Kiedy można przydzielić pracownikom używane środki ochrony indywidualnej

W naszej firmie występuje znaczna rotacja pracowników w dziale produkcyjnym, co powoduje, że wydajemy bardzo dużo na środki ochrony indywidualnej. Czasami są one używane jedynie kilka dni. Czy przepisy dopuszczają przydzielanie pracownikom używanych środków ochrony indywidualnej?

Co do zasady takie środki powinny być przydzielane pracownikom do użytku indywidualnego. W pewnych przypadkach istnieje jednak odstępstwo od tej normy i dany środek może być używany przez więcej niż jedną osobę, jeśli pracodawca zastosuje działania wykluczające niepożądany wpływ takiego użytkowania na zdrowie lub higienę pracowników.

Stosownie do postanowień art. 207 par. 2 kodeksu pracy (dalej k.p.), pracodawca jest obowiązany chronić zdrowie i życie pracowników poprzez zapewnienie bezpiecznych i higienicznych warunków pracy, przy odpowiednim wykorzystaniu osiągnięć nauki i techniki.

Przejawem tej powinności, zgodnie z art. 2376 par. 1 k.p., jest obowiązek nieodpłatnego dostarczania pracownikom przez pracodawcę środków ochrony indywidualnej, zabezpieczających przed działaniem niebezpiecznych i szkodliwych dla zdrowia czynników występujących w środowisku pracy oraz informowanie pracowników o sposobach posługiwania się tymi środkami.

Środki ochrony indywidualnej powinny być stosowane w sytuacjach, kiedy nie można uniknąć zagrożeń lub nie można ich wystarczająco ograniczyć za pomocą środków ochrony zbiorowej lub odpowiedniej organizacji pracy. Ponadto, dostarczane pracownikom do stosowania środki ochrony indywidualnej powinny:

  • być odpowiednie do istniejącego zagrożenia i nie powodować same z siebie zwiększonego zagrożenia;
  • uwzględniać warunki istniejące w danym miejscu pracy;
  • uwzględniać wymagania ergonomii oraz stan zdrowia pracownika;
  • być odpowiednio dopasowane do użytkownika.

W przypadku występowania więcej niż jednego zagrożenia i konieczności jednoczesnego stosowania kilku środków ochrony indywidualnej, powinny one dać się dopasować względem siebie bez zmniejszenia ich właściwości ochronnych.

Stosownie do postanowień art. 2378 par. 1 k.p., pracodawca powinien ustalić rodzaje środków ochrony indywidualnej oraz odzieży i obuwia roboczego, których stosowanie na określonych stanowiskach jest niezbędne w związku z art. 2376 par. 1 k.p. i art. 2377 par. 1 k.p., jak również przewidywane okresy użytkowania odzieży i obuwia roboczego.

W myśl art. 2379 par. 2 k.p., pracodawca jest obowiązany zapewnić, aby stosowane środki ochrony indywidualnej oraz odzież i obuwie robocze posiadały właściwości ochronne i użytkowe, a w szczególności, aby były użytkowane i konserwowane zgodnie z zaleceniami producenta określonymi w stosownej instrukcji.

Z kolei zgodnie z par. 5 załącznika nr 2 do rozporządzenia w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy, środki ochrony indywidualnej powinny być przeznaczone do osobistego użytku. W wyjątkowych przypadkach środek ochrony indywidualnej może być używany przez więcej niż jedną osobę, jeśli zastosowano działania wykluczające niepożądany wpływ takiego użytkowania na zdrowie lub higienę pracowników.

Mając na uwadze powyższe, w razie zastosowania przez pracodawcę odpowiedniej procedury czyszczenia i dezynfekcji, może on zrealizować obowiązek zapewnienia środków ochrony indywidualnej poprzez przydzielenie używanych ochron osobistych.

Czy osoba, która ma rozpocząć pracę i ulega wypadkowi w drodze do firmy, objęta jest ochroną jak pracownik

Wypadek osoby jadącej do siedziby przyszłego pracodawcy w celu zawarcia (podpisania) umowy o pracę oraz odbycia szkolenia bhp nie może być uznany za wypadek przy pracy, zrównany z wypadkiem przy pracy, ani też w drodze do pracy. Osoba ta nie jest bowiem jeszcze zatrudniona u tego pracodawcy i nie podlega ochronie ubezpieczeniowej z tego tytułu.

Zarówno przepisy ustawy o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych, jak i regulacje ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, definiujące pojęcie wypadku w drodze do pracy i z pracy, mają zastosowanie do pracowników, a więc osób już zatrudnionych na podstawie umowy o pracę. Kandydat na pracownika, który dopiero jedzie do pracodawcy w celu nawiązania stosunku pracy, nie podlega zatem ochronie ubezpieczeniowej określonej w przywołanych przepisach.

Nieco inaczej należałoby traktować osobę, która wracając z siedziby pracodawcy, gdzie dopełniła obowiązków związanych z zatrudnieniem, uległaby wypadkowi w podróży. W takim przypadku kwalifikacja prawna zdarzenia powinna być uzależniona przede wszystkim od tego, czy osoba ta formalnie rozpoczęła pracę. Jeżeli tak, to zdarzenie to powinno zostać zakwalifikowane jako wypadek w drodze z pracy (jeśli oczywiście spełni wszystkie przesłanki wynikające z definicji tego wypadku). Jeżeli jednak umowa o pracę została zawarta, ale pracownik ma rozpocząć pracę dopiero w przyszłości (np. za kilka dni, tygodni itp.), to w takim przypadku pracownikowi nie przysługuje ochrona ubezpieczeniowa.

W jakim terminie należy sporządzić kartę wypadku

Czy statystyczną kartę wypadku przy pracy trzeba sporządzić w formie papierowej, czy elektronicznej? Jaki jest na to termin?

Co do zasady pracodawca powinien sporządzić i przekazać statystyczną kartę wypadku w formie elektronicznej. Jedynie pracodawca zatrudniający nie więcej niż 5 pracujących może przekazać oryginał statystycznej karty w formie papierowej do Urzędu Statystycznego w Gdańsku.

Zgodnie z art. 234 par. 1 k.p., w razie wypadku przy pracy pracodawca musi podjąć niezbędne działania eliminujące lub ograniczające zagrożenie, zapewnić udzielenie pierwszej pomocy osobom poszkodowanym i ustalić w przewidzianym trybie okoliczności i przyczyny wypadku oraz zastosować odpowiednie środki zapobiegające podobnym wypadkom w przyszłości.

Sposób i tryb postępowania oraz sposób ich dokumentowania określają przepisy rozporządzenia z 1 lipca 2009 r. przywołanego w podstawie prawnej. Przepisy tego rozporządzenia zobowiązują pracodawcę zatrudniającego pracownika, który uległ wypadkowi, aby po uzyskaniu zawiadomienia o zdarzeniu powołał zespół powypadkowy (co do zasady składający się z pracownika służby bhp oraz społecznego inspektora pracy), którego zadaniem jest ustalenie okoliczności i przyczyn wypadku oraz sporządzenie – nie później niż w terminie 14 dni od dnia uzyskania zawiadomienia o wypadku – protokołu ustalenia okoliczności i przyczyn wypadku przy pracy według wzoru określonego w rozporządzeniu z 24 maja 2019 r. wymienionego w podstawie prawnej.

Ponadto, zgodnie z par. 3 rozporządzenia w sprawie statystycznej karty wypadku przy pracy, statystyczną kartę sporządza się na podstawie zatwierdzonego protokołu ustalenia okoliczności i przyczyn wypadku przy pracy albo na podstawie karty wypadku, w których stwierdzono, że wypadek jest wypadkiem przy pracy lub wypadkiem traktowanym na równi z wypadkiem przy pracy.

Celem przekazywania informacji zawartych w formularzu statystycznej karty wypadku przy pracy jest zapewnienie rzetelnego, obiektywnego i systematycznego informowania społeczeństwa, organów państwa i administracji publicznej oraz podmiotów gospodarki narodowej zarówno o liczbie wypadków przy pracy, okolicznościach ich powstawania, przyczynach, które do nich doprowadziły, jak i o samych poszkodowanych.

Statystyczną kartę, z wyjątkiem jej części II uzupełniającej, pracodawca sporządza i przekazuje w terminie 14 dni roboczych od dnia, w którym został zatwierdzony protokół powypadkowy lub w którym sporządzono kartę wypadku.

Część II uzupełniającą statystycznej karty pracodawca sporządza i przekazuje nie później niż z upływem 6 miesięcy od dnia zatwierdzenia protokołu powypadkowego lub od dnia sporządzenia karty wypadku.

Statystyczną kartę przekazuje się w postaci elektronicznej na portal sprawozdawczy Głównego Urzędu Statystycznego. Pracodawca zatrudniający nie więcej niż 5 pracujących może przekazać oryginał statystycznej karty w formie papierowej do Urzędu Statystycznego w Gdańsku. ©℗