Awans, dodatkowy urlop wypoczynkowy dla pracownika socjalnego i wolny dzień w tygodniu dla pracującego w sobotę [PORADNIA Z PRAWA PRACY]

Odpowiadamy na pytania o dodatkowy urlop wypoczynkowy dla pracownika socjalnego, wolny dzień w tygodniu dla pracującego w sobotę, o wgląd do protokołu z przeprowadzonego naboru dla kandydata na stanowisko urzędnicze, możliwości awansu oraz podjęcie dodatkowej pracy.

Tak, gdyż protokół stanowi informację publiczną. Powinien być więc udostępniony na wniosek kandydata. Należy jednak zanonimizować adresy zamieszkania pozostałych kandydatów biorących udział w postępowaniu naborowym. Zgodnie z art. 6 ust. 1 pkt 3 lit. g w zw. z art. 4 ust. 1 ustawy o dostępie do informacji publicznej (dalej: u.d.i.p.) informację publiczną stanowi informacja o naborze kandydatów do zatrudnienia na wolne stanowiska urzędnicze, w tym kierownicze. Z kole w myśl art. 11 ust. 1 ustawy o pracownikach samorządowych (dalej: u.p.s.) nabór na wolne stanowisko urzędnicze jest otwarty i konkurencyjny, a informacje o kandydatach, którzy zgłosili się do naboru, stanowią informację publiczną w zakresie objętym wymaganiami związanymi ze stanowiskiem określonym w ogłoszeniu o naborze (art. 13 ust. 4 u.p.s.). Protokół sporządzony podczas postępowania konkursowego ma charakter dokumentu urzędowego, o którym mowa w art. 6 ust. 1 pkt 4 u.d.i.p., a w związku z tym nie ma charakteru dokumentu wyłącznie wewnętrznego. W konsekwencji taki protokół podlega udostępnieniu na wniosek każdej zainteresowanej osoby, gdy nie został opublikowany w Biuletynie Informacji Publicznej. Potwierdza to m.in. wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z 26 października 2016 r. (sygn. akt II SAB/Wa 172/16), zgodnie z którym informacje związane z naborem kandydatów do służby publicznej podlegają upublicznieniu w zakresie, w jakim pozostają w związku z tym postępowaniem. Zdaniem warszawskiego WSA dotyczy to nie tylko imion i nazwisk osób, które przystąpiły do naboru, ale też ich wykształcenia, stażu pracy, dodatkowych kwalifikacji itd. Jeżeli bowiem konstytucyjna zasada równości w dostępie do służby ma być realna, to tym samym konieczne jest umożliwienie każdemu zainteresowanemu sprawdzenia, czy istotnie wyniki naboru wyłoniły najlepszych kandydatów według ustalonych przy naborze kryteriów, czemu służy tryb określony w u.d.i.p. (por. wyroki WSA w: Warszawie z 17 czerwca 2013 r., sygn. akt II SA/Wa 392/13; Opolu z 21 czerwca 2012 r., sygn. akt II SAB/Op 18/12; Olsztynie z 25 marca 2009 r., sygn. akt II SAB/Ol 8/09; Gdańsku z 17 listopada 2011 r., sygn. akt SAB/Gd 53/11).

Podsumowanie: Protokół z przeprowadzonego naboru na stanowisko w administracji podlega udostępnieniu w trybie ustawy o dostępie do informacji publicznej każdej występującej o to osobie. Dokument ten należy udostępnić do wglądu lub doręczyć jego kserokopię w zakresie określonym w art. 13 ust. 4 u.p.s., z pominięciem adresów zamieszkania kandydatów, ponieważ nie dotyczą one spełnienia kryteriów w naborze. ©℗

Kierownikowi USC świadczącemu pracę w sobotę należy udzielić innego (całego) dnia wolnego od pracy do końca okresu rozliczeniowego, w którym tę pracę świadczył, w terminie z nim uzgodnionym. Pracownikowi samorządowemu świadczącemu na polecenie przełożonego pracę w dniu wolnym od pracy wynikającym z przeciętnie pięciodniowego tygodnia pracy, tj. w sobotę (zgodnie z rozkładem czasu pracy soboty są dniami wolnymi od pracy), należy udzielić innego (całego) dnia wolnego od pracy do końca okresu rozliczeniowego, w którym tę pracę świadczył, w terminie z nim uzgodnionym. Dopiero gdyby nie udzielono do końca okresu rozliczeniowego dnia wolnego, praca w tym dniu stanie się pracą w godzinach nadliczbowych i tym samym znajdą zastosowanie zasady rekompensaty z ustawy o pracownikach samorządowych (dalej: u.p.s.). Zasada ta ma zastosowanie również w odniesieniu do pracowników samorządowych zatrudnionych na stanowiskach kierowniczych, takich jak kierownik USC. Zgodnie z art. 42 ust. 4 u.p.s. pracownikowi samorządowemu za pracę wykonywaną na polecenie przełożonego w godzinach nadliczbowych przysługuje, według jego wyboru, wynagrodzenie albo czas wolny w tym samym wymiarze, z tym że wolny czas, na wniosek pracownika, może być udzielony w okresie bezpośrednio poprzedzającym urlop wypoczynkowy lub po jego zakończeniu.

Podsumowanie: Kierownikowi USC świadczącemu pracę w sobotę należy udzielić innego dnia wolnego od pracy do końca okresu rozliczeniowego, w którym tę pracę świadczył, w terminie z nim uzgodnionym. Dopiero gdyby nie udzielono mu do końca okresu rozliczeniowego dnia wolnego, praca w tym dniu stanie się pracą w godzinach nadliczbowych. ©℗

Zakładając, że pracownik socjalny spełnia wszystkie warunki określone w art. 121 ust. 3 ustawy o pomocy społecznej (dalej: u.p.społ.), to prawo do pierwszego dodatkowego urlopu wypoczynkowego nabył 5 listopada 2023 r. Zgodnie z art. 121 ust. 3 u.p.społ. pracownikowi socjalnemu zatrudnionemu w ośrodku pomocy społecznej, centrum usług społecznych lub w powiatowym centrum pomocy rodzinie, do którego obowiązków należy praca socjalna lub przeprowadzanie rodzinnych wywiadów środowiskowych, jeżeli przepracował nieprzerwanie i faktycznie co najmniej trzy lata, przysługuje raz na dwa lata dodatkowy urlop wypoczynkowy w wymiarze 10 dni roboczych.

Wskazać należy, że do 30 maja 2021 r. okres pracy wymagany do nabycia uprawnienia do dodatkowego urlopu wypoczynkowego wynosił pięć lat. Został on skrócony do trzech lat przez ustawę o zmianie ustawy o pomocy społecznej oraz ustawy o zmianie ustawy o pomocy społecznej oraz ustawy o ochronie zdrowia psychicznego (dalej: nowelizacja). Nowelizacja w zakresie modyfikacji zasad nabywania prawa do dodatkowego urlopu wypoczynkowego nie wprowadziła przepisów przejściowych. Wobec tego, począwszy od 30 maja 2021 r., prawo do dodatkowego urlopu wypoczynkowego nabył każdy pracownik socjalny, który spełnił warunki określone w art. 121 ust. 3 u.p.społ. Odnośnie do prawa do dodatkowego urlopu należy podkreślić, że przysługuje on tylko pracownikowi socjalnemu zatrudnionemu w ośrodku pomocy społecznej, centrum usług społecznych lub powiatowym centrum pomocy rodzinie, zajmującemu się pracą socjalną lub przeprowadzaniem rodzinnych wywiadów środowiskowych, pod warunkiem że przepracował on w sposób nieprzerwany trzy lata. Prawo do urlopu zależy zatem od kumulatywnego spełnienia trzech przesłanek, które wyznacza miejsce zatrudnienia, rodzaj wykonywanych obowiązków i okres nieprzerwanej pracy. Kolejnym warunkiem nabycia prawa do dodatkowego urlopu jest zajmowanie się wywiadami albo pracą socjalną. Przy czym zadania te muszą być wykonywane faktycznie. Nie wystarczy więc, że będą zawarte w zakresie obowiązków pracownika. Prawo do dodatkowego urlopu przysługuje dopiero po nieprzerwanym i faktycznym wykonywaniu określonych zadań. W sprawie tej przesłanki wypowiedziało się Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej (https://archiwum.mrips.gov.pl/pomoc-spoleczna/interpretacje-wybranych-przepisow/dodatkowy-urlop-wypoczynkowy/). Resort pracy wyjaśnił, że praca nieprzerwana to praca wykonywana bez przerw w zatrudnieniu, natomiast faktyczne wykonywanie obowiązków to zwykłe, codzienne świadczenie pracy. Można uznać, że okresy niewykonywania pracy z powodu niezdolności do pracy, przebywania na urlopie macierzyńskim, rodzicielskim, opieki nad chorym dzieckiem czy urlopu szkoleniowego nie przerywają okresu zaliczanego do okresu, od którego zależy nabycie prawa do urlopu dodatkowego. Natomiast okresy przebywania na urlopie wychowawczym, urlopie bezpłatnym, oddelegowania do wykonywania innych zadań, np. z zakresu świadczeń rodzinnych, pieczy zastępczej nie są wliczane do wymaganego pięcioletniego okresu nieprzerwanego i faktycznego wykonywania zadań pracownika socjalnego. Resort pracy wyjaśnił, że pracownik socjalny nieświadczący pracy z ww. powodów nie wykonuje faktycznie obowiązków, o których mowa w art. 121 u.p.społ. (praca socjalna oraz przeprowadzanie rodzinnych wywiadów środowiskowych). W takiej sytuacji do okresu uprawniającego do nabycia prawa do kolejnego urlopu nie wlicza się również tych okresów niewykonywania pracy. Zdaniem MRPiPS urlop powinien być nieprzerwany, gdyż intencją jego wprowadzenia była konieczność zapewnienia pracownikom socjalnym możliwości zregenerowania sił i odpoczynku po obciążającej psychicznie pracy. Należy jednak zwrócić uwagę, że u.p.społ. nie zawiera zastrzeżenia co do jednorazowego wykorzystania urlopu dodatkowego, z tego względu pracodawca może przychylić się do wniosku pracownika o udzielenie urlopu w częściach. Dwuletni okres uprawniający do kolejnego urlopu liczy się co do zasady, poczynając od dnia następującego po ostatnim dniu poprzedniego urlopu. Jednak w sytuacji niewykorzystania z różnych przyczyn urlopu dodatkowego, bezpośrednio po nabyciu do niego prawa, można uznać, że prawo do kolejnego urlopu powstaje po dwóch latach od nabycia prawa do poprzedniego urlopu.

Podsumowanie: Jeżeli pracownik socjalny zatrudniony 5 listopada 2020 r. spełnia wszystkie przesłanki wymagane na gruncie art. 121 ust. 3 u.p.społ., to prawo do pierwszego dodatkowego urlopu wypoczynkowego nabył 5 listopada 2023 r. ©℗

Przepisy ustawy o pracownikach samorządowych (dalej: u.p.s.) nie nakładają na pracownika starostwa obowiązku uzyskania pisemnej zgody starosty jako przełożonego służbowego na podjęcie dodatkowej pracy w innej powiatowej jednostce organizacyjnej. Natomiast w przypadku zajmowania stanowiska urzędniczego, w tym kierowniczego w starostwie, pracownik musi rozważyć, czy dodatkowa praca nie jest objęta zakazem wynikającym z pragmatyki służbowej. Mianowicie zgodnie z art. 30 ust. 1 u.p.s. pracownik samorządowy zatrudniony na stanowisku urzędniczym, w tym kierowniczym stanowisku urzędniczym, nie może wykonywać zajęć pozostających w sprzeczności lub związanych z zajęciami, które wykonuje w ramach obowiązków służbowych, wywołujących uzasadnione podejrzenie o stronniczość lub interesowność oraz zajęć sprzecznych z obowiązkami wynikającymi z ustawy. Sama informacja o wykonywaniu pracy w innych godzinach niż na rzecz dotychczasowego pracodawcy jest niewystarczająca do stwierdzenia, czy zachodzi taki konflikt interesów. W przypadku stwierdzenia naruszenia tego zakazu w związku z podjęciem dodatkowej pracy, starosta będzie miał na podstawie art. 30 ust. 2 u.p.s. obowiązek niezwłocznego rozwiązania stosunku pracy pracownika w urzędzie bez wypowiedzenia lub odwołania go ze stanowiska w trybie art. 52 par. 2 i 3 kodeksu pracy.

Podsumowanie: Urzędnik starostwa nie musi uzyskać zgody starosty na podjęcie dodatkowego zatrudnienia. Musi on jednak pamiętać, że na stanowisku urzędniczym niedopuszczalne jest podjęcie dodatkowych zajęć pozostających w sprzeczności lub związanych z zajęciami, które wykonuje w ramach obowiązków służbowych, wywołujących uzasadnione podejrzenie o stronniczość lub interesowność oraz zajęć sprzecznych z obowiązkami wynikającymi z u.p.s. ©℗

Pracownik ma zbyt krótki staż pracy, by mógł awansować na stanowisko starszego specjalisty pracy socjalnej. Przypomnijmy, że stopnie awansu zawodowego pracowników socjalnych określa art. 121b ustawy o pomocy społecznej. Wymienia ona następujące stopnie awansu:

• starszy pracownik socjalny,
• specjalista pracy socjalnej,
• starszy specjalista pracy socjalnej,
• starszy specjalista pracy socjalnej – koordynator,
• główny specjalista pracy socjalnej.

Dla każdego stopnia przepis przewiduje określone wymogi dotyczące m.in. wykształcenia. Uzyskanie wyższego stopnia w ścieżce kariery jest połączone z podwyższeniem wynagrodzenia.

W odniesieniu do stanowiska starszego specjalisty pracy socjalnej wymogi to: wykształcenie wyższe lub studia podyplomowe uprawniające, zgodnie z przepisami ustawy o pomocy społecznej, do wykonywania zawodu pracownika socjalnego oraz pięcioletni staż pracy lub wykształcenie średnie uprawniające, zgodnie z przepisami ustawy, do wykonywania zawodu pracownika socjalnego i posiadanie specjalizacji II stopnia w zawodzie pracownik socjalny oraz pięcioletni staż pracy. Staż pracy liczony jest jedynie w zawodzie pracownika socjalnego. Nie ma przy tym żadnych ograniczeń dotyczących miejsca zatrudnienia. Nie ma również wymogu ciągłości zatrudnienia w zawodzie pracownika socjalnego. Na staż pracy składają się okresy zatrudnienia w zawodzie pracownika socjalnego, a nie tylko okresy faktycznego wykonywania czynności. W związku z tym wszelkie przerwy w realizacji obowiązków służbowych – wynikające m.in. z urlopów macierzyńskich, rodzicielskich czy wychowawczych – nie mogą być od tego stażu odliczane.

Podsumowanie: Awans na starszego specjalistę pracy socjalnej wymaga m.in. spełnienia warunku pięcioletniego okresu zatrudnienia. ©℗