Tak wynika z odpowiedzi udzielonej przez Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych (PFRON) dla Edyty Sieradzkiej, ekspertki ds. zatrudniania osób niepełnosprawnych Federacji Przedsiębiorców Polskich. Pytanie dotyczyło sytuacji jednego z pracodawców, u którego w trakcie kontroli została zakwestionowana prawidłowość wykazywania pracownika jako osoby mającej schorzenie szczególne utrudniające wykonywanie pracy. Miał on bowiem orzeczenie wydane w październiku 2020 r. na stałe, zaliczające go do umiarkowanego stopnia niepełnosprawności z kodem „Ps”, oznaczającym upośledzenie umysłowe i choroby psychiczne. Problem w tym, że kontrolerzy uznali, że taki kod nie kwalifikuje do schorzeń szczególnych.

Schorzenie szczególne obniża wskaźnik zatrudnienia

Jak wyjaśnia PFRON, zgodnie z art. 21 ust. 4 ustawy z 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (t.j. Dz.U. z 2025 r. poz. 913 ze zm.) wskaźnik zatrudnienia osób niepełnosprawnych może zostać obniżony w przypadku zatrudniania osób z umiarkowanym lub znacznym stopniem dysfunkcji zdrowotnej, mających schorzenia szczególne. Ich katalog określa rozporządzenie ministra pracy i polityki socjalnej z 18 września 1998 r. (Dz.U. poz. 820) i zalicza się do nich m.in. przewlekłe choroby psychiczne i upośledzenie umysłowe. Występowanie takiego schorzenia może zaś być potwierdzone orzeczeniem lub innym dokumentem – wyrokiem sądu, zaświadczeniem lekarza specjalisty.

PFRON podkreśla, że osoby legitymujące się nadal ważnym orzeczeniem z kodem „Ps” odnoszącym się do upośledzenia umysłowego i chorób psychicznych, wydanym pod rządami rozporządzenia ministra pracy i polityki socjalnej z 21 stycznia 1999 r. w sprawie szczegółowych zasad orzekania o stopniu niepełnosprawności, trybu postępowania przy orzekaniu oraz zakresu, składu i sposobu działania zespołów orzekających (Dz.U. poz. 82), uznaje się za osoby ze szczególnymi schorzeniami, o których mowa w art. 21 ust. 4 ustawy o rehabilitacji.

Symbol zmieniony, ale schorzenie szczególne to samo

Jest to związane z tym, żekod przyczyny niepełnosprawności „Ps” podany na orzeczeniu wydanym w czasie obowiązywania wspomnianego rozporządzenia oznacza upośledzenie umysłowe i choroby psychiczne, którym odpowiadają obecnie stosowane symbole 01-U i 02-P, które zostały określone w rozporządzeniu ministra gospodarki, pracy i polityki społecznej z 15 lipca 2003 r. w sprawie orzekania o niepełnosprawności i stopniu niepełnosprawności (t.j. Dz.U. z 2021 r. poz. 857 ze zm.). Co istotne, prawomocne orzeczenie z kodem „Ps”, wydane na stałe, obowiązuje bezterminowo i dotyczy to całego dokumentu, a więc zarówno stopnia niepełnosprawności, jak i symbolu przyczyny dysfunkcji zdrowotnej. Dlatego jeśli pracownik dostarczył pracodawcy wydane na stałe orzeczenie o umiarkowanym lub znacznym stopniu niepełnosprawności z kodem „Ps”, to będzie on wliczany do stanu zatrudnienia osób niepełnosprawnych ze schorzeniami szczególnymi. ©℗