27 listopada br. Stały Komitet Rady Ministrów przyjął projekt nowelizacji Kodeksu pracy oraz Kodeksu postępowania cywilnego, który ma zreformować przepisy dotyczące mobbingu. Choć rząd przedstawia zmiany jako wzmocnienie ochrony pracowników, najnowsza wersja regulacji przynosi wyraźne cofnięcie się w zakresie rekompensaty finansowej dla ofiar mobbingu.

Zadośćuczynienie obniżone o połowę

We wcześniejszej wersji projektu planowano, że minimalne zadośćuczynienie za mobbing wyniesie 12-krotność minimalnego wynagrodzenia. Obecny projekt redukuje tę kwotę do 6-krotności, co oznacza zmniejszenie świadczenia o 50 proc.

Przy założeniu, że minimalne wynagrodzenie w przyszłym roku wyniesie 4806 zł brutto, będzie to kwota 28 836 zł.

Obecnie obowiązujące przepisy nie określają minimalnej wysokości zadośćuczynienia za mobbing. Pracownik może dochodzić przed sądem „odpowiedniej sumy” tytułem zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę, jednak każdorazowo jej wysokość jest uzależniona od indywidualnej oceny sądu i okoliczności konkretnej sprawy.

Nowa definicja mobbingu bliższa realiom

Projekt upraszcza i unowocześnia definicję mobbingu, opierając ją na orzecznictwie Sądu Najwyższego oraz wiedzy z zakresu psychologii i socjologii pracy. Zgodnie z nowymi przepisami mobbing obejmie zachowania:

  • powtarzalne, długotrwałe lub stałe,
  • pochodzące od przełożonych, współpracowników bądź podwładnych,
  • o charakterze fizycznym, werbalnym lub niewerbalnym.

Z definicji wyłączone zostaną zdarzenia jednorazowe, a intencjonalność działania sprawcy nie będzie już warunkiem uznania zachowania za mobbing. Mobbingiem będzie także nakazywanie lub zachęcanie do zachowań stanowiących mobbing.

Więcej obowiązków dla pracodawców

Nowelizacja doprecyzowuje także odpowiedzialność pracodawców, którzy będą musieli wdrożyć jasne procedury antymobbingowe, prowadzić działania profilaktyczne i reagować na zgłoszenia pracowników.

Pracodawca nie będzie jednak zawsze ponosił odpowiedzialności za mobbing. Zostanie z niej zwolniony w sytuacji, gdy wykaże, że skutecznie realizował swoje obowiązki prewencyjne, a sprawcą mobbingu nie był przełożony pracownika. W takich przypadkach poszkodowany będzie mógł dochodzić zadośćuczynienia bezpośrednio od osoby, która dopuściła się mobbingu – również w minimalnej wysokości 6-krotności płacy minimalnej.

Jednocześnie odpowiedzialność pracodawcy nie wyłącza odpowiedzialności samego sprawcy mobbingu. Oznacza to, że nawet jeśli firma zostanie pociągnięta do odpowiedzialności, osoba stosująca mobbing również może ponieść konsekwencje prawne.

Dodatkowo, aby wzmocnić ochronę pracowników, sąd rozpatrujący sprawę o mobbing będzie zobowiązany do zbadania, czy w toku postępowania nie doszło także do naruszenia innych dóbr osobistych pracownika, takich jak godność, dobre imię czy prawo do prywatności.

Podstawa prawna

Etap legislacyjny: Projekt przyjęty przez Stały Komitet Rady Ministrów