gdy obowiązek świadczenia usługi zostanie zrealizowany, tj. w okresie świadczenia usług. Zawarte umowy nie zawierają istotnego elementu finansowania. Ze względu na taką charakterystykę podpisanych umów nie występują istotne salda aktywów ani zobowiązań z tytułu umów, z wyjątkiem należności handlowych. Przychody rozpoznawane są w momencie wykonania usługi”.

Ponadto ostatnio dość często pojawia się wątpliwość, czy we wprowadzeniu do sprawozdania finansowego zawrzeć informację o przejściu na estoński CIT. Należy to zrobić przy opisie zasad rachunkowości w zakresie podatku dochodowego i ustalania wyniku finansowego. Po pierwsze, pozwoli to zrozumieć, dlaczego struktura pasywa w bilansie jest bardziej rozbudowana. Po drugie, taka informacja wpływa też na kwestie związane z oceną ryzyk, które dotyczą właśnie aspektu podatkowego.

Przykład 9

Estoński CIT

„Spółka od 1 stycznia 2022 r. jest podatnikiem estońskiego CIT. W związku z tym rozwiązano na 1 stycznia 2022r. rezerwy i aktywa z tytułu odroczonego podatku dochodowego”.

Podkreślić należy, że jednostki mikro i małe powinny skupić się na zaprezentowaniu zasad rachunkowości, które wiążą się z uproszczeniami możliwymi do zastosowania przez takie jednostki. Należy zatem wskazać, czy jednostka korzysta np. z uproszczeń polegających na:

  • nietworzeniu rezerw i aktywów z tytułu odroczonego podatku dochodowego,
  • kwalifikowaniu leasingu zgodnie z przepisami prawa podatkowego,
  • niestosowaniu przepisów dotyczących instrumentów finansowych,
  • uproszczeniach związanych z ustalaniem kosztów wytworzenia produktów.

Dodatkowe informacje i objaśnienia

Informacja dodatkowa musi pokazywać specyfikę działalności jednostki. To jest właśnie miejsce, w którym mają być zawarte informacje, które są ważne dla zrozumienia, w jaki sposób działa jednostka. Ta część dodatkowych informacji i objaśnień jest rozwinięciem pozycji bilansowych, rachunku zysków i strat oraz innych ważnych obszarów. Dane, ze względu na przejrzystość, przedstawia się w formie tabel uzupełnianych opisami. Aby zapewnić porównywalność danych, należy przedstawić informacje nie tylko dla bieżącego roku obrotowego, lecz także za poprzedni rok obrotowy.

Przy stosowaniu zarówno załącznika nr 1, jak i załącznika nr 5 jest wiele punktów, do których należy się co do zasady odnieść. Nie oznacza to jednak, że jeśli pewne zdarzenia w jednostce nie wystąpiły, to należy o nich pisać. W zakresie informacji dodatkowej zastosowanie ma też art. 50 ust. 3 u.r. Przewiduje on, że mamy możliwość pomijania zdarzeń, które nie wystąpiły ani w bieżącym roku, ani w okresie porównawczym. Czyli np. jeżeli w naszej jednostce nie wystąpiło połączenie, to oczywiście żadnych informacji na temat połączenia nie zamieszczamy.

Są dwa sposoby odniesienia się do zagadnień, które nie miały miejsca w jednostce. Pierwszy to: po kolei wymieniamy każdy punkt z załącznika do u.r. i tam, gdzie nie wystąpiło zdarzenie, piszemy „nie wystąpiło” albo „nie dotyczy”. Wtedy w takich sprawozdaniach, szczególnie mniejszych jednostek, jest więcej stwierdzeń „nie dotyczy” niż konkretnych danych. Natomiast drugi sposób, który jest zdecydowanie bardziej przejrzysty, ale też zapewnia poczucie kompletności informacji dodatkowej, to wymienienie tylko tych punktów, które dotyczą zdarzeń, jakie miały miejsce w okresie objętym sprawozdaniem i w okresie porównawczym. Natomiast w odniesieniu do pozostałych punktów wystarczy stwierdzenie: „Pozostałe zdarzenia wymienione w załączniku do ustawy o rachunkowości nie wystąpiły”.

Zmiany w środkach trwałych, WNiP i inwestycjach

Ustawa o rachunkowości w dodatkowych informacjach i objaśnieniach wymaga podania wyjaśnień dotyczących środków trwałych, wartości niematerialnych i prawnych (WNiP) oraz inwestycji długoterminowych. Wykazuje się tu szczegółowy zakres zmian wartości grup rodzajowych środków trwałych, WNiP oraz inwestycji długoterminowych. Ponadto przedstawia się stan tych aktywów na początek roku obrotowego oraz zwiększenia i zmniejszenia z tytułu nabycia, przemieszczenia wewnętrznego oraz stan końcowy. Należy również przedstawić odpisy aktualizujące wartość aktywów i zmiany wysokości odpisów w ciągu roku, a dla majątku amortyzowanego powinno zostać zamieszczone podobne przedstawienie stanów i tytułów zmian dotychczasowej amortyzacji lub umorzenia. Należy pamiętać, że ta nota jest szczególnie ważna w przypadku jednostek sporządzających sprawozdanie według załącznika nr 5, ponieważ w bilansie wtedy nie jest prezentowany szczegółowy podział aktywów trwałych, a tylko wartości zagregowane.

Kategorie zwiększeń i zmniejszeń należy przedstawić zgodnie ze zdarzeniami, jakie rzeczywiście wystąpiły. W przypadku pojawienia się kategorii zwiększeń lub zmniejszeń nieuwzględnionych w poniższych przykładach informacji dotyczących szczegółowych zmian w aktywach, np. zwiększenia środków trwałych z tytułu otrzymanej darowizny lub przejętych w wyniku połączenia, należy dodać dodatkowy wiersz i wpisać nową kategorię. Bardzo ważne jest sprawdzenie, czy informacje zaprezentowane w powyższych notach są spójne z danymi pokazanymi w bilansie. W tym elemencie sprawozdania są pokazywane: wartość netto środków trwałych, WNiP czy inwestycji po uwzględnieniu umorzenia i odpisów aktualizacyjnych. W dodatkowych informacjach mamy uszczegółowienie tych danych. Wartości pokazane na końcu tabel muszą być zgodne z bilansem. tabela 1

Tabela 1. Zmiany w środkach trwałych (zł) ©℗

Wyszczególnienie Grunty (w tym prawo użytkowania wieczystego gruntu) Budynki Urządzenia techniczne Środki transportu Inne środki trwałe Środki trwałe w budowie Zaliczki na środki trwałe w budowie Razem
Wartość brutto na początek roku obrotowego   364 915,62 49 987,50 42 118,56       457 021,68
Zwiększenia, w tym:              
1) nabycie   148 837,75 123 045,52         271 883,27
2) przeniesienie, w tym przekwalifikowanie na podstawie odrębnych przepisów, prawa własności gruntów              
Zmniejszenia, w tym:              
1) sprzedaż              
2) likwidacja              
3) przeniesienie              
Wartość brutto na koniec roku obrotowego   513 753,37 173 033,02 42 118,56 728 904,95
Umorzenie na początek roku obrotowego   49 987,50 11 231,64       61 219,14
Zwiększenia:              
1) amortyzacja   3 447,92 8 909,50 7 019,70       19 377,12
2) przeniesienie              
Zmniejszenia:              
1) sprzedaż              
2) likwidacja              
3) przeniesienie              
Umorzenie na koniec roku obrotowego   3 447,92 58 897,00 18 251,34 80 596,26
Odpisy aktualizujące na początek roku obrotowego                
Zwiększenia                
Zmniejszenia, w tym:                
1) wykorzystanie                
2) korekta odpisu                
Odpisy aktualizujące na koniec roku obrotowego                
Wartość netto na początek roku obrotowego   364 915,62 30 886,92 395 802,54
Wartość netto na koniec roku obrotowego   510 305,45 114 136,02 23 867,22 648 308,69

W części dotyczącej inwestycji długoterminowych należy podać szczegółowy zakres zmian poszczególnych kategorii inwestycji. Opis jest szczególnie ważny, gdyż do inwestycji długoterminowych zaliczamy aktywa o różnej charakterystyce i różnych zasadach wyceny. Zaliczamy tu bowiem inwestycje o charakterze rzeczowym (nieruchomości), niematerialnym (WNiP) oraz finansowym (w tym mogą być udziały i akcje w jednostkach podporządkowanych oraz instrumenty finansowe wystawione przez podmioty niepowiązane). Same zasady ujmowania i wyceny są szerzej opisane we wprowadzeniu. W ramach dodatkowych informacji i objaśnień należy podać inne wyjaśnienia do danych liczbowych. Jeżeli np. nieruchomości inwestycyjne są wyceniane w wartości godziwej, to należy podać, kiedy przeprowadzono ostatnią niezależną wycenę nieruchomości. W przypadku gdy na koniec roku była ona aktualizowana wewnętrznie przez jednostkę, ważne dla odbiorców sprawozdań finansowych będą informacje:

1) w jaki sposób i na podstawie jakich danych przeprowadzono aktualizację oraz

2) o ile zmieniła się wartość bilansowa nieruchomości w jej wyniku. tabela 2

Tabela 2. Inwestycje długoterminowe (zł) ©℗

Wyszczególnienie Nieruchomości Wartości niematerialne i prawne Długoterminowe aktywa finansowe w jednostkach powiązanych Długoterminowe aktywa finansowe w pozostałych jednostkach Inne inwestycje długoterminowe Razem
Saldo otwarcia, z tego: 280 000,00 22 000,00 180 000,00 388 000,00 870 000,00
1) wartość brutto 400 000,00 30 000,00 180 000,00 430 000,00   1 040 000,00
2) umorzenie 120 000,00 8 000,00       128 000,00
3) odpisy aktualizujące     42 000,00   42 000,00  
Zwiększenia, w tym: 950 000,00 50 000,00 46 000,00 266 000,00 1 312 000,00
1) nabycie 950 000,00 50 000,00   196 000,00   1 196 000,00
2) aktualizacja wartości     46 000,00 70 000,00   116 000,00
3) udział w wyniku jednostek podporządkowanych          
4) inne          
5) transfery          
Zmniejszenia, w tym: 375 000,00 6 000,00 65 000,00 446 000,00
1) sprzedaż 300 000,00     65 000,00   365 000,00
2) amortyzacja okresu 75 000,00 6 000,00       81 000,00
3) aktualizacja wartości          
4) udział w wyniku jednostek podporządkowanych          
5) Inne          
Saldo zamknięcia, z tego: 855 000,00 66 000,00 226 000,00 631 000,00 1 778 000,00
1) wartość brutto 1 050 000,00 80 000,00 226 000,00 631 000,00 1 987 000,00
2) umorzenie 195 000,00 14 000,00   209 000,00
Odpisy aktualizujące          

W kolejnych punktach należy wskazać:

  • kwotę dokonanych w trakcie roku obrotowego odpisów aktualizujących wartość aktywów trwałych odrębnie dla długoterminowych aktywów niefinansowych oraz długoterminowych aktywów finansowych – w praktyce najczęściej ta informacja jest częścią tabel pokazanych w przykładach,
  • kwotę kosztów zakończonych prac rozwojowych oraz kwotę wartości firmy, a także wyjaśnienie okresu ich odpisywania określonego odpowiednio w art. 33 ust. 3 oraz art. 44b ust. 10 u.r.,
  • wartość gruntów użytkowanych wieczyście.

Dla wielu jednostek ważną daną jest wartość nieamortyzowanych lub nieumarzanych przez jednostkę środków trwałych, używanych na podstawie umów najmu, dzierżawy i innych umów, w tym z tytułu umów leasingu.

Przykład 10

Leasing

„Na 31.12.2022 r. – na podstawie umów leasingu operacyjnego, najmu, dzierżawy i innych (z wyłączeniem umów leasingu finansowego) – spółka użytkowała środki trwałe o wartości rynkowej (z uwzględnieniem bieżącego zużycia) ok. …… zł (na 31.12.2021 r. zaś odpowiednio …… zł)'.

Kolejną informacją, na którą należy zwrócić uwagę, jest ta dotycząca odpisów aktualizujących wartość należności. Trzeba przypomnieć, że odpisy aktualizujące wartość należności zwiększa się w ciężar pozostałych kosztów operacyjnych lub kosztów finansowych – w zależności od rodzaju należności, której dotyczy odpis. Trzeba zatem zweryfikować, czy informacje te są spójne z rachunkiem zysków i strat oraz informacjami o pozostałych kosztach operacyjnych i kosztach finansowych, które są pokazywane w dalszej części informacji dodatkowej. Należności umorzone, przedawnione lub nieściągalne zmniejszają dokonane uprzednio odpisy aktualizujące ich wartość, a powstałe w ten sposób zmniejszenia wykazuje się jako wykorzystane. Rozwiązanie odpisów aktualizujących wartość należności następuje w przypadku ustania przyczyny, dla której dokonano odpisu aktualizującego przez zwiększenie o kwotę rozwiązanych odpisów wartości należności oraz pozostałych przychodów operacyjnych lub przychodów finansowych. Należy też przypomnieć, że jako zwiększenia stanu odpisów podaje się odpisy dokonane w ciągu roku, zaliczone odpowiednio do pozostałych kosztów operacyjnych lub kosztów finansowych – w zależności od rodzaju należności, od których dokonano odpisów aktualizujących – albo odpisy podwyższające wartość należności, np. w przypadku zasądzenia odsetek od należności już objętych odpisami (art. 35b ust. 1 pkt 4 u.r.). W kolumnie dotyczącej wykorzystania odpisów podaje się należności odpisane w ciężar dokonanych uprzednio odpisów z tytułu ich aktualizacji. Natomiast w kolumnie informującej o uznaniu odpisów za zbędne (rozwiązaniu) podaje się odpisy, których wartość odniesiono na pozostałe przychody operacyjne albo przychody finansowe – w zależności od rodzaju należności, których odpisy dotyczyły. tabela 3

Tabela 3. Odpisy aktualizujące (w zł) ©℗

Lp. Tytuł Odpis aktualizujący należności
Z tytułu dostaw i usług Inne Razem
1. Stan na początek okresu 1 422 045,28 11 875,25 1 433 920,53
2. Zwiększenia 158 151,31 0,00 158 151,31
3. Rozwiązanie, uznanie odpisów za zbędne 193 693,29 3 513,56 197 206,85
4. Stan na koniec okresu 1 386 503,30 8 361,69 1 394 864,99

W zakresie danych o strukturze własności kapitału podstawowego oraz liczbie i wartości nominalnej subskrybowanych akcji, w tym uprzywilejowanych, należy zwrócić uwagę na rodzaj jednostki. W zależności od formy prawnej jednostki sporządzającej sprawozdanie finansowe informacje zawarte w tej pozycji zostaną różnie zaprezentowane.

W spółkach cywilnych, jawnych, partnerskich oraz komandytowych określenie wkładów wnoszonych przez każdego wspólnika i ich wartość zawiera umowa spółki. W odniesieniu do tych jednostek podaje się podział kapitału na wspólników z podaniem ich nazwisk.

W spółkach z ograniczoną odpowiedzialnością struktura własności kapitału może zostać ustalona na podstawie umowy spółki oraz na podstawie księgi udziałów, którą spółka powinna prowadzić zgodnie z wymogami art. 188 ustawy z 15 września 2000 r. ‒ Kodeks spółek handlowych (Dz.U. z 2022 poz. 1467; ost.zm. Dz.U. z 2022 r. poz. 2436; dalej: k.s.h.). Ta księga powinna zawierać nazwisko i imię albo firmę (nazwę), siedzibę każdego wspólnika, adres, liczbę i wartość nominalną jego udziałów, ustanowienie zastawu lub użytkowania i wykonywanie prawa głosu przez zastawnika lub użytkownika, a także wszelkie zmiany dotyczące osób wspólników i przysługujących im udziałów.

W przypadku spółek akcyjnych wartość nominalną akcji, ze wskazaniem, czy są to akcje imienne, czy na okaziciela, liczbę akcji poszczególnych rodzajów i związane z nimi uprawnienia oraz nazwiska i imiona albo nazwy komplementariuszy w spółkach komandytowo-akcyjnych zawiera statut spółki. Jeżeli notę wypełnia jednostka będąca spółką akcyjną, to nazwę akcjonariusza najczęściej podaje jedynie dla akcji imiennych zgodnie ze stanem księgi akcyjnej na dzień bilansowy, o ile nie ma możliwości wiarygodnego ustalenia struktury akcjonariatu w odniesieniu do akcji na okaziciela. Informacje o akcjach imiennych powinna potwierdzać księga akcji imiennych i świadectw tymczasowych (księga akcyjna), do której należy wpisywać nazwisko i imię albo firmę (nazwę), siedzibę, adres akcjonariusza albo adres do doręczeń, wysokość dokonanych wpłat, a także, na wniosek osoby uprawnionej, wpis o przeniesieniu akcji na inną osobę wraz z datą wpisu (art. 341 k.s.h.).

W pkt 9 informacji dodatkowej prezentuje się „Zmiany w kapitałach”. Informacja jest ujawniana jedynie wtedy, gdy jednostka nie sporządza zestawienia zmian w kapitale (funduszu) własnym. Zwiększenia i wykorzystanie należy podzielić na odpowiednie tytuły w celu przejrzystego zaprezentowania zmian, które faktycznie wystąpiły w ciągu roku obrotowego. Obligatoryjne są wyłącznie zmiany kapitału zapasowego oraz rezerwowego. tabela 4

Tabela 4. Fragment ujawnienia (zł) ©℗

Treść Kwota w zł
I. Kapitał (fundusz) zapasowy na początek okresu 155 000
1. Zmiany kapitału (funduszu) zapasowego 23 000
a) Zwiększenie z tytułu 83 000
‒ emisji akcji powyżej wartości nominalnej 30 000
‒ podziału zysku (ustawowo) 8000
‒ podziału zysku (ponad wymaganą ustawowo minimalną wartość)  
‒ dopłat wspólników 45 000
b) Zmniejszenie z tytułu 60 000
‒ pokrycia straty 60 000
II. Stan kapitału (funduszu) zapasowego na koniec roku 178 000

Należy zaznaczyć, że w informacji dodatkowej też powinna być pokazana propozycja podziału zysku lub pokrycia straty za rok obrotowy. Przedstawiona propozycja może się różnić od zatwierdzonego ostatecznie przez organ zatwierdzający podziału zysku lub pokrycia straty, dlatego – dla kompletności informacji – powinno się podać ostateczny podział zysku lub pokrycia straty za poprzedni rok obrotowy wprowadzony do ksiąg.

Przykład 11

Podział zysku

„Zysk netto za rok zakończony 31.12. 2022 r. w wysokości 356 000 zł zarząd proponuje podzielić w sposób następujący:

1) 300 000 zł przeznaczyć na pokrycie strat z lat ubiegłych,

2) 56 000 zł przeznaczyć na zwiększenie kapitałów rezerwowych'.

Zmiany rezerw

Kolejne informacje to dane o stanie i zmianach rezerw. Jednostki powinny wskazać, jak zmieniały się rezerwy, w podziale na ich rodzaje. Należy przypomnieć, że jako zwiększenia prezentuje się wartość rezerw zaliczoną do kosztów operacyjnych, kosztów finansowych oraz strat nadzwyczajnych. Zmniejszenie rezerwy w wyniku powstania zobowiązania, na które utworzono rezerwę, ujmuje się jako jej wykorzystanie. Rozwiązane rezerwy dotyczą rezerw niewykorzystanych, które zwiększyły pozostałe przychody operacyjne, przychody finansowe oraz zyski nadzwyczajne w konsekwencji zmniejszenia lub ustania ryzyka uzasadniającego ich utworzenie. tabela 5

Tabela 5. Rezerwy (zł) ©℗

Lp. Rodzaj rezerwy Bilans otwarcia Zwiększenie Wykorzystanie Rozwiązanie Bilans zamknięcia
1 na odprawy emerytalne 3 490 632,00 3 514 551,00 0,00 3 490 632,00 3 514 551,00
2 na odprawy rentowe 42 928,97 51 832,04 0,00 42 928,97 51 832,04
3 na nagrody jubileuszowe 3 318 685,80 2 858 365,23 0,00 3 318 685,80 2 858 365,23
4 na niewykorzystane urlopy 0,00 10 120 637,42 0,00 0,00 10 120 637,42
5 na sprawy związane z RODO 0,00 16 179 928,00 0,00 0,00 16 179 928,00
6 na sporną wartość użytkowania wieczystego 0,00 1 226 107,87 0,00 0,00 1 226 107,87
7 na sprawy sporne i sądowe 1 866 981,01 2 578 175,61 0,00 0,00 4 445 156,62

Struktura zobowiązań

Zgodnie z wymogami załącznika nr 1 do u.r. zobowiązania długoterminowe są wykazywane według pozycji bilansu o okresie spłaty pozostałym od dnia bilansowego (przewidywanym umową):

1) do roku,

2) powyżej roku do trzech lat,

3) powyżej trzech lat do pięciu lat,

4) powyżej pięciu lat.

Do zobowiązań długoterminowych wykazanych w tym punkcie są zaliczane zobowiązania, których nie zaliczono do zobowiązań krótkoterminowych i które wykazano w bilansie w pozycji B.II. „Zobowiązania długoterminowe”. Natomiast przez zobowiązania krótkoterminowe rozumie się ogół zobowiązań z tytułu dostaw i usług, a także całość lub tę część pozostałych zobowiązań, które stają się wymagalne w ciągu 12 miesięcy od dnia bilansowego (art. 3 ust. 1 pkt 22 u.r.).

Jeśli jednostka ma zobowiązania wyrażone w walucie obcej, to należy również zaprezentować ich strukturę w podziale na poszczególne, przynajmniej najistotniejsze, waluty. Dodatkowo można zaprezentować (choć nie jest to wprost wymagane) strukturę zobowiązań krótkoterminowych zarówno z punktu widzenia walut, jak i ich rodzajów.

Kolejny punkt wymagany w dodatkowych informacjach i objaśnieniach odnosi się do zobowiązań, jakie zostały wykazane w bilansie, a które wskazują na ograniczenia w dysponowaniu majątkiem jednostki. Te ograniczenia mogą wynikać z ustanowienia następujących zabezpieczeń na poszczególnych składnikach aktywów:

1) hipoteki (nieruchomości),

2) przewłaszczenia na zabezpieczenie (prawo własności rzeczy ruchomej lub papiery wartościowe),

3) zastawu (rzeczy lub prawa zbywalne),

4) kaucji pieniężnej (środki pieniężne).

Występują one zazwyczaj w związku z zaciągnięciem kredytu lub pożyczki. tabela 6

Tabela 6. Struktura zobowiązań (zł) ©℗

Wyszczególnienie zobowiązań Razem na: Z tego zobowiązania płatne
31.12.2021 31.12.2022 do 1 roku powyżej 1 roku do 3 lat powyżej 3 lat do 5 lat powyżej 5 lat
31.12.2022 31.12.2022 31.12.2022 31.12.2022
1. Zobowiązania długoterminowe, w tym: 645 000,00 2 875 000,00 95 000,00 150 000,00 230 000,00 2 400 000,00
kredyty i pożyczki 600 000,00 2 795 000,00 95 000,00 120 000,00 180 000,00 2 400 000,00
inne od jednostek powiązanych i pozostałych 45 000,00 80 000,00 0,00 30 000,00 50 000,00 0,00
2. Zobowiązania krótkoterminowe, w tym: 1 203 000,00 295 600,00 295 600,00 0,00 0,00 0,00
kredyty i pożyczki 75 000,00 69 000,00 69 000,00 0,00 0,00 0,00
z tytułu dostaw i usług 965 000,00 75 000,00 75 000,00 0,00 0,00 0,00
z tytułu podatków i ubezpieczeń 32 000,00 39 000,00 39 000,00 0,00 0,00 0,00
z tytułu wynagrodzeń 43 000,00 36 000,00 36 000,00 0,00 0,00 0,00
inne od jednostek powiązanych i pozostałych 12 000,00 1300,00 1300,00 0,00 0,00 0,00
fundusze specjalne 76 000,00 75 300,00 75 300,00 0,00 0,00 0,00

Szczegółowe zasady ujęcia, wyceny i prezentacji w sprawozdaniu finansowym zobowiązań warunkowych przedstawia KSR nr 6. W myśl tego standardu zobowiązanie warunkowe występuje wtedy, gdy powstanie obowiązku wykonania świadczeń, z czym wiąże się prawdopodobny wypływ środków, jest uzależnione od zaistnienia określonych zdarzeń. W przypadku gdy jednostka podlega odpowiedzialności solidarnej ta część obowiązku, która może nie zostać wypełniona przez strony trzecie, jest traktowana jako zobowiązanie warunkowe.

W sytuacji gdy spełnienie obowiązku nie jest prawdopodobne (prawdopodobieństwo zaistnienia zdarzenia jest mniejsze od prawdopodobieństwa, że zdarzenie nie nastąpi) jednostka ocenia, czy możliwość nastąpienia wypływu środków jest znikoma, czy też nie. W przypadku odpowiedzi negatywnej (prawdopodobieństwo nie jest znikome) jednostka ujawnia informację o istnieniu zobowiązania warunkowego. Natomiast w razie odpowiedzi pozytywnej (prawdopodobieństwo jest znikome) nie powstaje obowiązek ujawnienia zobowiązania warunkowego.

Do każdego tego rodzaju zobowiązania warunkowego jednostka podaje krótki opis charakteru zobowiązania warunkowego oraz ujawnia:

  • szacunkową kwotę jego skutków finansowych,
  • przesłanki świadczące o istnieniu niepewności co do kwoty lub terminu wypływu środków oraz
  • możliwości uzyskania zwrotów.

Jeśli rezerwa i zobowiązanie warunkowe wynikają z tych samych okoliczności, to jednostka ujawnia informacje w sposób odzwierciedlający powiązanie między rezerwą a zobowiązaniem warunkowym.

Wykaz istotnych pozycji czynnych i biernych rozliczeń międzyokresowych

W ramach dodatkowych informacji i objaśnień wymagane jest wyszczególnienie poszczególnych tytułów wykazanych w bilansie w ramach pozycji czynnych i biernych rozliczeń międzyokresowych. Wykazuje się tu te tytuły, których kwota jest istotna dla rzetelności i jasności sprawozdania finansowego. Nieistotne tytuły można wykazać razem w poz. „Inne”. tabela 7

Tabela 7. Czynne rozliczenia ©℗

Spółka ABC Sp. z o.o. w sprawozdaniu za 2022 r. przedstawiła informacje o czynnych rozliczeniach międzyokresowych. Dokonała tego w następujący sposób:

Wyszczególnienie Stan na 31.12.2022 (w zł) Stan na 31.12.2021 (w zł)
Długoterminowe czynne rozliczenia międzyokresowe 192 000,00 143 000,00
Aktywa z tytułu odroczonego podatku dochodowego 60 000,00 38 000,00
Inne rozliczenia międzyokresowe, w tym: 132 000,00 105 000,00
koszty najmu 75 000,00 90 000,00
dyskonto 45 000,00  
inne 12 000,00 15 000,00
Krótkoterminowe czynne rozliczenia międzyokresowe, w tym: 87 000,00 93 000,00
najem 25 000,00 32 000,00
ubezpieczenia 48 000,00 43 000,00
prenumeraty 14 000,00 18 000,00

Informacje o zobowiązaniach warunkowych

Przez zobowiązania warunkowe rozumie się obowiązek wykonania świadczeń, których powstanie jest uzależnione od zaistnienia przyszłych niepewnych zdarzeń (art. 3 ust. 1 pkt 28 u.r). Zatem ta pozycja dotyczy zobowiązań mogących się ujawnić w przyszłości. Jednostki ujmują zobowiązania warunkowe wyłącznie w ewidencji zobowiązań warunkowych prowadzonej na kontach pozabilansowych. Zobowiązania warunkowe mogą powstać w wyniku udzielenia gwarancji i poręczeń, zapisów umownych czy indosu weksli. Zobowiązanie warunkowe może również wynikać z toczącego się postępowania sądowego, którego wynik jest niepewny.

Jeżeli jednostka dysponuje informacjami, z których wynika, że prawdopodobieństwo urzeczywistnienia się w przyszłości świadczenia wynikającego ze zobowiązania warunkowego jest duże, a jego kwotę można oszacować w sposób wiarygodny, to należy rozważyć zaprezentowanie rezerwy w bilansie. wzór 1

wzór 1

Tabela do prezentacji zobowiązań

Zobowiązania warunkowe Stan na
początek roku obrotowego koniec roku obrotowego
Ogółem, w tym m.in. z tytułu:    
‒ gwarancji i poręczeń    
‒ kaucji i wadiów    
‒ indosu weksli    
‒ zawartych, lecz jeszcze niewykonanych umów    

Pozycje aktywów i pasywów występujące w różnych pozycjach bilansu

Ta informacja ma na celu wykazanie, jaka jest rzeczywista struktura niektórych aktywów i pasywów – w szczególności należności i zobowiązań (ze względu na termin). Wymagana jest wówczas, gdy składnik aktywów lub pasywów jest wykazywany w więcej niż jednej pozycji bilansu. Należy wtedy też wskazać powiązanie między tymi pozycjami. To dotyczy w szczególności podziału należności i zobowiązań na część długoterminową i krótkoterminową. tabela 8

Tabela 8. Podział aktywów i pasywów (zł) ©℗

Wyszczególnienie Stan na 31.12.2022 W tym
krótkoterminowe długoterminowe
Należności 35 057 830,85 35 057 830,85 0,00
Zobowiązania 91 069 480,38 91 069 480,38 0,00
Inwestycje 228 822 821,08 179 071 811,40 49 751 009,68

Wybrane informacje i objaśnienia do rachunku wyników

Zgodnie z załącznikiem nr 1 do u.r. w odniesieniu do rachunku zysków i strat należy co najmniej zaprezentować:

1) strukturę rzeczową (rodzaje działalności) i terytorialną (rynki geograficzne) przychodów netto ze sprzedaży towarów i produktów – w zakresie, w jakim te rodzaje i rynki istotnie różnią się od siebie, z uwzględnieniem zasad organizacji sprzedaży produktów i świadczenia usług;

2) w przypadku jednostek, które sporządzają rachunek zysków i strat w wariancie kalkulacyjnym – dane o kosztach wytworzenia produktów na własne potrzeby oraz o kosztach rodzajowych:

a) amortyzacji,

b) zużycia materiałów i energii,

c) usług obcych,

d) podatków i opłat,

e) wynagrodzeń,

f) ubezpieczeń i innych świadczeń, w tym emerytalnych,

g) pozostałych kosztach rodzajowych;

3) wysokość i wyjaśnienie przyczyn odpisów aktualizujących środki trwałe;

4) wysokość odpisów aktualizujących wartość zapasów;

5) informacje o przychodach, kosztach i wynikach działalności zaniechanej w roku obrotowym lub przewidzianej do zaniechania w roku następnym;

6) rozliczenie różnicy pomiędzy podstawą opodatkowania podatkiem dochodowym a wynikiem finansowym (zyskiem, stratą) brutto;

7) koszt wytworzenia środków trwałych w budowie, w tym odsetki oraz różnice kursowe, które powiększyły koszt wytworzenia środków trwałych w budowie w roku obrotowym;

8) odsetki oraz różnice kursowe, które powiększyły cenę nabycia towarów lub koszt wytworzenia produktów w roku obrotowym;

9) poniesione w ostatnim roku i planowane na następny rok nakłady na niefinansowe aktywa trwałe – odrębnie należy wykazać poniesione i planowane nakłady na ochronę środowiska;

10) kwotę i charakter poszczególnych pozycji przychodów lub kosztów o nadzwyczajnej wartości lub tych, które wystąpiły incydentalnie.

Te informacje warto przedstawić w formie tabel.

Jeśli chodzi o prezentację przychodów, to pokazuje się w dodatkowych informacjach i objaśnieniach sprzedaż w podziale na krajową i eksportową, z rozbiciem na poszczególne rodzaje działalności. Jeśli istotne jest poinformowanie czytelnika sprawozdania finansowego o wartości transakcji wewnątrzwspólnotowej dostawy, to tabela może też przybrać inny wariant.

Jednostki wykonujące umowy o usługi (w tym budowlane) przez okres dłuższy niż sześć miesięcy powinny podać w tym miejscu informacje dotyczące wszystkich realizowanych umów długoterminowych. Ponadto jednostka dla wszystkich realizowanych, czyli niezakończonych na dzień bilansowy, umów długoterminowych (jeśli występują) powinna ujawnić:

1) kwotę przewidywanej straty, jeśli została ujęta w u.r. zysków i strat,

2) kwotę kosztów, których pokrycie przez zamawiającego nie jest prawdopodobne,

3) kwotę sum zatrzymanych. tabela 9

Tabela 9. Struktura sprzedaży (zł) ©℗

Przychody netto ze sprzedaży Sprzedaż ogółem Eksport
Poprzedni rok obrotowy Bieżący rok obrotowy Poprzedni rok obrotowy Bieżący rok obrotowy
Sprzedaż wyrobów, w tym: 2 502 000,00 2 952 000,00 860 000,00 1 170 000,00
1) grupa wyrobów x 1 500 000,00 1 450 000,00 300 000,00 400 000,00
2) grupa wyrobów y 650 000,00 850 000,00 360 000,00 450 000,00
3) grupa wyrobów z 352 000,00 652 000,00 200 000,00 320 000,00
Sprzedaż usług, w tym: 1 286 000,00 1 417 000,00
1) grupa usług x 462 000,00 632 000,00
2) grupa usług y 462 000,00
3) grupa usług z 362 000,00 785 000,00
Sprzedaż towarów, w tym: 5 055 200,00 562 300,00 4 582 000,00 360 000,00
1) hurt 4 562 000,00 4 522 000,00
2) detal 463 200,00 562 300,00 60 000,00 360 000,00
3) gastronomia 30 000,00
Sprzedaż materiałów 20 000,00 3 000,00
Razem 8 863 200,00 4 934 300,00 5 442 000,00 1 530 000,00

Trwała utrata wartości

Załącznik nr 1 do u.r. wymaga podania wysokości i wyjaśnienia przyczyn odpisów aktualizujących środki trwałe oraz zapasy. Informacja o kwocie odpisu może być już zawarta w tabeli przedstawiającej ruchy środków trwałych w ciągu roku obrotowego. Zatem pod tabelą wystarczy dodać opis wyjaśniający, dlaczego utworzenie odpisu było konieczne. Jeżeli w danym roku dokonano także odpisów aktualizujących inne niefinansowe aktywa trwałe, to można wydzielić odrębną notę prezentującą kwoty składające się na poz. „Aktualizacja wartości aktywów niefinansowych” i w ramach tej noty przedstawić przyczyny utworzenia poszczególnych odpisów. Przypomnijmy, że taka potrzeba zachodzi wówczas, gdy istnieje duże prawdopodobieństwo, iż kontrolowany przez jednostkę składnik aktywów nie przyniesie w przyszłości w znaczącej części lub w całości przewidywanych korzyści ekonomicznych, co w przypadku środków trwałych może być konsekwencją m.in. zmiany technologii produkcji, przeznaczenia do likwidacji czy wycofania z używania. W takiej sytuacji należy dokonać odpisu aktualizującego, doprowadzając wartość składnika aktywów wynikającą z ksiąg rachunkowych do ceny sprzedaży netto, a w przypadku jej braku – do ustalonej w inny sposób wartości godziwej. Odpisów aktualizujących dokonuje się w sytuacji trwałej utraty wartości środka trwałego w ciężar pozostałych kosztów operacyjnych.

Z kolei utratę wartości zapasów może powodować np.:

  • zaleganie na skutek utraty cech użytkowych, handlowych,
  • nadmiar zapasów w związku z błędnym określeniem potrzeb, utratą rynków zbytu,
  • obniżenie cen rynkowych spowodowane wahaniem kursów na giełdach towarowych.

W tej pozycji wykazuje się kwotę dokonanych w danym roku obrotowym odpisów aktualizujących, a nie ich saldo. Informacja o wysokości odpisów aktualizujących wartość zapasów, dokonanych w związku z utratą ich wartości oraz wynikających z wyceny według cen sprzedaży netto zamiast według cen nabycia, cen zakupu lub kosztów wytworzenia (art. 35 ust. 5 u.r.), może być podana w nocie przedstawiającej strukturę zapasów. Taka nota nie jest wymagana przez załącznik nr 5 do u.r., ale jeżeli jednostka uzna, że jest to informacja istotna dla odbiorców sprawozdań finansowych, to może i powinna ją dodać. Alternatywą jest prezentowanie informacji o odpisach aktualizujących wartość zapasów w odrębnym punkcie lub jako część noty do pozycji „Aktualizacja wartości aktywów niefinansowych” w rachunku zysków i strat. tabela 10

Tabela 10. Aktualizacja wartości aktywów niefinansowych (w zł) ©℗

Treść Wysokość odpisów Przyczyna
Materiały 60 000,00 zmiana technologii
Półprodukty i produkty w toku 3000,00 uszkodzenie na magazynie
Produkty gotowe 75 000,00 odpis ze względu na nadmierne stany
Towary  
Zaliczki na poczet dostaw  
Razem 138 000,00  

Kolejna informacja, wymagana przez załącznik nr 1 do u.r., odnosi się do działalności, z której jednostka w ciągu roku zrezygnowała lub co do której została podjęta decyzja o zaniechaniu jej prowadzenia w roku następnym. W przypadku gdy jednostka przewiduje zaprzestanie określonego zakresu działalności mającego wpływ na przychody i koszty przyszłych okresów sprawozdawczych, odpowiednie przychody i koszty z tym związane należy wykazać odrębnie od przychodów i kosztów działalności kontynuowanej (art. 47 ust. 3 u.r.). W ustawie o rachunkowości nie zawarto definicji działalności zaniechanej ani nie wskazano kryteriów, jakimi należy się posłużyć, aby uznać działalność za zaniechaną. Dlatego zgodnie z art. 10 ust. 3 u.r. można posiłkować się w tym zakresie Międzynarodowym Standardem Sprawozdawczości Finansowej nr 5 „Aktywa trwałe przeznaczone do sprzedaży oraz działalność zaniechana”, definiującym działalność zaniechaną jako element jednostki, który został zbyty lub jest zakwalifikowany jako przeznaczony do sprzedaży oraz:

1) stanowi odrębną, ważną dziedzinę działalności lub geograficzny obszar działalności,

2) jest częścią pojedynczego, skoordynowanego planu zbycia odrębnej, ważnej dziedziny działalności lub geograficznego obszaru działalności lub

3) jest jednostką zależną nabytą wyłącznie z zamiarem jej odsprzedaży.

Zatem działalnością zaniechaną nie będzie np. zamknięcie jednej z dziesięciu restauracji w danym mieście czy też zawężenie profilu działalności.

Przykład 12

Działalność zaniechana i przeznaczona do zaniechania

„Spółka 1 czerwca 2022 r. zaniechała świadczenia usług doradztwa. Przychody z powyższej działalności, koszty działalności oraz strata netto za pięć miesięcy 2022 r. wyniosły odpowiednio: 157 000 zł, 579 000 zł oraz 422 000 zł. W okresie 12 miesięcy po 31 grudnia 2022 r. spółka zamierza zaniechać działalności w zakresie projektowym. Przychody z powyższej działalności, koszty działalności oraz strata netto wyniosły w 2021 r. odpowiednio: 423 000 zł, 573 000 zł oraz 15 000 zł'.

Nota podatkowa

W dodatkowych informacjach i objaśnieniach sporządzanych według załącznika nr 1 do u.r., w ust. 2 pkt 6 wymaga się od jednostki przedstawienia różnicy pomiędzy podstawą opodatkowania podatkiem dochodowym a wynikiem finansowym (zyskiem, stratą) brutto. Jest to tzw. nota podatkowa.

Obowiązek sporządzenia noty podatkowej ciąży wyłącznie na jednostkach będących podatnikami podatku dochodowego od osób prawnych (podatnicy CIT), tj. osobach prawnych, spółkach komandytowo-akcyjnych i spółkach jawnych, o których mowa w art. 1 ust. 3 pkt 1a ustawy o CIT.

Jednostki sporządzające sprawozdanie finansowe w strukturze logicznej oraz formacie udostępnianych w Biuletynie Informacji Publicznej (BIP) na stronie podmiotowej urzędu obsługującego ministra właściwego do spraw finansów publicznych (format XML zgodny z regułami określonymi we właściwej strukturze XSD) notę podatkową również sporządzają w formie ustrukturyzowanej. Jednak mimo że w strukturach sprawozdań finansowych udostępnionych w BIP na stronie internetowej Ministerstwa Finansów zawarto notę podatkową w każdej ustrukturyzowanej postaci sprawozdania finansowego (tj. zarówno w załączniku nr 1, jak i nr 4, 5 i 6), to podatnicy CIT sporządzający sprawozdania finansowe według załącznika nr 4, 5 lub 6 nie muszą jej wypełniać. Wątpliwości dotyczące tej kwestii wyjaśniło MF w odpowiedziach na pytania zamieszczonych na stronie internetowej: https://www.podatki.gov.pl/e-sprawozdania-finansowe/pytania-i-odpowiedzi/#wypelnianie-specyficznych-pozycji. Według resortu finansów wypełnienie rozliczenia różnicy pomiędzy podstawą opodatkowania podatkiem dochodowym a wynikiem finansowym (zyskiem, stratą) brutto przez jednostki sporządzające sprawozdanie finansowe odpowiednio zgodnie z załącznikiem nr 5, 4 i 6 do u.r. nie jest obowiązkowe. Zatem w schemach sprawozdań finansowych według załączników nr 4, 5 i 6, zamieszczonych na stronie BIP MF, pozycja ta została umieszczona jedynie do wypełnienia dobrowolnego.

Szczegółowość noty podatkowej określają struktury logiczne udostępnione przez MF. W praktyce wygląda to tak, że dla każdej pozycji głównej rozliczenia jednostka ma obowiązek podania jej wartości łącznej dla roku bieżącego. Pozycje główne noty podatkowej to:

A. Zysk (strata) brutto za dany rok,

B. Przychody zwolnione z opodatkowania (trwałe różnice pomiędzy zyskiem/stratą dla celów rachunkowych a dochodem/stratą dla celów podatkowych),

C. Przychody niepodlegające opodatkowaniu w roku bieżącym,

D. Przychody podlegające opodatkowaniu w roku bieżącym, ujęte w księgach rachunkowych lat ubiegłych,

E. Koszty niestanowiące kosztów uzyskania przychodów (trwałe różnice pomiędzy zyskiem/stratą dla celów rachunkowych a dochodem/stratą dla celów podatkowych),

F. Koszty nieuznawane za koszty uzyskania przychodów w bieżącym roku,

G. Koszty uznawane za koszty uzyskania przychodów w roku bieżącym, ujęte w księgach lat ubiegłych,

H. Strata z lat ubiegłych,

I. Inne zmiany podstawy opodatkowania,

J. Podstawa opodatkowania podatkiem dochodowym,

K. Podatek dochodowy.

Pola dotyczące roku poprzedniego są polami opcjonalnymi, których wypełnienie pozostaje do decyzji jednostki. W nocie podatkowej przewidziano również możliwość wyspecyfikowania do pozycji dotyczących przychodów, kosztów, straty z lat ubiegłych oraz innych zmian podstawy opodatkowania informacji uszczegółowiających. Przy czym wskazanie przez jednostkę informacji uszczegółowiających oznacza obowiązkowość podania do tych pozycji kwoty oraz podstawy prawnej dla wartości większych bądź równych 20 000 zł. Zatem dopiero wtedy, gdy jednostka doda taką pozycję, powinna podać podstawę prawną (obowiązkowo ‒ artykuł, a opcjonalnie ‒ ustęp, punkt i literę).

Nakłady na środki trwałe

Koszt wytworzenia we własnym zakresie środków trwałych w budowie, wykazany w tej części dodatkowych informacji i objaśnień, obejmuje także odsetki oraz skapitalizowane różnice kursowe od zobowiązań zaciągniętych w celu ich sfinansowania.

Przykład 13

Koszt wytworzenia

„W roku obrotowym koszt wytworzenia we własnym zakresie środków trwałych w budowie wyniósł 250 000 zł (w roku ubiegłym 730 000 zł), w tym odsetki oraz skapitalizowane różnice kursowe od zobowiązań zaciągniętych w celu ich sfinansowania wyniosły 40 000 zł (w roku ubiegłym 15 000 zł)'.

W kolejnej nocie „Odsetki oraz różnice kursowe a zapasy” należy wskazać odsetki oraz różnice kursowe, które powiększyły cenę nabycia towarów lub koszt wytworzenia produktów w roku obrotowym, jeśli jednostka dokonała wyboru wariantu wyceny wynikającego z art. 28 ust. 4 u.r.

Przykład 14

Odsetki

„Zarówno w roku obrotowym kończącym się 31 grudnia 2022 r., jak i w roku poprzednim spółka nie powiększyła ceny nabycia towarów lub kosztu wytworzenia produktów o odsetki oraz różnice kursowe'.

W kolejnym punkcie ujawnia się wartości nakładów na niefinansowe aktywa trwałe dla danego roku obrotowego. Dane podane w informacji dodatkowej powinny być spójne z wartościami nakładów na niefinansowe aktywa trwałe wykazanymi w notach dotyczących zmian WNiP oraz rzeczowych aktywów trwałych w ciągu roku. Oprócz nakładów faktycznie poniesionych należy również podać nakłady planowane. Te nakłady można przedstawić na podstawie budżetu na następny rok, o ile jednostka taki budżet sporządza. Osobno należy wykazać nakłady na ochronę środowiska poniesione w okresie sprawozdawczym i planowane na następny rok obrotowy, a więc nakłady na takie środki trwałe, jak np.: oczyszczalnie ścieków, urządzenia ograniczające emisję szkodliwych dla środowiska substancji chemicznych czy urządzenia służące do utylizacji odpadów. wzór 2

wzór 2

Nakłady na niefinansowe aktywa trwałe

Nakłady na niefinansowe aktywa trwałe w bieżącym i poprzednim roku obrotowym wyniosły odpowiednio ……. zł i ……. zł, w tym na ochronę środowiska …… zł i ……. zł. Planowane na następny rok nakłady na niefinansowe aktywa trwałe wynoszą ……. zł, w tym na ochronę środowiska ……. zł.

Jednostki, które prowadzą działalność badawczą lub/i ponoszą nakłady na prace rozwojowe, w tej części wykazują wartość nakładów związanych z tymi pracami, które odniesiono w koszty ze względu na niską jednostkową wartość albo brak spełnienia warunków pozwalających na uznanie ich za wartość aktywów trwałych.

Nadzwyczajne zyski i straty ze zdarzeń incydentalnych

Przez straty i zyski nadzwyczajne rozumie się straty i zyski powstałe na skutek zdarzeń trudnych do przewidzenia, poza działalnością operacyjną jednostki i niezwiązanych z ogólnym ryzykiem jej prowadzenia. Warto dodać, że nadzwyczajne zyski i straty nie występują już w przedsiębiorstwach. W takich jednostkach (innych niż banki, SKOK-i i zakłady ubezpieczeniowe) w tej nocie należy pokazać skutki zdarzeń występujących incydentalnie, niewpisanych w ryzyko normalnego prowadzenia działalności. Jeżeli takowe zdarzenia wystąpiły w okresie objętym sprawozdaniem finansowym, to należy je opisać w dodatkowych informacjach i objaśnieniach. Załącznik nr 1 do u.r. nie wymienia obecnie konieczności ujawnienia podatku dochodowego odnoszącego się do wyników na operacjach występujących incydentalnie jako osobnego wymogu. Jednak tę informację warto zaprezentować razem z informacją o takich zyskach i stratach. Te dane podają oczywiście tylko te jednostki, które są podatnikiem podatku dochodowego od osób prawnych. Przy wyliczeniu tej pozycji trzeba wziąć pod uwagę traktowanie poszczególnych pozycji nadzwyczajnych zysków i strat przez przepisy podatkowe. Na przykład skutki pożaru auta nieobjętego ubezpieczeniem dobrowolnym nie są kosztem uzyskania przychodów.

Przykład 15

Środki

„Spółka w związku z wybuchem wojny w Ukrainie przekazała w 2022 r. kwotę 1 200 000 zł na pomoc ukraińskim rodzinom pracowników spółki'.

Inne przychody i koszty

Warto rozważyć, czy w dodatkowych notach i objaśnieniach umieścić dane, które pozwolą zrozumieć strukturę innych pozostałych przychodów operacyjnych, innych pozostałych kosztów operacyjnych oraz przychodów i kosztów finansowych z tytułu odsetek innych przychodów finansowych i innych kosztów finansowych. Te dane są zwykle prezentowane w formie tabel, ale nie jest to obowiązkowe.

Kolejną informacją jest wartość żywności przekazywanej organizacjom pozarządowym, z przeznaczeniem na wykonywanie przez te organizacje zadań w zakresie określonym w art. 2 pkt 2 ustawy z 19 lipca 2019 r. o przeciwdziałaniu marnowaniu żywności (Dz.U. poz. 1980). Obowiązek taki wynika z art. 2 tej ustawy i dotyczy sprzedawców żywności, czyli podmiotów prowadzących przedsiębiorstwo spożywcze w zakresie sprzedaży żywności w jednostce handlu detalicznego lub hurtowego o powierzchni powyżej 250 mkw., w której przychody ze sprzedaży żywności stanowią co najmniej 50 proc. przychodów ze sprzedaży wszystkich towarów. Obowiązkiem sprzedawcy żywności jest też ponoszenie opłaty za marnowanie żywności. Opłatę oblicza się jako iloczyn stawki opłaty i masy marnowanej żywności.

Przykład 16

Dla organizacji pozarządowych

„Wartość żywności przekazanej organizacjom pozarządowym w 2022 r. wyniosła 894 tys. zł (w 2021 r.: 180 tys. zł) i została ujęta w sprawozdaniu finansowym w ramach kosztów pozostałych operacyjnych'.

Trzecia część dodatkowych objaśnień i informacji

W tym fragmencie informacji dodatkowej wskazuje się dla pozycji bilansu oraz rachunku zysków i strat wyrażonych w walutach obcych w ramach dodatkowych informacji i objaśnień kursy przyjęte do ich wyceny. Na dzień bilansowy składniki aktywów (z wyłączeniem udziałów w jednostkach podporządkowanych wycenianych metodą praw własności) i pasywów wyrażone w walutach obcych wycenia się po obowiązującym na ten dzień średnim kursie ogłoszonym dla danej waluty przez Narodowy Bank Polski, przy czym gotówkę znajdującą się w jednostkach prowadzących kupno i sprzedaż walut obcych wycenia się po kursie, po którym nastąpił jej zakup – jednak w wysokości nie wyższej od średniego kursu ogłoszonego na dzień wyceny dla danej waluty przez NBP.

Objaśnienia do rachunku przepływów pieniężnych

Dodatkowe informacje i objaśnienia do rachunku przepływów pieniężnych (RPP) są prezentowane jedynie przez jednostki sporządzające RPP. Aby spełnić wymogi ustawy o rachunkowości, w nocie należy przedstawić dwa rodzaje informacji:

1) objaśnienie struktury środków pieniężnych przyjętych do RPP,

2) wyjaśnienie różnic pomiędzy kwotami z innych części sprawozdania finansowego a kwotami ujętymi w RPP.

Objaśnienie struktury finansowania to wskazanie, ile z prezentowanych środków pieniężnych na początek i na koniec okresu jest gotówką utrzymywaną w kasie firmy i na jej rachunkach bankowych, a ile stanowi ekwiwalenty środków pieniężnych i jakie są to instrumenty. Wyjaśnienie różnic dotyczy pierwszej części RPP sporządzanego metodą pośrednią, w której wynik koryguje się m.in. o zmianę pozycji bilansowych. W przypadku różnic pomiędzy zmianami stanu niektórych pozycji w bilansie oraz zmianami tych samych pozycji wykazanymi w RPP należy wyjaśnić ich przyczyny w nocie. tabela 11

Tabela 11. Różnice (w zł) ©℗

Lp. Zmiana stanu rozliczeń międzyokresowych: Kwota
1. wynikająca z przepływów pieniężnych ‒ 65 579 787,46
2. wynikająca z bilansu ‒ 65 582 441,89
3. Różnica (1 ‒ 2)Różnica stanowi zmianę stanu wynikającą z przeklasyfikowania rozliczenia wartości firmy. 2654,43

W przypadku gdy RPP jest sporządzony metodą bezpośrednią, należy dodatkowo przedstawić uzgodnienie przepływów pieniężnych netto z działalności operacyjnej sporządzone metodą pośrednią. Należy również pamiętać, że wszystkie inne istotne kwoty zawarte w RPP, jeżeli nie wynikają z danych opisanych już gdzie indziej w ramach sprawozdania finansowego, powinny zostać opisane w osobnej nocie.

Od umów nieuwzględnionych w bilansie po stan zatrudnienia

W części piątej prezentuje się m.in. umowy nieuwzględnione w bilansie, transakcje ze stronami powiązanymi realizowane na warunkach nierynkowych oraz przeciętne w roku obrotowym zatrudnienie, z podziałem na grupy zawodowe. Wskazuje się tu też dane dotyczące wynagrodzeń oraz np. pożyczek czy poręczeń dotyczących członków organów jednostki.

W zakresie umów nieujętych w bilansie jednostka podaje charakter i cel gospodarczy zawartych przez nią umów nieuwzględnionych w bilansie w zakresie niezbędnym do oceny ich wpływu na sytuację majątkową, finansową i wynik finansowy jednostki. Transakcjami pozabilansowymi mogą być wszelkie transakcje lub umowy wiążące spółkę z innymi podmiotami, nawet niemającymi osobowości prawnej, które nie są wykazane w bilansie. Takie transakcje pozabilansowe mogą być związane z tworzeniem lub wykorzystywaniem jednej jednostki lub większej liczby jednostek specjalnego przeznaczenia oraz działalnością w zagranicznych rajach podatkowych, m.in. w celu realizacji założeń gospodarczych, prawnych, podatkowych lub księgowych. Transakcjami pozabilansowymi są transakcje charakteryzujące się udziałem w różnych rodzajach ryzyka i korzyściach lub zobowiązania wynikające z umowy takiej jak: sprzedaż wierzytelności, transakcja sprzedaży i odkupu, umowa konsygnacyjna, transakcje typu take or pay, sekurytyzacja przeprowadzona przez spółki i jednostki niebędące spółkami prawa handlowego, zabezpieczenie na aktywach, leasing operacyjny, outsourcing itp.

Należy również ujawnić istotne transakcje zawarte ze stroną powiązaną na innych warunkach niż rynkowe, wraz z informacjami określającymi charakter tych transakcji, przy czym dotyczy to szeroko rozumianych stron powiązanych, a wiec z uwzględnieniem powiazań osobowych (a nie tylko kapitałowych). Informacje dotyczące poszczególnych transakcji mogą być zgrupowane według ich rodzaju, z wyjątkiem przypadku, gdy informacje na temat poszczególnych transakcji są niezbędne dla zrozumienia ich wpływu na sytuację majątkową, finansową i wynik finansowy jednostki.

Należy podkreślić, że w tym miejscu ujawnienia wymagają tylko istotne transakcje i te, których warunki odbiegają od warunków rynkowych. W sytuacji gdy umów jest dużo, warto posłużyć się formą tabelaryczną. Ponadto przy sporządzaniu noty można skorzystać z dokumentacji przygotowanej na potrzeby cen transferowych. Takie informacje o transakcjach pomiędzy jednostkami powiązanymi obejmują przede wszystkim transakcje jednostki z członkami zarządu, organami nadzorczymi, ich małżonkami, krewnymi lub powinowatymi w linii prostej do drugiego stopnia lub związanymi z tytułu opieki, przysposobienia lub kurateli z osobą zarządzającą lub będącą w organach nadzorczych jednostki lub spółkami, w których te osoby są właścicielami, znaczącymi udziałowcami lub akcjonariuszami.

W tej części informacji dodatkowej jednostki są zobowiązane przedstawić również dane o przeciętnym zatrudnieniu w roku obrotowym, z podziałem na grupy zawodowe. W firmach produkcyjnych prezentowane dane można podzielić na stanowiska, wyszczególniając pracowników na stanowiskach bezpośrednio produkcyjnych oraz pośrednio produkcyjnych. Dane liczbowe wykazane w tej pozycji powinny być zaokrąglone do liczb całkowitych. tabela 12

Tabela 12. Średni stan zatrudnienia w roku obrotowym ©℗

Wyszczególnienie Przeciętne zatrudnienie w roku
Pracownicy umysłowi 52
Pracownicy na stanowiskach roboczych 230
Pracownicy zatrudnieni poza granicami kraju 5
Uczniowie 2
Pracownicy przebywający na urlopach wychowawczych lub bezpłatnych 3
Razem 292

Dalej prezentuje się wynagrodzenie członków organów zarządzających i nadzorujących. Informacje o wynagrodzeniach podaje się łącznie z wynagrodzeniem z zysku. wzór 3

wzór 3

Informacja o wynagrodzeniach

Łączna wartość wynagrodzeń i nagród członków zarządu wypłacona lub należna od spółki w 2022 r. wyniosła ……. zł. Łączna wartość wynagrodzeń i nagród członków zarządu wypłacona w 2021 r. wyniosła ……. zł. W 2022 r. spółka wypłaciła ……. zł odszkodowań dla członków zarządu z tytułu zakazu konkurencji. Łączna wartość odszkodowań dla członków zarządu z tytułu zakazu konkurencji wypłacona przez spółkę w 2021 r. wyniosła ……… zł. Łączna wartość wynagrodzeń i nagród dla członków organów nadzorczych wypłacona lub należna od spółki w 2022 r. wyniosła ……… zł. Łączna wartość wynagrodzeń i nagród członków organów nadzorczych wypłacona w 2021 r. wyniosła ……. zł.

Należy tu zaprezentować dane o zaliczkach, pożyczkach i świadczeniach o podobnym charakterze udzielonych osobom wchodzącym w skład organów zarządzających, nadzorujących albo administrujących spółek handlowych (dla każdej grupy osobno), ze wskazaniem warunków oprocentowania i terminów spłaty.

W tej części podaje się kwoty wynagrodzenia wypłaconego lub należnego za rok obrotowy, czyli ujętego w sprawozdaniu roku obrotowego, biegłemu rewidentowi lub podmiotowi uprawnionemu do badania sprawozdań finansowych w podziale na następujące kategorie:

  • obowiązkowe badanie rocznego sprawozdania finansowego,
  • inne usługi poświadczające,
  • usługi doradztwa podatkowego.

Dane zapewniające porównywalność i korekta błędów

W przypadku gdy jednostka otrzymuje informacje o zdarzeniach, które mają istotny wpływ na sprawozdanie finansowe, po zatwierdzeniu rocznego sprawozdania finansowego, skutki tych zdarzeń ujmuje w księgach roku obrotowego, w którym te informacje otrzymała. Biorąc pod uwagę, że ustawa odnosi się w tym ujawnieniu do znaczących zdarzeń, powinien tu zostać zawarty opis zdarzeń mających znamiona błędu. Jeżeli w danym roku obrotowym lub przed zatwierdzeniem sprawozdania finansowego za ten rok obrotowy jednostka stwierdziła popełnienie błędu w poprzednich latach obrotowych, w następstwie którego sprawozdania finansowego za rok lub lata poprzednie nie można uznać za sporządzone zgodnie z wymogami u.r., to kwotę korekty spowodowanej usunięciem tego błędu odnosi się na kapitał (fundusz) własny i wykazuje jako zysk (stratę) z lat ubiegłych (art. 54 ust. 3 u.r.). Suma kwot błędów zaprezentowana w tej części dodatkowych informacji i objaśnień powinna być zgodna z kwotą błędów wykazaną w zestawieniu zmian w kapitale (funduszu) własnym. W tej pozycji jednostka ujawnia następujące informacje dotyczące korekty błędów popełnionych w poprzednich latach obrotowych:

1) rodzaj błędu popełnionego w poprzednich latach,

2) kwotę korekty dotyczącej bieżącego roku obrotowego i każdej korekty dotyczącej lat poprzednich,

3) kwotę korekty dotyczącej okresów wcześniejszych od okresów uwzględnionych w danych porównawczych.

Zgodnie z art. 54 ust. 1 u.r. w sprawozdaniu finansowym należy uwzględnić tzw. zdarzenia po dniu bilansowym, czyli wszystkie istotne zdarzenia dotyczące jednostki, które nastąpiły po dniu bilansowym do dnia zatwierdzenia sprawozdania finansowego (por. też KSR nr 7 pkt 6.1–6.7).

Ze względu na wpływ na sprawozdanie finansowe zdarzenia te dzieli się na:

1) dostarczające dowodów na istnienie określonego stanu na dzień bilansowy (np. 31 grudnia 2022 r.) – zdarzenia korygujące,

2) wskazujące na stan zaistniały po dniu bilansowym (po 31 grudnia 2022 r.) – zdarzenia niekorygujące.

Jeśli więc w 2023 r. jednostka otrzyma inne informacje na temat zdarzeń wpływających na sytuację majątkową, finansową i wynik finansowy związanych z epidemią, to należy je ujawnić jako zdarzenia po dniu bilansowym. Ujawnienia powinny dotyczyć:

1) rodzaju zdarzenia,

2) szacunkowej kwoty jego skutków finansowych lub stwierdzenia, że szacunek taki jest praktycznie niewykonalny (por. KSR nr 7 pkt 6.6).

Przypomnieć też należy, że w przypadku gdy jednostka po sporządzeniu rocznego sprawozdania finansowego, a przed jego zatwierdzeniem, otrzymała informacje o zdarzeniach mających istotny wpływ na to sprawozdanie finansowe lub powodujących, że założenie kontynuowania działalności przez jednostkę nie jest uzasadnione, powinna odpowiednio zmienić sprawozdanie finansowe, dokonując jednocześnie odpowiednich zapisów w księgach rachunkowych roku obrotowego, którego ono dotyczy (art. 54 ust. 1 u.r.). Jeżeli jednak zdarzenia, które nastąpiły po dniu bilansowym, nie powodują zmiany stanu istniejącego na dzień bilansowy, to wystarczy zamieścić odpowiednie wyjaśnienia w tej części informacji dodatkowej. Takimi zdarzeniami mogą być:

  • zmiany w organach zarządzających i nadzorujących,
  • istotne umowy dotyczące sprzedaży pakietów akcji lub udziałów jednostek zależnych,
  • sposób wykorzystania kapitału zapasowego,
  • istotne połączenie jednostek gospodarczych następujące po dniu bilansowym,
  • istotne umowy kredytowe i ich warunki,
  • nabycie nowych jednostek lub likwidacja jednostek,
  • zbycie istotnych aktywów,
  • zagrożenia biologiczne,
  • zmiana istotnych warunków w umowach handlowych,
  • zawarcie istotnych umów handlowych,
  • znaczące zmiany kadrowe,
  • emisja i wykup dłużnych papierów wartościowych.

Jeśli w okresie objętym sprawozdaniem finansowym miały miejsce zmiany polityki rachunkowości, to w informacji dodatkowej należy przedstawić dokonane w roku obrotowym zmiany zasad (polityki) rachunkowości, w tym zmiany metod wyceny oraz sposobu sporządzania sprawozdania finansowego, jeżeli wywierają one istotny wpływ na sytuację majątkową, finansową i wynik finansowy jednostki, ich przyczyny i spowodowaną zmianami kwotę wyniku finansowego oraz zmiany w kapitale (funduszu) własnym.

Przykład 17

Trzynastka

„W 2021 r. nastąpiła zmiana ujęcia w księgach dodatkowego wynagrodzenia rocznego na metodę memoriałową. Na 31 grudnia 2021 r. ujęto w księgach za 2021 r. dodatkowe wynagrodzenia roczne wypłacone w 2022 r. W 2022 r. koszt pokazano memoriałowo, z tym że w przychodach i kosztach mamy również notowany koszt z rozwiązanej rezerwy z 2021 r.'.

Te zmiany mogą dotyczyć np.:

1) metod wyceny rozchodu zapasów (np. z LIFO na FIFO),

2) rozpoczęcia ujmowania leasingu zgodnie z wymogami ustawy o rachunkowości, a nie w sposób uproszczony, tj. jak dla celów podatkowych,

3) zmiany sposobu wyceny instrumentów tworzenia rezerw na koszty, które dotychczas nie były brane pod uwagę (np. na nagrody jubileuszowe, odprawy emerytalne i rentowe),

4) ewidencji i rozliczania kosztów (na kontach odpowiednich zespołów),

5) skorzystania lub rezygnacji z uproszczeń, na jakie zezwala ustawa o rachunkowości,

6) wyceny inwestycji w nieruchomości.

W tej pozycji dodatkowych informacji:

1) wyjaśnia się przyczyny dokonania zmian,

2) podaje się liczbowo wpływ dokonanych zmian na wynik finansowy lub kapitał (fundusz) własny,

3) podaje się dane za poprzedni rok obrotowy doprowadzone do porównywalności z danymi roku bieżącego, w którym dokonano zmian.

W celu zapewnienia porównywalności należy zaprezentować, jak przedstawiałyby się porównywalne dane finansowe, gdyby zmienione zasady zastosowano w roku poprzedzającym rok obrotowy. We wprowadzeniu do sprawozdania finansowego wskazane jest też umieszczenie opisu zmian zasad (polityki) rachunkowości wraz z danymi porównywalnymi w celu ułatwienia analizy sprawozdania.

Grupa kapitałowa

W kolejnej części informacji dodatkowej prezentuje się dane dotyczące relacji jednostki z podmiotami powiązanymi i w grupie kapitałowej. W szczególności są to dane dotyczące informacji o wspólnych przedsięwzięciach, które nie podlegają konsolidacji, w tym:

a) nazwie, zakresie działalności wspólnego przedsięwzięcia,

b) procentowym udziale,

c) części wspólnie kontrolowanych rzeczowych składników aktywów trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych,

d) zobowiązaniach zaciągniętych na potrzeby przedsięwzięcia lub zakupu używanych rzeczowych składników aktywów trwałych,

e) części zobowiązań wspólnie zaciągniętych,

f) przychodach uzyskanych ze wspólnego przedsięwzięcia i kosztach z nimi związanych,

g) zobowiązaniach warunkowych i inwestycyjnych dotyczących wspólnego przedsięwzięcia;

Należy tu też pokazać zgodnie z art. 3 u.r. informacje o transakcjach z jednostkami powiązanymi, a więc należącymi do grupy kapitałowej. Zaleca się, aby wskazać tu w podziale na poszczególne jednostki powiązane:

  • wartość zakupów lub kosztów,
  • wartość przychodów ze sprzedaży,
  • wartość należności z tytułu dostaw, robót i usług,
  • wartość innych należności,
  • wartość zobowiązań z tytułu dostaw, robót i usług,
  • pożyczki udzielone,
  • pożyczki otrzymane,
  • inne dane.

Ponadto w części siódmej zamieszcza się wykaz spółek (nazwa, siedziba), w których jednostka posiada zaangażowanie w kapitale lub 20 proc. w ogólnej liczbie głosów w organie stanowiącym spółki. Wykaz ten powinien zawierać także informacje o procencie posiadanego zaangażowania w kapitale oraz o kwocie kapitału własnego i zysku lub stracie netto tych spółek za ostatni rok obrotowy.

Jeżeli jednostka nie sporządza skonsolidowanego sprawozdania finansowego, korzystając ze zwolnienia lub wyłączeń, podaje informacje o:

a) podstawie prawnej wraz z danymi uzasadniającymi odstąpienie od konsolidacji,

b) nazwie i siedzibie jednostki sporządzającej skonsolidowane sprawozdanie finansowe na wyższym szczeblu grupy kapitałowej oraz miejscu jego publikacji,

c) podstawowych wskaźnikach ekonomiczno-finansowych, charakteryzujących działalność jednostek powiązanych w danym i ubiegłym roku obrotowym, takich jak przychody netto ze sprzedaży produktów, towarów i materiałów oraz przychody finansowe, wynik finansowy netto oraz kwota kapitału (funduszu) własnego, z podziałem na grupy, wartość aktywów, przeciętne roczne zatrudnienie,

d) rodzaju stosowanych standardów rachunkowości (krajowych czy międzynarodowych) przez jednostki powiązane.

W tej części zamieszcza się też informacje o nazwie i siedzibie jednostki sporządzającej skonsolidowane sprawozdanie finansowe na najwyższym szczeblu grupy kapitałowej, w której skład wchodzi spółka jako jednostka zależna, oraz miejscu, w którym sprawozdanie to jest dostępne, albo nazwie i siedzibie jednostki sporządzającej skonsolidowane sprawozdanie finansowe na najniższym szczeblu grupy kapitałowej, w skład której wchodzi spółka jako jednostka zależna, oraz miejscu, w którym sprawozdanie to jest dostępne.

Pozostałe części

W części ósmej wskazuje się w przypadku sprawozdania finansowego sporządzonego za okres, w ciągu którego nastąpiło połączenie:

1) jeżeli połączenie zostało rozliczone metodą nabycia:

a) firmę i opis przedmiotu działalności spółki przejętej,

b) liczbę, wartość nominalną i rodzaj udziałów (akcji) wyemitowanych w celu połączenia,

c) cenę przejęcia, wartość aktywów netto według wartości godziwej spółki przejętej na dzień połączenia, wartość firmy lub ujemną wartość firmy i opis zasad jej amortyzacji;

2) jeżeli połączenie zostało rozliczone metodą łączenia udziałów:

a) firmy i opis przedmiotu działalności spółek, które w wyniku połączenia zostały wykreślone z rejestru,

b) liczbę, wartość nominalną i rodzaj udziałów (akcji) wyemitowanych w celu połączenia,

c) przychody i koszty, zyski i straty oraz zmiany w kapitałach własnych połączonych spółek za okres od początku roku obrotowego, w ciągu którego nastąpiło połączenie, do dnia połączenia.

Część dziewiąta to miejsce, gdzie należy odnieść się do zdolności do kontynuowania działalności. W tym miejscu w przypadku występowania niepewności co do możliwości kontynuowania działalności powinny się znaleźć opis tych niepewności oraz stwierdzenie, że taka niepewność występuje, oraz wskazanie, czy sprawozdanie finansowe zawiera korekty z tym związane. Informacja powinna zawierać również opis podejmowanych bądź planowanych przez jednostkę działań mających na celu eliminację niepewności. W takim przypadku jednostka ujawnia również:

1) zastosowane istotne osądy i szacunki, które wpływają na prezentowane w sprawozdaniu finansowym przychody, koszty, aktywa i zobowiązania i powiązane z nimi noty oraz ujawnienia dotyczące zobowiązań warunkowych;

2) zasady (politykę) rachunkowości, na których się opierała, sporządzając sprawozdanie finansowe przy założeniu braku kontynuowania działalności;

3) w pierwszym okresie sprawozdawczym, w którym przyjmuje się założenie o braku kontynuowania działalności:

a) zmiany sposobu ujmowania, wyceny i prezentacji poszczególnych pozycji sprawozdania finansowego wynikające bezpośrednio z przyjęcia założenia o braku kontynuowania działalności w porównaniu z ostatnim sprawozdaniem finansowym sporządzonym przy zachowaniu założenia kontynuacji działalności,

b) uzgodnienie kapitału (funduszu) z aktualizacji wyceny, o którym mowa w art. 29 ust. 2a u.r.,

c) inne informacje niezbędne dla zrozumienia aktualnej sytuacji finansowej i dochodowej jednostki.

Opis zarówno przesłanek zagrożenia dla kontynuowania działalności, jak i kroków zaradczych musi być bardziej szczegółowy niż we wprowadzeniu do sprawozdania finansowego. Powinien w szczególności zawierać informacje:

1) które z przesłanek warunkują stwierdzenie istnienia zagrożenia kontynuacji działalności (ujemny kapitał obrotowy, ujemny kapitał własny, niemożność terminowego regulowania zobowiązań itp.),

2) jakie działania spółka już podjęła i z jakim efektem oraz

3) jakie kolejne działania spółka planuje podjąć.

Na końcu w części dziesiątej wskazuje się inne informacje niż wymienione powyżej, jeżeli mogłyby w istotny sposób wpłynąć na ocenę sytuacji majątkowej i finansowej oraz wynik finansowy jednostki.

Przykład 18

Budowa

„Zarząd 14 lutego 2022 r. podjął decyzję w sprawie rozpoczęcia budowy nowego centrum dystrybucyjnego spółki w województwie kujawsko-pomorskim. W związku z inwestycją spółka będzie zawierała wiele umów z niezależnymi od spółki podmiotami wyspecjalizowanymi w realizacji takiej inwestycji, w tym z podmiotem, który będzie pełnił rolę generalnego wykonawcy. Inwestycja będzie polegała na kompleksowej budowie i wyposażeniu m.in. chłodni, magazynów z kontrolowaną temperaturą, magazynu suchego oraz części socjalno-biurowych wraz z towarzyszącą infrastrukturą techniczną, drogami wewnętrznymi i miejscami parkingowymi. Planowana łączna powierzchnia magazynowa centrum dystrybucyjnego wyniesie ok. 50 tys. mkw. Szacowane nakłady inwestycyjne wyniosą ok. 230 mln zł (netto) i zostaną sfinansowane ze środków własnych spółki oraz z kredytów bankowych. Celem nowego centrum dystrybucyjnego będzie obsługa dostaw towarów do rosnącej liczby sklepów spółki i wsparcie dalszej ekspansji geograficznej sieci'. ©℗