Wystarczy, że jeden pracownik zatrudniony u mikroprzedsiębiorcy nie zrezygnuje z oszczędzania w PPK, a przedsiębiorca ten będzie zobowiązany wdrożyć PPK, umożliwiając w ten sposób pracownikowi uczestnictwo w tym programie.

Ustawa o PPK zwalnia mikroprzedsiębiorców z obowiązku wdrożenia PPK pod warunkiem, że wszystkie pracujące u nich osoby zatrudnione zrezygnują z oszczędzania w PPK. W praktyce oznacza to, że osoby zatrudnione, które nie ukończyły jeszcze 55 lat, złożą mikroprzedsiębiorcydeklaracje o rezygnacji z dokonywania wpłat do PPK. A te, które ukończyły już 55 lat i nie ukończyły 70 roku życia, nie złożą mu wniosku o zawarcie w ich imieniu i na ich rzecz umowy o prowadzenie PPK. To rozróżnienie wynika z faktu, że osoby nie mające jeszcze 55 lat „zapisywane” są do PPK niejako automatycznie, chyba że złożą pracodawcy deklarację o rezygnacji z dokonywania wpłat do PPK. Natomiast osoby starsze „zapisywane” są do PPK wyłącznie na swój wniosek, co oznacza, że jeśli go nie złożą, pracodawca nie może zgłosić ich do programu.

Pojęcie „osoby zatrudnione” należy rozumieć zgodnie z definicją zawartą w art. 2 ust. 1 pkt 18 ustawy o PPK. Są to nie tylko pracownicy (z wyjątkiem m.in. młodocianych), ale także np. zleceniobiorcy, którzy z tytułu tego zlecenia podlegają obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym w Polsce, w rozumieniu ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych.

Jak widać z powyższego, to, czy mikroprzedsiębiorca utworzy PPK, zależy od decyzji pracujących u niego osób zatrudnionych. Jeśli choć jedna z pracujących u niego osób będzie chciała oszczędzać w PPK, będzie on miał obowiązek zapewnić jej taką możliwość.

Trzeba być mikroprzedsiębiorcą

Należy podkreślić, że z opisanego wyżej zwolnienia z wdrożenia PPK, przewidzianego dla mikroprzedsiębiorcy, nie może skorzystać podmiot niemający tego statusu – tylko z uwagi na niski stan zatrudnienia. Zgodnie z art. 4 ust. 1 ustawy – Prawo przedsiębiorców przedsiębiorcą jest osoba fizyczna, osoba prawna lub jednostka organizacyjna niebędąca osobą prawną, której odrębna ustawa przyznaje zdolność prawną, wykonująca działalność gospodarczą. Natomiast, w myśl art. 3 ustawy - Prawo przedsiębiorców, działalnością gospodarczą jest zorganizowana działalność zarobkowa, wykonywana we własnym imieniu i w sposób ciągły.

Tylko podmiot będący przedsiębiorcą i dodatkowo spełniający przesłanki wymagane dla uznania go za mikroprzedsiębiorcę (patrz ramka) skorzysta ze zwolnienie z obowiązku wdrożenia PPK, po złożeniu mu przez wszystkie osoby zatrudnione deklaracji o rezygnacji (zgodnie z art. 13 ust. 1 pkt 1 ustawy o PPK). Pracodawca nieobjęty tym wyłączeniem ma obowiązek zawrzeć umowę o zarządzanie PPK – nawet, gdy wszyscy pracownicy złożą mu deklaracje o rezygnacji.

Status mikroprzedsiębiorcy

Posiadanie (lub nie) statusu mikroprzedsiębiorcy ustala się zgodnie z art. 7 ust. 1 pkt 1 ustawy Prawo przedsiębiorców. Mikroprzedsiębiorcą jest przedsiębiorca, który w co najmniej jednym roku z dwóch ostatnich lat obrotowych spełniał łącznie następujące warunki:

  • zatrudniał średniorocznie mniej niż 10 pracowników oraz
  • osiągnął roczny obrót netto ze sprzedaży towarów, wyrobów i usług oraz z operacji finansowych nieprzekraczający równowartości w złotych 2 milionów euro lub sumy aktywów jego bilansu sporządzonego na koniec jednego z tych lat nie przekroczyły równowartości w złotych 2 milionów euro (konieczne jest spełnienie co najmniej jednej z tych przesłanek finansowych). [Koniec Ważne]

Zmiana decyzji osoby zatrudnionej

Zwolnienie mikroprzedsiębiorcy z obowiązku tworzenia PPK nie jest bezterminowe. Każdy korzystający z niego mikroprzedsiębiorca powinien bowiem liczyć się z tym, że któraś z zatrudnionych u niego osób może w każdej chwili zmienić zdanie co do swojego uczestnictwa w PPK, „zmuszając” go niejako do wdrożenia PPK. Wystarczy, że osoba w wieku poniżej 55 lat, która zadeklarowała niedokonywanie wpłat do PPK, złoży mu wniosek o dokonywanie tych wpłat, a osoba zatrudniona w wieku 55+ - wniosek o zawarcie umowy o prowadzenie PPK. Mikroprzedsiębiorca może także zatrudnić nową osobę, która będzie chciała oszczędzać w PPK. We wszystkich tych przypadkach mikroprzedsiębiorca będzie musiał uruchomić ten program. Taki sam skutek spowoduje utrata statusu mikroprzedsiębiorcy.

W takiej sytuacji, w celu ustalenia terminów na zawarcie umowy o zarządzanie PPK i umowy o prowadzenie PPK, stosuje się odpowiednio art. 8 ust. 1 i art. 16 ustawy o PPK. Dzień złożenia wniosku o dokonywanie wpłat do PPK (w przypadku osoby zatrudnionej w wieku 55+ wniosku o zawarcie umowy o prowadzenie PPK) należy uznać za pierwszy dzień, od którego liczy się wskazany w art. 16 ustawy o PPK termin na zawarcie umowy o prowadzenie PPK (do 10. dnia miesiąca następującego po upływie 90 dni liczonych od dnia złożenia tego wniosku). Natomiast umowa o zarządzanie PPK powinna zostać zawarta nie później niż na 10 dni roboczych przed dniem, w którym przypada termin zawarcia umowy o prowadzenie PPK w imieniu i na rzecz pierwszej osoby.

Przykład. Mikroprzedsiębiorca, któremu wszystkie osoby zatrudnione zadeklarowały niedokonywanie wpłat do PPK, nie zawarł umowy o zarządzanie PPK. W dniu 1 czerwca 2024 r. jeden z jego pracowników, mający już ponad 55 lat, zmienił zdanie i złożył wniosek o zawarcie w jego imieniu i na jego rzecz umowy o prowadzenie PPK. W takim przypadku mikroprzedsiębiorca ma czas na zawarcie umowy o prowadzenie PPK - w imieniu i na rzecz tego pracownika - do 10 września 2024 r., a umowy o zarządzanie PPK do 27 sierpnia 2024 r. Wybór instytucji finansowej, z którą mikroprzedsiębiorca zawrze umowę o zarządzanie PPK, powinien zostać dokonany zgodnie z wymaganiami określonymi w ustawie o PPK - m.in. w porozumieniu z reprezentacją wszystkich osób zatrudnionych u tego mikroprzedsiębiorcy (nie działa u niego zakładowa organizacja związkowa), a nie tylko z pracownikiem, który chce zostać uczestnikiem PPK. [koniec przykładu]

Więcej na temat PPK na mojeppk.pl i pod nr telefonu 800 775 775. Zachęcamy również do korzystania z bezpłatnych szkoleń prowadzonych przez ekspertów PFR Portal PPK. Na szkolenia można zapisać się tutaj: https://www.mojeppk.pl/szkolenia.html.

Podstawa prawna:

ustawa z 4 października 2018 r. o pracowniczych planach kapitałowych (t.j. Dz.U. z 2024 r. poz. 427),

ustawa z 6 marca 2018 r. - Prawo przedsiębiorców (t.j. Dz.U. z 2024 r. poz. 236).

Małgorzata Jankowska, ekspert PFR Portal PPK