Chociaż prawidłowość wydatkowania pieniędzy z zakładowego funduszu rehabilitacji osób niepełnosprawnych (ZFRON) jest teraz sprawdzana w audycie, a nie w kontroli, to gdy po jego przeprowadzeniu Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych (PFRON) wszczyna wobec pracodawcy postępowanie, mają zastosowanie przepisy ordynacji podatkowej.
Tak wynika z odpowiedzi udzielonej przez Biuro Pełnomocnika Rządu ds. Osób Niepełnosprawnych (BON) na pytanie Polskiej Organizacji Pracodawców Osób Niepełnosprawnych (POPON). Zgodnie z art. 33 ust. 6 ustawy z 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (t.j. Dz.U. z 2024 r. poz. 44 ze zm.) oceną tego, czy pracodawca właściwie gospodaruje środkami ZFRON, zajmuje się dyrektor izby administracji skarbowej na podstawie ustawy o Krajowej Administracji Skarbowej (KAS). Na skutek zmiany jej przepisów odbywa się ona obecnie nie w formie kontroli, ale audytu, z którego jest sporządzane sprawozdanie. Trafia ono również do PFRON, który w sytuacji stwierdzenia jakichś nieprawidłowości, związanych np. z wydatkowaniem pieniędzy ZFRON niezgodnym z ich przeznaczeniem, może wszcząć postępowanie w tej sprawie. Pracodawca musi zaś, jak przewiduje art. 33 ust. 4a ustawy o rehabilitacji, zwrócić 100 proc. błędnie wydanej kwoty i dodatkowo jej 30 proc. wpłacić na rzecz PFRON.
Co ważne, art. 49 ust. 1 ustawy o rehabilitacji wskazuje, że do wspomnianej wpłaty mają zastosowanie przepisy ustawy z 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t.j. Dz.U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.). Wśród nich jest zaś art. 165b, który zakłada, że organ podatkowy wszczyna postępowanie podatkowe w sprawie, która była przedmiotem kontroli, nie później niż w ciągu sześciu miesięcy od zakończenia kontroli. Na gruncie ustawy o rehabilitacji to uprawnienie przysługuje prezesowi PFRON i w praktyce oznacza to, że jeśli wszczęcie postępowania nastąpi po upływie pół roku, to dochodzi do jego przedawnienia.
– Okazuje się, że nastąpiła w tym przypadku zmiana i wielu pracodawców otrzymuje postanowienia o wszczęciu postępowania po sześciu miesiącach. PFRON uzasadnia to tym, że skoro u pracodawcy jest teraz przeprowadzany audyt, a nie kontrola, to nie ma przedawnienia i może nadal domagać się wpłaty z tytułu nieprawidłowości dotyczących ZFRON – mówi Mateusz Brząkowski, radca prawny prowadzący własną kancelarię, współpracujący z POPON.
Dlatego organizacja postanowiła skierować do Ministerstwa Finansów pytanie, czy art. 165b ordynacji podatkowej ma zastosowanie do sprawozdań z audytów KAS, a kontrolę podatkową należy utożsamiać z audytem KAS. Resort przekazał je jednak do BON i to od niego POPON otrzymał odpowiedź. Biuro wyjaśnia w niej, że oceny prawidłowości gospodarowania ZFRON na potrzeby wpłaty określonej w art. 33 ust. 4a ustawy o rehabilitacji dokonuje się w ramach audytu, o którym jest mowa w ustawie o KAS, i należy uwzględniać tę okoliczność przy wykładni art. 165b ordynacji podatkowej.
– Chociaż BON nie wyraził tego wprost, to z udzielonej odpowiedzi wypływa wniosek, że mimo poprawek w ustawie o KAS, które przekształciły kontrolę w audyt, nie zmienił się zakres stosowania przepisów ordynacji podatkowej w odniesieniu do postępowania prowadzonego na gruncie ustawy o rehabilitacji, w szczególności w kwestii przedawnienia – podkreśla Mateusz Brząkowski.©℗
