Do 2 czerwca 2025 r. rolnik prowadzący firmę musi poinformować KRUS o należnym podatku

Rolnicy podlegają ubezpieczeniom społecznym na innych zasadach niż osoby ubezpieczone w ZUS. Wśród wielu różnic można wymienić ograniczenia w prowadzeniu pozarolniczej działalności gospodarczej i podejmowaniu współpracy przy prowadzeniu takiej działalności. Przepisy pozwalają na podleganie ubezpieczeniu rolniczemu i jednoczesną działalności, ale prowadzoną w niewielkim zakresie.

Gdy rolnik lub jego domownik zarobią w firmie zbyt dużo lub nie złożą wymaganych dokumentów, stracą ubezpieczenie w KRUS.

Na jakich zasadach rolnik może prowadzić działalność gospodarczą?

Zgodnie z art. 5a ust. 1 ustawy o ubezpieczeniu społecznym rolników rolnik lub domownik podlegający ubezpieczeniu rolniczemu nieprzerwanie przez co najmniej 3 lata może rozpocząć prowadzenie pozarolniczej działalności gospodarczej lub współpracę przy prowadzeniu tej działalności, nie tracąc przy tym ubezpieczenia rolniczego, jeśli spełni określonego warunki. Rolnik lub domownik, aby nadal podlegać ubezpieczeniu w KRUS:

• musi złożyć w KRUS oświadczenie o kontynuowaniu tego ubezpieczenia w terminie 14 dni od dnia rozpoczęcia wykonywania pozarolniczej działalności gospodarczej lub współpracy przy tej działalności;
• musi nadal prowadzić działalność rolniczą lub stale pracować w gospodarstwie rolnym, obejmującym obszar użytków rolnych powyżej 1 ha przeliczeniowego, lub w dziale specjalnym;
• nie może być pracownikiem i nie pozostawać w stosunku służbowym;
• nie może mieć ustalonego prawa do emerytury lub renty albo do świadczeń z ubezpieczeń społecznych (z ZUS);
• kwota należnego podatku dochodowego za poprzedni rok podatkowy od przychodów z działalności nie przekroczyła kwotyokreślonej dla danego roku kwoty.

Jak wynika z obwieszczenia ministra rolnictwa i rozwoju wsi z 30 kwietnia 2024 r. w sprawie rocznej kwoty granicznej, dla 2024 r. kwota ta wynosi 4358 zł.

Co uważa się za pozarolniczą działalność gospodarczą?

Ustawa o ubezpieczeniu społecznym rolników określa, co uważa się za pozarolniczą działalność gospodarczą dla celów związanych z ubezpieczeniem rolników.

Zgodnie art. 5a ust. 10 ustawy rolniczej za taką działalność uważa się pozarolniczą działalność gospodarczą prowadzoną na terytorium Polski przez osoby fizyczne na podstawie przepisów ustawy z dnia 6 marca 2018 r. - Prawo przedsiębiorców, z wyłączeniem wspólników spółek prawa handlowego oraz osób prowadzących działalność w zakresie wolnego zawodu:

• w rozumieniu przepisów o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne;
• z której przychody są przychodami z działalności gospodarczej w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Kogo uważa się za współpracownika?

Za współpracującego przy prowadzeniu pozarolniczej działalności gospodarczej uważa się rolnika lub domownika, który w stosunku do prowadzącego tę działalność spełnia kryteria osoby współpracującej, określone w przepisach o systemie ubezpieczeń społecznych.

Chodzi tu o definicję zawartą w art. 8 ust. 11 tej ustawy. Zgodnie z nim za osobę współpracującą uważa się małżonka, dzieci własne, dzieci drugiego małżonka i dzieci przysposobione, rodziców, macochę i ojczyma oraz osoby przysposabiające, jeżeli pozostają z nimi we wspólnym gospodarstwie domowym i współpracują przy prowadzeniu tej działalności lub wykonywaniu umowy agencyjnej lub umowy zlecenia; nie dotyczy to osób, z którymi została zawarta umowa o pracę w celu przygotowania zawodowego.

W jakim terminie należy złożyć zaświadczenie lub oświadczenie o należnym podatku?

W sprawie należnego podatku składa się w KRUS zaświadczenie naczelnika właściwego urzędu skarbowego albo oświadczenie, że nie została przekroczona kwota podatku dochodowego. Dokumenty te rolnik lub domownik muszą złożyć w KRUS do 31 maja każdego roku podatkowego.

W związku z tym, że w tym roku 31 maja wypada w sobotę, termin złożenia dokumentów przesuwa się na poniedziałek 2 czerwca 2025 r.

Jakie są skutki niezłożenia dokumentów lub złożenia ich po terminie?

Niezłożenie zaświadczenia albo oświadczenie lub niezachowanie terminu do ich złożenia jest równoznaczne z ustaniem ubezpieczenia z dniem, do którego rolnik lub domownik obowiązany był je złożyć. Skoro zatem termin na złożenie tych dokumentów upływa 2 czerwca 2025 r., to w razie spóźnienia rolnik lub domownik stracą ubezpieczenie rolnicze od tego dnia. Będą musieli rozpocząć odprowadzenie składek do ZUS na zasadach ogólnych dla prowadzących pozarolniczą działalność.

Taki sam skutek wystąpi, gdy podatek przekroczył kwotę graniczną.

Ustawa o ubezpieczeniu społecznym rolników przewiduje jednak możliwość złożenia do KRUS wniosku o przywrócenie terminu. W art. 5a ust. 7 pozwala ona na przywrócenie terminu, gdy rolnik lub domownik udowodni, niezachowanie terminu nastąpiło wskutek zdarzeń losowych. Każdy tego typu wniosek jest rozpatrywany indywidualnie