Renta z tytułu niezdolności do pracy i prowadzenie firmy? ZUS jej nie zawiesi nawet przy wysokim przychodzie

Jako przychód uznaje się bowiem zadeklarowaną podstawę wymiaru składek. W 2025 r. minimalna podstawa wymiaru składek dla przedsiębiorców, którzy nie mają prawa do żadnych ulg składkowych, to 5203,80 zł. To poniżej progu, który powoduje zmniejszenie renty.

Czy osoba pobierająca rentę z tytułu niezdolności do pracy musi opłacać składki z firmy?

Obowiązek odprowadzania składek na ubezpieczenie społeczne (emerytalne, rentowe, wypadkowe) z tytułu prowadzenia działalności gospodarczej przez osoby pobierające rentę z tytułu niezdolności do pracy wynika z art. 9 ust. 4c ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych. Zgodnie z nim osoby prowadzące pozarolniczą działalność gospodarczą mające ustalone prawo do renty z tytułu niezdolności do pracy podlegają obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym do czasu ustalenia prawa do emerytury.

Ukończenie wieku emerytalnego i nabycie prawa do emerytury przez rencistę powoduje, że nie musi od tego momentu odprowadzać składek z tytułu prowadzonej działalności.

Jaki przychód powoduje zmniejszenie lub zawieszenie renty?

Renta z tytułu niezdolności do pracy ulega zmniejszeniu lub zawieszeniu w razie przekroczenia aktualnie obowiązujących dla danego kwartału limitów przychodów. Zasady ustalania limitów zostały określone w art. 104 ust. 7-8 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczenia Społecznego (dalej: ustawa emerytalna).

Prawo do renty zostanie zawieszone w razie osiągania przychodu przekraczającego 130 proc. przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia za kwartał kalendarzowy, ostatnio ogłoszonego przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego. W bieżącym kwartale (od 1 marca 2025 r. do 31 maja 2025 r.) limit ten wynosi 11 020,40 zł.

W kolei gdy rencista osiąga przychód przekraczający 70 proc. przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia za kwartał kalendarzowy, ostatnio ogłoszonego przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego, ale nie wyższy niż 130 proc. tej kwoty, renta ulega zmniejszeniu o kwotę przekroczenia, nie większą jednak niż kwota maksymalnego zmniejszenia.

W bieżącym kwartale (od 1 marca 2025 r. do 31 maja 2025 r.) renta ulega więc zmniejszeniu, gdy przychód przekracza 5934,10 zł (70 proc. przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia).

Co uznaje się za przychód z działalności gospodarczej?

Renciści prowadzący działalność gospodarczą nie muszą się jednak martwić, że osiągnęli zbyt wysoki przychód.

Zgodnie bowiem z art. 104 ust. 1 ustawy emerytalnej dla emerytów i rencistów prowadzących pozarolniczą działalność za przychód uważa się podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne.

A podstawa wymiaru składek dla osoby, która nie korzysta z ulg, nie musi być więc większa niż 60 proc. prognozowanego na dany rok przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia. Minimalna podstawa składek dla przedsiębiorców wynosi obecnie 5203,80 zł, a więc mniej niż 70 proc. przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia (5934,10 zł), powodującego zmniejszenie renty.

Takie rozumienie przepisów potwierdzają także sądy. Sąd Apelacyjny w Łodzi w wyroku z 1 sierpnia 2017 r., sygn. akt III AUa 1188/16, potwierdził, że wobec jednoznacznego brzmienia art. 104 ust. 1a ustawy emerytalnej nie ma możliwości przyjęcia za podstawę rozliczenia renty z tytułu niezdolności do pracy rzeczywistego przychodu z prowadzonej działalności gospodarczej.